کلاه‌های آبی و آشتی قلابی

روزبه آرش: آنها حافظان صلح در زمان جنگ هستند. سازمان ملل آنها را با کلاهخودهای آبی به مناطق جنگ زده می فرستد تا به برقراری صلح کمک کنند. آنها اسلحه، توپ ، تانک و حتی پشتیبانی هوایی در اختیار دارند. مجموعه ای از امکانات که ما را به این سؤال می رساند که آیا می توان صلح را با اسلحه و خشونت برقرار کرد. تاریخ نشان می دهد برخی از بدترین جرائمی که زندگی انبوه انسان ها را نابود کرده در زمانی که قرار بود این افراد از صلح محافظت کنند، اتفاق افتاده است. مطابق گزارش آسوشیتدپرس، بین سال های 2004 تا 2016، سازمان ملل تقریبا دو هزار مورد شکایت درباره صلح بانان خود دریافت کرده است. اکثر این شکایت ها حاوی اتهامات سوءاستفاده جنسی و برده داری بوده است. سازمان ملل می گوید هیچ چشم پوشی ای درباره سوءاستفاده جنسی یا سوءاستفاده از افراد ندارد اما بازماندگان، فعالان و وکلای سازمان های حقوق بشری مربوط به سازمان ملل در برابر چنین اتهاماتی از مصونیت برخوردارند. تاریخ مواردی از این اتفاقات را به یاد دارد. 
نسل کشی در سربرنیتسا
طی سه روز از ماه جولای 1995، سربرنیتسا شوم ترین روزهای تاریخ خود را پشت سر گذاشت. سه روزی که در آن هشت هزار مرد و پسر بوسنیایی به دست صرب ها به خاک و خون کشیده شدند و جهان این درد و رنج را تنها به تماشا نشست. فاجعه سربرنیتسا چند ماه پیش از پایان جنگ بوسنی و زمانی اتفاق افتاد که بیست هزار پناهجو برای فرار از دست نیروهای صرب به سربرنیتسا گریختند. منطقه ای که تحت حفاظت سربازان هلندی سازمان ملل متحد قرار داشت. بااین حال، حضور سربازان سازمان ملل مانع از جنایات صرب هایی که به رهبری راتکو ملادیچ به منطقه حمله کردند، نشد. آنان ظرف سه روز جان هشت هزار انسان را گرفتند و در رویدادی که خشن ترین و فاجعه بارترین رویداد اروپا در 50 سال اخیر توصیف شده است، لکه سیاهی بر پیشانی تاریخ بشریت نهادند. این ظاهر ماجراست اما سؤال اینجاست که با وجود حافظان صلح سازمان ملل در منطقه، چرا و چگونه چنین جنایتی اتفاق افتاد؟ صرب های بوسنی در تاریخ 9 جولای خمپاره انداز برپا کردند. هزاران پناهجوی مسلمان بوسنیایی به سربرنیتسا گریختند. روز 10جولای نیروهای حافظ صلح هلند در پی گلوله باران مناطق شان از سازمان ملل درخواست پشتیبانی هوایی کردند. جمعیت زیادی از پناهندگان در اطراف این مناطق جمع شدند. بیش از بیست هزار نفر از پناهجویان به پایگاه اصلی هلند در پوتکری گریختند. پس از بمباران مواضع صرب ها توسط جنگنده اف-۱۶ هلندی، صرب ها تهدید کردند که گروگان های هلندی خود را که از صلح بانان بودند می کشند و پناهجویان را گلوله باران می کنند. فرمانده راتکو ملادیچ با ورود به سربرنیتسا، برای تحویل سلاح های مسلمانان ضرب الاجل تعیین کرد. روز 12 جولای حدود ۲۳ هزار زن و کودک اخراج شدند و به مناطق مسلمان نشین فرستاده شدند. مردان ۱۲ تا ۷۷ ساله برای بازجویی دستگیر و در انبارها و کامیون ها جای داده شدند. روز 13جولای نخستین کشتار مسلمانان در روستای کراویکا اتفاق افتاد. حافظان صلح برای نجات ۱۴ صلح بان هلندی که گروگان صرب ها بودند، حدود پنج هزار مسلمانی را که در پایگاه هلند پناه گرفته بودند، خلع سلاح کردند و به کام مرگ فرستادند. 
ناقضان اخلاق در لیبریا
اختلاس های کلان، سوءاستفاده های مالی و اخلاقی از جمله معضلاتی است که همواره کارکرد وعملکرد سازمان ملل را زیر سؤال می برد حال آن که گستردگی موضوع می تواند بسیار نگران کننده باشد: درست مثل اتفاقی که 12سال پیش در لیبریا افتاد. یک مقام سازمان ملل در نیویورک درباره این ماجرا گفت: «نیروهای حافظ صلح سازمان ملل در کشور لیبریا در ازای پرداخت پول یا کالا زنان را در این کشور مورد سوءاستفاده جنسی قرار داده اند.» درپی اعلام این خبر، سازمان ملل هرگونه اقدام مشابه را ممنوع اعلام کرد و احتمال داد اتهامات علیه این نیروها در سراسر جهان افزایش یابد. این مقام همچنین خبر داد، هیأتی در این سازمان برای بررسی و تحقیق در این خصوص تشکیل شد. این تنها باری نبود که چنین خبری درباره سربازان سازمان ملل مستقر در آفریقا منتشر شد. حدود چهارسال پیش نیز در پی افشای اخباری مبنی بر سوءاستفاده سربازان سازمان ملل از فقر زنان برخی کشورهای آفریقایی و تهیه تصاویر غیر اخلاقی از آنها در قبال یک جعبه بیسکویت، عکس العمل های شدیدی در سطح جهانی به وجود آورد. 
ماموریت در سوریه
کار داعش در سوریه رو به پایان است. حالا بیشتر از هرزمانی زمزمه های برقراری صلح در سوریه شنیده می شود. وقتی که پای صلح درمیان باشد پای سربازان حافظ صلح هم وسط کشیده می شود. مناطق امن در سوریه نقاطی هستند که مأموریت کلاه آبی ها در آن نقاط آغاز خواهد شد. سازمان ملل معتقد است گروه جدید ناظران آنها در سوریه نمایندگان آخرین امیدهای سازمان ملل در ایجاد راه حل هایی برای حل وفصل چالش های موجود در این کشور هستند. با وجود چالش های موجود، این گروه مأموریت خود را از سوریه آغاز کردند و در مسیر جلوگیری از خشونت و دستیابی به یک راه حل سیاسی گام بر می دارند. باید امیدوار بود با درس گرفتن از اشتباهات گذشته، سرانجام این مأموریت در سوریه بهتر از سرنوشت مأموریت های پیشین باشد.