روایت صالحی از یک سفر بی‌موقع احمدی‌نژاد

رئیس سازمان انرژی اتمی ماجرای یکی از سفرهای احمدی نژاد را که باعث تعلیق مذاکرات مهم ایران و امارات شد، روایت کرد.

به گزارش ایسنا، مشروح گفت وگوی «همشهری» با علی اکر صالحی را در ادامه می خوانید:

چندی قبل مقاله ای در گاردین داشتید با این مضمون که برجام در خطر است چرا این خطر را احساس کرده اید؟

آن مطلب با این دیدگاه که برجام در خطر است منتشر نشد، بنده نوشتم که برای بقای توافق هسته ای، غرب باید مسیر خود را تغییر دهد. به نظر می رسد طرف مقابل دارد این فضای تعامل را مخدوش می کند. من ۳ نکته را مطرح کردم، یکی بحث سردرگمی امنیتی است به عبارتی همسایگان باید روشن کنند که آیا دنبال قدرت برای امنیت هستند یا قدرت را برای تحکم بر دیگران می خواهند که در این صورت مفهوم امنیت تحقق نمی یابد. موضوع دوم این بود که تعامل مفهومی دوطرفه است و ارتباط تنگاتنگی با التزام به تعهدات دارد و موضوع سوم هم توجه به واقعیت های عینی در برابر واقعیت های جایگزین بود.

سؤالی که مطرح است اینکه همسایگانی مثل عربستان همیشه این رویکرد تقابلی با ایران را داشته اند، چه الان که با خرید سلاح می خواهند در برابر ایران قرار بگیرند چه قبل تر که حتی در جریان مذاکرات سعی داشتند در توافق هسته ای کارشکنی کنند سؤال این است که چرا عربستان نسبت به ایران این دیدگاه را دارد؟

البته من در اینجا به اعتبار برداشت شخصی درباره موضوعات سیاسی صحبت می کنم چون مسئولیت جاری بنده فعلا در حوزه فناوری هسته ای است. به عنوان یک تحلیلگر سیاسی الان صحبت می کنم، عربستان متأسفانه دچار یک توهم دشمنی از طرف ایران است، به عقیده من او نسبت به ایران متوهم است. من زمانی که وزیر خارجه بودم، یک بار با سعودالفیصل وزیر خارجه سابق عربستان در منزلش درجده دو ساعتی صحبت کردم، به او گفتم چرا نسبت به ایران نگران هستید؟ فکر می کنید ایران دنبال چیست؟ خداوند به هر دو کشور ایران و عربستان هر آنچه نعمت زمینی است از جمله سرزمین، نفت، معادن و ... داده نه ما به سرزمین شما چشمداشت داریم نه شما به سرزمین ما، پس مطمئن باشید ما دنبال اهدافی در ارتباط با عربستان نیستیم و ما اتفاقا خیرخواه عربستان هستیم نه از باب مجامله بلکه به خاطر امنیت خودمان چون هرچه منطقه امنیت داشته باشد ما کمتر نسبت به شرایط اقتصادی و تجاری خود در خلیج فارس نگران خواهیم بود. علاوه بر اخوت اسلامی از باب منافع ملی مان هم می خواهیم با هم دوست باشیم تا مطمئن باشیم خلیج فارس در امنیت کامل است.

فیصل چه جوابی داد؟

جواب او مفصل بود که اگر بخواهم به اختصار بگویم به این مضمون بود که گفت آقای صالحی یک نگاه به نقشه بکن، عربستان را ببین، در شمال عربستان عراق و سوریه هستند که ایران در آن نفوذ دارد، در جنوب عربستان هم یمن است که شما جای پایی دارید، منطقه شرقی عربستان شیعه نشین هستند و تصور می کنیم که تمایل به ایران دارند، آن سوی خلیج فارس هم که سواحل ممتد ایران باعث اشراف کامل آن شده است بنابراین فقط برای ما حوزه دریای سرخ باقی مانده و شما ما را احاطه کرده اید؛ ببینید سعودی ها اینطور فکر می کنند! فیصل فکر می کرد ما می خواهیم عربستان را محاصره کنیم، درحالی که این هدف ما نیست، محاصره کنیم که چه شود؟!

