هر نقطه جهان عرب، فضای استراتژیک ایران

نویسنده: دکتر نصر محمد عارف

دیپلماسی ایرانی: کشورهای عربی از زمان جنگ های صلیبی تا هجوم مغول هیچ گاه تاریخی شبیه آن چه جهان عرب در آخرین روزهای سال 2017 شاهد بوده به روی خود ندیده است، چه از دور چه از نزدیک. طرح های خارجی، جهان عرب را به سمت فروپاشی و تکه تکه شدن پیش برده است، کشورها فرو می پاشند، و جوامع عربی با طرح های داخلی طایفه ای و مذهبی و نژادی و حزبیِ هم پیمان با طرح های خارجی تقسیم می شوند، دقیقا مطابق اهدافی که برایشان تعریف شده است. برخی از روی توهم خیال می کنند که می توانند به کمک عامل خارجی بر دشمن داخلی پیروز شوند. لحظه تاریخی نادری به معنای واقعی کلمه به وجود آمده، به گونه ای که خیانت به میهن و جامعه نام انقلابی و آزادیبخشی به خود گرفته است. عمال خارجی، جهادی را به اسم پیروزی دین یا طایفه یا نمادهای طایفه ای سر داده اند و به فروشندگان میهن تبدیل شده اند، به این ترتیب آنها به کرمی زیادی روی کالبد جهان عرب تبدیل شده اند که جسد عرب را به غارتگران میهن به ثمن بخس می فروشند.

جهان عرب در آخر امسال در حالتی از بر ملا شدن استراتژیکی که هیچ کس حسابی روی آن نکرده تبدیل شده است، آن هم در حالی که همه به مسائل جزئی یا تنگ نظرانه یا سر گرم شدن به احساسات عاطفی یا انتقام یا شور و خشم مشغول شده اند. یمن در گیر و دار درگیری با علی عبدالله صالح گم شد، سوریه در گیر و دار انتقام از بشار اسد و پدرش که بسیاری از طرح های کشورهای توطئه گر را تعطیل کرده بود، گم شد، لیبی در سناریوی رهایی از قذافی چنان گم شد که دیگر همه کلافه شده اند، و قبل از همه اینها عراق از تکاپوی جهانی برای خلاص شدن صدام و همراهانش تهی شده بود. جهان عرب خود را گم کرده در حالی که شهوت انتقام بر قدرت نور عقل و حکمت برتری یافته است.

از زمان پایان جنگ عراق با ایران در اواخر دهه هشتاد قرن گذشته میلادی، اعراب سرگرم گلاویز شدن با یکدیگر شده اند، مسائل جزئی داخلی کانون توجهشان شده است، بعد از اطمینان یافتن از خنثی شدن قدرت عراق در پی آزادسازی کویت، دیگر کشورهای عربی هم به دنبال خنثی کردن یکدیگر افتاده اند. این در حالی است که ایران در طول این مدت به دنبال پیشرفته ساختن سلاح های خود، ایجاد نهضتی عظیم در علوم و آموزش و صنعت و تجارت خود بوده است. از آن موقع ایران توانست در عراق حضوری موثر داشته باشد و یاران خود را به عنوان نخبگان اصلی حکومت جدید به قدرت برساند، همچنین نخبگان متمایل به ایران امور لبنان را به دست گرفته اند، ریشه های قدرت ایران در یمن ایستادگی می کنند، در حالی که همسایگان یمن سرگرم دستورالعمل های علی عبدالله صالح برای به خدمت گرفتن او و یارانش به سود منافع خود بوده اند. آنها مشغول سرگرمی های ساده و بی ارزش خود هستند در حالی که ایرانی ها طرح خود را پیش می برند.

ایران با استفاده از استراتژی عمیق ولی آرام و خویشتنداری طولانی توانسته اهداف سیاسی خود را به خوبی پیش ببرد، به این ترتیب به هر چه خواسته رسیده، عراق در آغوش ایران است، سوریه در دست آن، و لبنان نگین انگشتری آن است. در حالی که عرب ها همچنان دنبال قاتل رفیق حریری می گردند و می خواهند از صدام حسین انتقام بگیرند. اینها همه در حالی است که جایی در جزیره العرب و عراق و شام باقی نمانده که خارج از استراتژی ایران نباشد.

ترکیه هم با توسعه و ثباتی که به دست آورده و آرزوهای سرکوب شده مردمی اش، به فکر تحقق هر آن چیزی است که در گذشته در کسب آن شکست خورده بود. ترکیه فرصت بهار عربی را ربود و ذهنیت های احمقانه را با اوهام تاریخی تطمیع کرد و تلاش کرد خود را یکی از سلاطین خاندان عثمانی جا بزند، برای رسیدن به این هدف هم ابایی ندارد که خون های بسیاری ریخته شود در حالی که شعارهای اسلامی سر می دهد و مثل برخی سلاطین مریض مالیخولیایی رفتار می کند. خائنان بسیاری هستند که به آغوش ترکیه افتاده اند، میهن های خود را فروخته اند و کلید عقل و قلب خود را به اردوغان تسلیم کرده اند. آنها تبدیل به ابزارهای بی هوشی در دست اردوغان شده اند، آن چه در مصر و لیبی و سوریه و قطر اتفاق می افتد موید این ادعاست. حتی کشور ضعیفی مثل اتیوپی نیز درصدد برآمده است در سایه رئیس جمهوری که جز تجارت چیزی نمی فهمد به سوء استفاده از جهان عرب بپردازد. این کشور خطرناک ترین طرح های توسعه ای را با همکاری نخبگان سودانی با شرکت های چند ملیتی منعقد کرده است تا آینده مصر نابود شود.

آخرین این اتفاقات را از باندهای صهیونیستی در فلسطین شاهدیم که از شورش در جهان عرب سوء استفاده می کنند تا بتوانند بر آن چه از فلسطین باقی مانده است مسلط شوند. در حالی که همچنان اعراب بر سر همان قدری که از سوریه باقی مانده است با هم رقابت دارند.

این چیزی است که از جهان عرب باقی مانده است. عده ای به طور جدی در معرض فروپاشی هستند، عده ای دیگر درگیر مسائل طایفه ای و مذهبی هستند، عده ای هم منافع ملی را فدای منافع حزبی کرده اند، در حالی که جهان خارج هر کس به نوبه خود در پی استفاده از آنها برآمده اند.

منبع: الاهرام / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11

انتشار اولیه: یکشنبه 10 دی 1396 / انتشار مجدد: شنبه 23 دی 1396