عقب نشینی از برجام و نفی اعتبار اخلاقی آمریکا

تیم کین

دیپلماسی ایرانی: کره شمالی در اوایل ماه جاری ششمین سلاح اتمی خود را آزمایش کرد. کارشناسان تخمین زده اند که شدت انفجار حاصل از این آزمایش بطور قابل توجهی از بمب 1945 هیروشیما قوی تر بود. این آزمایش، رژیم سرکش کره شمالی را یک قدم به پرتاب موشک بالستیک قاره پیما به سمت آمریکا نزدیک تر کرد.

با این حال، دو روز پس از این آزمایش، به جای جمع بندی یک استراتژی جامع برای جلوگیری از اقدامات کره شمالی، که می تواند جان ده ها هزار شهروند آمریکایی مستقر در کره جنوبی را در معرض خطر قرار دهد، نیکی هیلی، سفیر ایالات متحده در سازمان ملل متحد، تصمیم گرفت سخنرانی خود در موسسه امریکن اینترپرایز را منحصرا به تهدید هسته ای کشوری محدود کند که در حال حاضر کاملا کنترل شده است. هیلی گفت امکان دارد دولت ایالات متحده، در موعد مقرر در اکتبر، پایبندی ایران به قرارداد هسته ای را تایید نکند. این اقدام می تواند موجب اعمال دوباره تحریم هایی شود که به موجب این قرارداد برداشته شده بودند. اگر چنین اتفاقی بیافتد، نقض آشکار توافقنامه صورت گرفته است.

دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده نیز در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل، با "مایه شرمساری" خواندن برجام برای آمریکا، مهر تاییدی بر اظهارات هیلی زد.

تمام این اظهارات، به رغم این واقعیت است که آژانس بین المللی انرژی اتمی به طور مرتب- و اخیرا در ماه جاری- تایید کرده که ایران به توافقنامه هسته ای پایبند بوده و خود دولت ترامپ نیز تا کنون دو مرتبه این گزارش را تایید کرده است. تایید نکردن پایبندی ایران، و باز شدن راه آمریکا برای زیر پا گذاشتن تعهداتش، چه آینده ای را رقم خواهد زد؟

اول می تواند زمینه را برای برداشتن محدودیت های هسته ای ایران و تولید سلاح اتمی فراهم کند. دولت ایران، و همچنین احتمالا دیگر متحدان ایالات متحده، عقب نشینی آمریکا از برجام را به عنوان لغو برجام تلقی خواهند کرد. ایران اورانیوم بیشتری غنی سازی خواهد کرد، بازرسی سازمان انرژی اتمی را نخواهد پذیرفت و احتمالا برنامه تسلیحات هسته ای خود را بیش از پیش جلو خواهد برد.

دوم، شانه خالی کردن از بار تعهدات توافقنامه ایران، به توانایی کشور آمریکا برای مقابله با دیگر اقدامات غیرهسته ای ایران لطمه می زند. کنگره آمریکا به تازگی، لایحه ای برای اعمال تحریم ها علیه ایران به خاطر فعالیت های غیر هسته ای تنظیم کرده است. ایالات متحده نباید کاری کند تا حسن نیت آن در مذاکرات زیر سول برود.

سوم، آسیبی که به اعتبار آمریکا وارد می شود، نه تنها مانع کنترل ایران شده، بلکه موجب می شود ابزاری دیگر برای کاهش دادن توانایی ساخت سلاح هسته ای کره شمالی از بین برود. مقامات دولت ترامپ ادعا می کنند که به دنبال گزینه های دیپلماتیک برای متوقف ساختن کره شمالی هستند. اگر آمریکا نتواند به تعهدات خود در توافقنامه با ایران عمل کند، چگونه کره شمالی می تواند ادعای آمریکا را در خصوص رسیدن به راه حلی دیپلماتیک با این کشور باور کند. دیگر کشورها نیز با نگرانی های مشابهی مواجه خواهند شد. چین و روسیه با ایالات متحده در مذاکرات قرارداد هسته ای همکاری کردند. در صورت عقب نشینی آمریکا از برجام، آیا می توان انتظار داشت که برای دستیابی به راه حلی مشابه در خصوص کره شمالی بار دیگر با آمریکا متحد شوند؟

اگر بخواهیم واضح صحبت کنیم، معامله هسته ای ایران عملکرد مثبتی داشته است؛ همچنین ایران از ماه ژانویه  2016 بخش عمده ای از امکانات هسته ای خود را از کشور خارج کرده است. یوکیا آمانو، رییس آژانس بین المللی انرژی اتمی، با اطمینان اعلام کرد که ایران به برجام پایبند بوده است. آمریکا می داند که در صورت گوش فرا ندادن به آژانس چه اتفاقی خواهد افتاد.  در سال 2003، کارشناسان آژانس هشدار دادند که شواهدی که نشان دهد صدام حسین سلاح های کشتار جمعی دارد وجود ندارد. آمریکا این هشدارها را نادیده گرفت، به عراق حمله کرد و از همان زمان تاکنون از این اقدام خود پشیمان است. اگر بار دیگر آژانس را نادیده بگیریم عواقب آن می تواند به همان اندازه یا بدتر از آن زمان ویرانگر باشد.

آمریکا اکنون با خطرات جدی هسته ای رو به رو است: بار دیگر تبدیل شدن ایران به تهدید جدی منطقه، روش های مقابله با کره شمالی، و اعتبار این کشور نزد کشورهای جهان. هشدار آژانس بین المللی و متحدان آمریکا روشن است: ایران به برجام پایبند است. حال نوبت آمریکاست که پایبندی ایران را تایید کند.

منبع : تایم / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33