در آن جلسه با فیصل موضوع دیگری هم مطرح شد؟

در آن جلسه درباره القاعده هم صحبت شد و سعودالفیصل درباره بازداشت تعدادی از القاعده ای ها در ایران نکاتی را گفت.

آقای دکتر شما وقتی سرپرست وزارت خارجه شدید اولویت اصلی خود را رابطه خوب با عربستان اعلام کردید. چه شد که کار به اینجا رسید؟

من اعلام کردم که طبیعی است ما در سیاست خارجی اول به همسایگان توجه کنیم اما علاوه بر آن در بین همسایگان ۲کشور عربستان و ترکیه را نام بردم که ما باید رابطه ویژه ای با آنها داشته باشیم. عده ای ایراد گرفتند که چرا نام بردید، درحالی که الان مشخص شده آن تشخیص درست بوده است.

در آن زمان رفت وآمد هایی به عربستان داشتید، مخصوصا بر سر سناریوی عادل الجبیر عکسی از شما منتشر شد که در حال صحبت با ملک عبدالله بودید؟

اصلا درباره آن موضوع صحبتی نشد زیرا اصلا آن زمان این اتفاق نیفتاده بود، داستان ترور عادل الجبیر واقعا یک سناریوی فکاهی بود، انس و جن هم بعدا فهمیدند، خود آمریکایی ها هم متوجه شدند که ساختگی است، یک بنده خدایی را پیدا کردند که روان پریش بود و این داستان مضحک را سرپا کردند؛ اصلا عادل الجبیر آن زمان کی بود که کسی بخواهد علیه او کاری بکند؟! در ثانی ایران در شیوه حکومت داری و رفتاری اش اینگونه مسائل را برنمی تابد، یک چیزی درست کردند تا فضای سیاسی را مخدوش و گل آلود کنند، به هر حال آن داستان نگرفت و آخرش هم نفهمیدیم چه شد!

هنوز هم آن دیدگاه را درباره رابطه با عربستان دارید؟

ما عربستان را یک کشور مهم می دانستیم.

همچنان؟

بله، عربستان همچنان یک کشور مهم و نقش آفرین در منطقه است.

یعنی اگر الان هم وزیر خارجه بودید تلاش می کردید روابط با عربستان درست شود؟

ما بالاخره باید تلاش کنیم این توهمی که در عربستان نسبت به ایران ایجاد شده را اصلاح کنیم. ما به عنوان ایرانی می دانیم که هیچ نیت سوئی علیه عربستان نداریم اما اگر خود را جای سعودی ها بگذاریم می بینیم که ایران روزبه روز در حال قدرتمند تر شدن است و این سبب شده که آنها اینطور فکر کنند. ما صرفا نمی توانیم بگوییم لطفا اینطور فکر نکن، ما باید تلاش کنیم این سوءتفاهم را رفع کنیم، سیاست خارجی یعنی همین. عربستان متوهم است، مثل یک بیمار، نمی توان به بیمار گفت چرا مریض شدی، باید درمانش کرد، درمانش این است با شیوه های سیاسی بنشینیم و صحبت کنیم و این البته شیوه های خودش را می طلبد.

برای کشوری که گاردش را بسته چطور باید سوءتفاهم را رفع کرد؟ آن موقع مثلا عمان میانجی ایران و عربستان نشد؟

نه آن موقع شرایط به این صورت فعلی ملتهب نشده بود، بنده هم تمام تلاشم در حد بضاعت و وسعم این بود که نگذارم امور از کنترل خارج شود.

آن موقع اعتراضشان چه بود؟

یکی از گله های آنها این بود که چرا وزیر خارجه ایران که به عربستان دعوت شده بود به آنجا نرفته است!

شما را می گفتند؟

خیر وزیر قبل از من، ما بعدا گفتیم لابد گرفتاری هایی داشته است.

آقای احمدی نژاد که خیلی به عربستان علاقه داشت.

با این عبارت به این صورت موافق نیستم. ملک عبدالله دو یا سه هفته قبل از اجلاس عدم تعهد در تهران، نشست فوق العاده سران سازمان همکاری اسلامی را در مکه برگزار کرد. آن موقع در ایران برخی نظرات این بود که لزومی به حضور ایران نیست اما من آن موقع اصرار کردم و به آقای احمدی نژاد گفتم که ما حتما باید در این اجلاس شرکت کنیم و ایشان هم قبول کردند. تحلیل بنده این بود چون ما می خواهیم در شهریورماه، اجلاس عدم تعهد را برگزار کنیم، عربستان می خواهد در اجلاس سران سازمان همکاری اسلامی مصوبه ای برای تحریم حضور کشورهای اسلامی در نشست تهران به بهانه سوریه و ... داشته باشد که عملا در این صورت نصف کشورهای عدم تعهد کنار می رفتند و به این ترتیب نشست جنبش عدم تعهد در تهران شکست می خورد. در هر صورت ما در کنفرانس فوق العاده سران سازمان همکاری اسلامی حضور پیدا کردیم و ورق برگشت، آنها غافلگیر شدند، وقتی آقای احمدی نژاد رفت، ملک عبدالله طوری استقبال کرد که همه متحیر شدند چرا اینقدر از هیأت ایران استقبال می شود، ملک عبدالله دست رئیس جمهور ایران را گرفت و کنار خود قرار داد و سران سایر کشورهای حاضر در اجلاس فکر می کردند گویی میزبان دو نفر هستند.

آقای صالحی، اتفاقاتی در سال های قبل افتاد که بعد ها مشخص شد خود شما در آنها نقش و ابتکار عمل داشته اید. مثل رابطه با آمریکا، رابطه با معارضان سوری، از این دست موارد باز هم می توانید اضافه کنید؟

بله، برای مثال پرونده آمیا در ارتباط با آرژانتین موضوع مهمی بود، همینطور آزادی ۴۸ اسیر ایرانی در سوریه که پیچیدگی های خاص خود را داشت، همینطور تعداد زیادی ایرانی در هند و تایلند و نیجریه و گرجستان و گامبیا و لیبی، انگلیس و آمریکا بازداشت شده بودند که الحمدلله آزاد شدند.

همان افرادی که آمریکا به بهانه خرید کالاهای دوگانه خواستار استرداد آنها شده بود؟

اکثرا بله، در آن دوره تحولات مهم دیگری هم رخ داد، بیداری اسلامی، حمله به سفارت انگلیس و ... که این تحولات نیاز به مدیریت داشت. بنده در آن موقع اعتقاد داشتم مسائل مزمن باید حل شود، نباید پرونده مزمنی داشت و همینطور آن را رها کرد. یکی از این مسائل مزمن، آمیا بود. سال ها علیه ایران جوسازی می کردند و به همین دلیل حضور ما در آمریکای لاتین با مانع روبه رو می شد. با عراقی ها موضوع قرارداد ۱۹۷۵ را داشتیم برای تعیین مرز ها که در بحث نشانه گذاری زمینی توانستیم تا حدود ۹۶ درصد پیش رفت داشته باشیم.

در دوره شما درباره امارات هم مذاکرات محرمانه ای انجام شد؟

یک پرونده قدیمی با امارات داشتیم درباره سه جزیره ایرانی که همیشه مطرح می شد. ما توافق کرده بودیم که این مسئله را طبق پیشنهاد ایران براساس تفاهم دکتر لاریجانی و ولیعهد امارات جلو ببریم. در یک مقطعی آنها برای مدتی سکوت کرده بودند و برخلاف رویه معمول موضوع جزایر را در نشست های شورای همکاری خلیج فارس مطرح نمی کردند. بله، بیش از یک سال سکوت کردند، به این اعتبار که هر دو طرف برای مذاکرات دوجانبه اعلام آمادگی کرده بودیم اما بعد یک اتفاقی افتاد که همه چیز را به هم ریخت.

و آن اتفاق چه بود؟

سکوت و (لبخند)

حضور احمدی نژاد در جزیره ابوموسی بود؟

بله، همین بود. ابوموسی سرزمین ماست اما ما داشتیم آماده مذاکره می شدیم که سوءتفاهم برطرف شود و بیش از یک سال هم آنها ادعایشان را در شورای همکاری و اتحادیه عرب تکرار نکردند که یکباره آن اتفاقی که شما گفتید رخ داد.

مگر با وزارت خارجه هماهنگی نشده بود؟

من از اخبار صداو سیما متوجه شدم آقای احمدی نژاد به ابوموسی رفته است. وزیرخارجه امارات فکر کرد من مطلعم در حالی که من از اخبار فهمیده بودم.

با شما تماس گرفت؟

بله، تماس گرفت و گله فراوان کرد. واقعا داشتیم به طور آرام در جهت حل و فصل قضیه حرکت می کردیم، در اینکه این جزایر سرزمین ایران است که اصلا تردیدی نیست بلکه ما می خواستیم سوءتفاهم را به صورت دوجانبه رفع کنیم.

از طرف ایران گویا نماینده ای هم تعیین شده بود؟

به طور کلی آقای دکتر امیر عبداللهیان مسئول بودند ولی بنا بود ۲ نماینده از طرف ۲کشور معرفی شوند که آقای احمدی نژاد یکی از مشاورانشان را برای این قضیه تعیین کردند.

احیانا آقای مشایی که نبود؟

خیر، آقای مهندس ثمره هاشمی تعیین شد و ۲ هفته مانده بود که این دو نماینده سر میز مذاکره بنشینند که این اتفاق افتاد اما بقیه جزئیات را نمی توانم مطرح کنم.

در پاسخ به وزیر خارجه امارات چه گفتید؟

طبیعی است که گفتم ابوموسی سرزمین ماست و آقای رئیس جمهور بنا به تشخیص خود اقدام به بازدید از آن منطقه کردند.

مهم ترین پرونده ای که در دوره شما بسته شد چه بود؟

موضوعات مختلف بود، مثلا در پرونده آمیا ما با وزیر خارجه آرژانتین صحبت های محرمانه ای را شروع کردیم و این مذاکرات در سوریه هم شروع شد و من باید از آقای ولید المعلم وزیر خارجه سوریه تشکر کنم که در این قضیه پیشقدم و میانجی شد. ما نخستین دیدار محرمانه مان را با وزیر خارجه آرژانتین که فرد محترمی به نام هکتور تیمرمان بود و یهودی هم بود در سوریه انجام دادیم.

نماینده ایران چه کسی بود؟

من خودم به عنوان وزیر خارجه شرکت می کردم اما آقای دکتر بهاروند با توجه به تسلط و اشرافی که به موضوع داشت همراه ما بود و کارها را پیگیری می کرد و ما روی هم رفته ۴ یا ۵ بار با وزیر خارجه آرژانتین ملاقات کردیم.

همه ملاقات ها در سوریه انجام شد؟

فکر کنم ۲ بار در سوریه، یک بار در سوئیس، یکی دو بار در نیویورک و در نهایت در آدیس آبابا با هم یک توافقنامه امضا کردیم و وقتی که این توافق انجام شد آمریکا و اسرائیل علیه آرژانتین جنجال ایجاد کردند، طرفین تصمیم گرفتیم که این توافقنامه را در مراجع بالا تر ذیربط به تأیید برسانیم. ما شورای عالی امنیت ملی و آنها مجلس شان را تعیین کردند. ما به سختی توانستیم از شورای عالی امنیت ملی مصوبه را بگیریم اما آنها نتوانستند از مجلس شان مصوبه بگیرند. ما به دنیا نشان دادیم که ریگی به کفش نداریم.

در آن مقطع گفتند ایران طبق این تفاهم اجازه بازجویی از مقامات ایران مثل مرحوم هاشمی، آقای ولایتی و آقای وحیدی وزیر دفاع را داده است.

کاملا خلاف گفتند چون در شورای عالی امنیت ملی سردار وحیدی هم بودند و خودشان تأیید کردند که این اقدام خوبی است. اتفاقا برگ برنده ما هم همین بود که به گونه ای مسئله را طراحی کنیم که کمیته حقیقت یاب به شکلی تشکیل شود که مسئله ای که شما به آن اشاره کردید پیش نیاید.

قضیه آن ۴۸ نفر اسیر که در سوریه گرفتار شدند هم در دوره شما اتفاق افتاد، سرانجام این ۴۸ نفر از چه کانالی آزاد شدند؟

قطر در آن ماجرا کمک بسیار مؤثری به آزادی اسرای ایران در سوریه داشت. وقتی قضایای سوریه داشت اوج می گرفت برخی دوستان عقیده داشتند که باید اعزام زائر به سوریه متوقف نشود اما در مقابل ما عقیده داشتیم که نباید هموطنان در معرض خطر قرار گیرند با این حال بنا شد عده ای از دوستان که عمدتا بازنشسته بودند برای زیارت به سوریه اعزام شوند. یک روز عصر برادر عزیزم سردار سلیمانی به من زنگ زدند و گفتند فردا می خواهند اسرا را اعدام کنند. من پیش خودم گفتم خدایا من چه معجزه ای می توانم بکنم، فکر کردم تنها کاری که می توانم انجام دهم این است که با وزیر خارجه قطر که همزمان نخست وزیر هم بود صحبت کنم. من با او تماس گرفتم و گفتم ۴۸ نفر از عزیزان ما را می خواهند فردا در سوریه اعدام کنند و از دید ما همه معارضین زیر چتر شما هستند و اگر اتفاقی برای اینها بیفتد ما آن را از چشم شما می بینیم و شما را مسئول خواهیم دانست. به او گفتم حداقل چیزی که می توانم بگویم این است که من نمی دانم روابط دو جانبه ما به چه سمتی خواهد رفت و دیگر از عهده من کاری برنخواهد آمد.

جوابش چه بود؟

در جواب گفت همه معارضین زیر نفوذ ما نیستند. گفتم به هر حال ما آن را از چشم شما می بینیم.

در آن زمان امیر قطر هم رفت وآمد هایی به ایران بر سر سوریه داشت.

درست است، مقامات قطر گمان می کردند در عرض دو سه هفته دولت سوریه سقوط می کند. خاطرم هست آقای احمدی نژاد به امیر قطر گفت شما چرا اینقدر عجله دارید، حالا صبر کنید ببینیم چه می شود.

ادامه مذاکره با وزیر خارجه قطر به کجا رسید؟

تماس گرفت و مشخصات معارضه را خواست من هم از مسئولان سؤال کردم که گفتند نداریم. در نهایت وزیر خارجه قطر گفت من تنها کاری که الان از دستم برمی آید این است که در تلویزیون الجزیره به صورت زنده پیام بدهم هر کسی که گروگان های ایرانی را در اختیار دارد باید از تعرض به آنان اجتناب کند و این کار را کرد و بعد تروریست ها اعلام کردند که اقدام به اعدام اسرا نخواهند کرد و از این مرحله به بعد مذاکرات جدی آغاز شد و دکتر امیر عبداللهیان و همتای قطری شان قرارگاهی در تهران دایر کردند که از آن طریق با معارضین در تماس دائم بودند تا زمانی که این ۴۸ نفر آزاد شدند.

مبلغی از پول های ایران در عمان هم بعد از برجام گویا برای انتقال با مشکل مواجه شده و قابل انتقال به ایران نیست.

حدود ۵ میلیارد دلار بود که مشکل حل شد و در حال انتقال است و مقداری هم در عمان خواهد ماند برای تبادلات تجاری.

اگر اجازه دهید چند سؤال هسته ای هم بپرسیم، رئیس جمهور به سازمان انرژی اتمی دستور طراحی پیشران هسته ای را دادند و قرار بود بعد از ۳ ماه گزارش آن داده شود که این کار صورت گرفت. سؤال این است آیا توانایی ساخت پیشران هسته ای را داریم یا بلوف بود؟

خیر بلوف نبود، فرمان رئیس جمهور به طور جدی در حال دنبال شدن است، یک تصوری در جامعه وجود دارد که وقتی پروژه ای مطرح می شود سریع می پرسند پس چه شد؟ کجاست؟ درحالی که یک اطاقک هم که بخواهید بسازید وقت می گیرد.تاکنون فقط کشورهای آمریکا، انگلیس، روسیه، چین، فرانسه و جدیدا هند پیشران هسته ای ساخته اند و هند هم پس از چندین سال همکاری با روسیه توانست موفق شود آن هم با هزینه میلیارد دلاری. ما در ایران می خواهیم پیشران هسته ای بسازیم اما اینکه این پیشران چقدر قدرت داشته باشد و دوره بارگذاری سوختش چقدر باشد را ما تعیین نمی کنیم بلکه سفارش دهنده هرکه باشد باید اعلام نیاز کند که این رابطه برقرار شده و ما از مراکز مختلفی که می توانند از پیشران هسته ای استفاده کنند خواسته ایم نیاز و سفارش خود را بگویند. کوچک ترین پیشرانی که ما بخواهیم بسازیم باید شناوری که آن را در خود جای دهد دارای یک حداقل وزن و حداقل وسعتی باشد که ما درحال حاضر چنین شناوری نداریم که کوچک ترین رآکتور پیشران را در آن قرار دهیم.

پس دانش اش را داریم؟

ما دانش طراحی رآکتور را داریم اما رآکتور پیشران کمپکت است و از نظر تکنولوژی با رآکتورهای معمولی تا حدودی فرق دارد و از نظر ایمنی هم باید استانداردهای ویژه و سختی را برای آن درنظر گرفت.

الان کار در چه مرحله ای است؟

ما یک گزارش مفصل امکان سنجی اولیه را آماده و برای مقامات کشور ارسال کرده ایم و الان گزارش دوم در حال تهیه است، پیشران یک کمیته فنی دارد که اعضا مرتب مشغول کار هستند و کار بسیار پر حجم و زمان بری است ضمن اینکه هزینه پیشران هم هزینه قابل توجهی است.

یعنی هزینه آن در بودجه دیده نشده؟

خیر.

فکر می کنید چه زمانی به نتیجه برسد؟

اگر امکانات و پول باشد حداقل زمانی که ما می توانیم پیشران مطمئن بسازیم حدود ۱۰ تا ۱۵ سال طول می کشد تا به مرحله عملیاتی کامل برسد.

یعنی آقای روحانی از این پیچیدگی ها اطلاع داشتند؟

بله، صحبت شده است و ان شاءالله امکانات در اختیار قرار خواهد گرفت در ضمن ساخت پیشران حق ماست و به آقای آمانو هم اعلام کردیم و چیزی نیست که سرّی باشد.

یکی از دلایل خرابکاری های هسته ای این است که تأمین کالا های مورد نیاز سازمان انرژی اتمی از مسیر های مختلف انجام می شد. سؤال این است که سازمان بعد از برجام توانسته از طریق کانال خرید برجام نیاز های خود را تأمین کند؟

بله الان کانال خرید دارد کار می کند، نه فقط ما بلکه وزارتخانه های دیگر هم از کانال خرید دارند استفاده می کنند و کار به طور طبیعی جلو می رود.

اما در قضیه خرید کیک زرد مشکلاتی ایجاد شد.

یک مورد بود که مشکل ایجاد شد، ما با قزاقستان قراردادش را بستیم و توافقش هم شده بود که لحظه آخر انگلیس مشکل ایجاد کرد.

هنوز در همان مرحله است؟

بله اتفاق جدیدی نیفتاده است ولی همکاران وزارت امور خارجه و سازمان انرژی اتمی به جدّ آن را دنبال می کنند.

اخیرا گفتید ان شاءالله ترامپ برجام را از بین ببرد تا ببینیم ما به کجا می رسیم، توضیح می دهید افقی را که اگر برجام نباشد ایران به کجا می رود؟

این صحبت من البته دقیق منتقل نشد اما موضوع این است که باید از ۲وجه به آن نگاه کرد؛ رهبر انقلاب فرمودند اگر آنها بدعهدی کنند ما می توانیم در عرض یک سال و نیم به ۱۰۰هزار سو برسیم. مسئولان دیگر هم موارد مشابهی گفته اند که البته امیدواریم به هرحال این اتفاق نیفتد، رهبر انقلاب هم فرموده اند ما آغاز کننده نقض برجام نخواهیم بود. ما دلمان نمی خواهد برجام به هم بخورد، بنده به عنوان مسئول سازمان انرژی اتمی که می دانم از بعد فنی چه خبر است، دلم نمی خواهد برجام به هم بخورد، می خواهم برجام پایدار بماند. در مسائل تحریم شاید اشکالاتی باشد اما در همان حوزه هم اگر قرار بود ۱۰۰ تحریم مثلا برداشته شود حداقل ۷۰ تا برداشته شده، نمی توانیم بگوییم هیچی برداشته نشده. برای مثال آزاد شدن نفتکش های ما، کشتیرانی ما، صادرات نفتمان، رفع موانع بیمه ای، دریافت S۳۰۰، انتقال پولمان، دریافت پول نفتمان، بالا رفتن تولید و صادرات نفت، گشایش امور بانکی به استثنای بانک های بزرگ برای باز کردن LC، برقراری سوئیفت، بازشدن راه همکاری فناوری های پیشرفته با غرب و ... بنابراین اینکه برخی می گویند هیچ، خیلی غیرمنصفانه است.

البته «هیچ» را آقای سیف در آمریکا گفتند.

خیر، «تقریبا هیچ» ایشان درباره مشکل بانک های بزرگ بود، بنده که موضوع را قبل از آقای سیف بیان داشتم که آقای رئیس جمهور هم ناراحت شدند.

یک تحلیلی منتشر شد که آقای ظریف و آقای سیف در آستانه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا با این بحث که از برجام چیزی عاید ایران نشده و تحریم ها برداشته نشده یک جوری به دمکرات ها در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا امتیاز می دهند.

با شناختی که من از آقای سیف و آقای ظریف دارم قطعا اینگونه نبوده است. آقای سیف درباره بانک های بزرگ گفت، الان هم اگر بخواهد بگوید می گوید تقریبا هیچ، چون هنوز بانک های بزرگ قدم پیش نگذاشته اند اما بانک های دیگر، بله، آمده اند. البته آن بانک های بزرگ هم لاجرم وارد می شوند. وقتی توتال ۵ میلیارد دلار قرارداد می بندد این مبلغ چطور می خواهد دادوستد شود؟ لذا آرام آرام آن هم حل می شود.

ترامپ چرا می گوید برجام بد است؟

اگر برجام صنعت هسته ای را متوقف کرده آنگونه که دوستان می گویند که شما بتن ریخته اید و دانشمندان را بیرون کرده اید و... و در یک عبارت سازمان انرژی اتمی را متلاشی کرده اید، اینکه باید برای ترامپ خیلی خوب باشد، ترامپ باید یک جایزه هم به قبلی های خود می داد که پیچ و مهره های صنعت هسته ای ایران را بدون شلیک یک گلوله بازکردند! پس از چه ناراحت است؟ آیا از متوقف شدن صنعت هسته ای ایران ناراحت است؟ جوابش را خود اسرائیلی ها و سناتورهای آمریکایی داده اند. برای مثال وزیر اطلاعات اسرائیل گفته است که ایران همچنان زیرساخت های هسته ای خود را حفظ کرده و در آستانه ساخت سلاح هسته ای قرار دارد. ما که بنا به استناد فتوای مقام معظم رهبری به دنبال سلاح هسته ای و سلاح های کشتار جمعی به طور کلی نیستیم. در صنعت هسته ای هم اکنون اکتشاف و استخراج مان، غنی سازی مان، تحقیق و توسعه مان، تولید آب سنگین مان، مدرن سازی رآکتور اراک مان، ساخت نیروگاه های قدرت جدیدمان و... ادامه دارد. روزنامه همشهری برود بپرسد اینکه می گویند در چاله رآکتور اراک بتن ریخته ایم یعنی چی؟ یک چاله را نشان داده اند با فتوشاپ بتن ریخته اند می گویند چاله قلب رآکتور را بتن ریخته اند! آدم به اینها چه بگوید؟! یا اینکه می گویند ۲۰هزار سانتریفیوژ شده ۶ هزار تا، بدون اینکه کل داستان را بگویند، به این عزیزان چه باید گفت؟ البته خیلی از آنها در ضمیرشان حقایق را خوب می دانند، اگر اینگونه بود که معترضان می گفتند، پس آمریکا و اسرائیل و عربستان باید خوشحال می شدند! این سؤالی است که تاکنون کسی به آن پاسخ نداده است.

دوستان عضو هیأت نظارت بر برجام می گویند ما سناریو های مختلفی برای روزی که آمریکا از برجام خارج شود طراحی کرده ایم. یک نمونه را شما قبلا گفتید که اراده کنیم می توانیم در سانتریفیوژ های فوردو گاز تزریق کنیم. سناریوهای دیگر را می توانید اشاره کنید؟

من فقط این را می گویم، ما در چارچوب تعهدات خود کارهای هوشمندانه ای انجام داده ایم، وقتی مذاکرات برجام شروع شد من پیش بینی های لازم را در ذهنم داشتم، گفتم آمدیم و طرف مقابل زیر توافق بزند! ما چکار کنیم، پل های پشت سرمان را خراب کنیم؟ با خودم گفتم پل ها را که خراب نمی کنیم هیچ چند پل دیگر هم می زنیم که اگر روزی با بدعهدی طرف مقابل روبه رو شویم، به راحتی بتوانیم برگردیم و به همین دلیل تمام پیش بینی های لازم را برای برگشت کرده ایم نه فقط برگشت بلکه به جاهای بالاتر از گذشته برگردیم. من همین مقدار اطمینان می دهم که امیدواریم برجام به هم نخورد، چون برای برجام خیلی زحمت کشیده ایم و برجام را من یک توافقنامه خوب می دانم، البته مشکلاتی دارد که باید رفع شود اما در مجموع آن را به مصلحت کشور می دانم امیدواریم طرف مقابل اشتباه نکند اما اگر کسی اشتباه کند دیگر هیچ چیز متوجه ما نیست.

این تهدید است؟

خیر اما سعی نکنند ما را امتحان کنند چون یکی از شگرد های آنان این است ما را عصبانی و احساساتی کنند، کما اینکه برخی عصبانی شدند و گفتند بروید توافق را پاره کنید! چرا پاره اش کنیم؟ آمریکا دارد می سوزد ما که داریم از آن استفاده می کنیم، آنها نگران و ناراحت هستند.فرض که پاره کردیم بعدش چه؟ بنابراین باید حکیمانه رفتار کنیم و احساساتی نشویم. مسئولان کشور تمام ملاحظات را درنظر گرفته اند و رفتاری مبتنی بر منافع ملی و حکمت سیاسی را دنبال می کنند. درنظر داشته باشید ایران یک کشور باتجربه است و آهسته و پیوسته منافع ملی خود را پیگیری می کند نه مثل برخی مقامات منطقه، ما نمی خواهیم آنقدر تند برویم که بعد حتی از راه رفتن هم باز بمانیم بلکه سیاست ما حرکت آهسته و پیوسته است.

در دولت آینده حضور خواهید داشت؟

نمی دانم، تا کنون (زمان مصاحبه) صحبتی با من درباره دولت آینده نشده است، هرچه قسمت باشد، من تسلیم مشیت الهی و تصمیم بزرگان هستم، اگر تشخیص دادند ادامه دهیم به خدمت ادامه می دهیم اگر تشخیص دادند کس دیگری بیاید اهلا و سهلا.

از آخرین وضیعت نیروگاه ها چه خبر؟

ما ساخت دو نیروگاه جدید هسته ای را با روس ها شروع کرده ایم، ارزش قرارداد این دو نیروگاه حدود ۱۰ میلیارد دلار است، توتال با این همه سر و صدا ۵ تا بود، قرارداد با روس ها ۱۰ میلیارد دلار است این بزرگترین پروژه صنعتی کشور است که کارش آغاز شده است. غنی سازی ما در حال ادامه است! آب سنگینمان را داریم تولید می کنیم و می فروشیم، تا الان ۷۰ تن فروخته ایم در شرایطی که کل بازار دنیا ۱۰۰تن در سال است!

مدرن سازی راکتور آب سنگین اراک تا به امروز عالی جلو رفته است، یک راکتور نو و ایمن را با چینی ها در حال طراحی و تکمیل آن هستیم، سئوال من این است کجای صنعت هسته ای متوقف شده؟ شما بروید از این آقایان سئوال کنید که این راکتور آب سنگین اراک کی قرار بوده راه بیافتد؟ طوری حرف می زنند انگار داشته کار می کرده و ما خرابش کرده ایم! ما گزارش فنی داریم، تا دو یا سه سال آینده هم راه نمی افتاد چون خیلی از تجهیزاتش نبود، خیلی مسائلش مشکل فنی داشت، مسائل ایمنی اش مشکل داشت و اصلا نظام ایمنی به آن مجوز نداده بود.

ما ۵۵۰ تن اورانیوم داشتیم در این دو سال ۳۶۰ تن به آن اضافه شد در کل تاریخ یعنی قبل از انقلاب ما ۵۵۰ تن اورانیوم توانسته ایم بخریم که ۳۶۰ تن به آن اضافه شده و قرار بود ۹۰۰ تن دیگر به آن اضافه شود که فعلا انگلیس ها جلوی آن را گرفته اند و البته موضوع در دست پیگیری است.