شکست قریب الوقوع پیمان امریکا در برابر ایران و روسیه

نویسنده: مصطفی السعید

دیپلماسی ایرانی: با ویران شدن مسجد النوری توسط داعش، جایی که ابوبکر بغدادی ایجاد دولت اسلامی در عراق و شام را از آن جا اعلام کرد، تا بزرگترین و سفاک ترین و خشن ترین سازمان تروریستی شکل بگیرد، پایان کار داعش اعلام شد، به ویژه که روسیه نیز تاکید کرده که ابوبکر البغدادی، رهبر داعش کشته شده است. با پایان یافتن کار داعش درگیری ها بر سر میراث ارضی داعش میان پیمان روسی – ایرانی با پیمان بین المللی به رهبری ایالات متحده امریکا افزایش یافته است.  

فروپاشی سریع داعش تحت حملات ارتش های عراق و سوریه و متحدانشان به ایالات متحده امریکا وقت کافی نداد تا بتواند به روی زمین جایگزین های داعش را مسلح کند، به این ترتیب پیمان امریکایی با مخاطرات سنگینی روبه رو است که مهمترین آن ترکیه و قطر و جماعت اخوان المسلمین از یک سو و عربستان سعودی و امارات و شماری دیگر از کشورهای متحد با آنها از سوی دیگر ایستاده است. هم زمان اروپا نیز خود را از دولت ترامپ به سرعت دور می کند که باعث شده نگرانی امریکایی ها از بابت این که همه چیز را از دست بدهند افزایش یافته است. حتی بعد از این که جاه طلبی هایشان فروکش کرد، و به این رضایت دادند که کردها فقط بر هلالی از مناطق کردی در شمال سوریه استیلا یابند که شامل صحرای سوریه تا مرز اردن و اسرائیل در جنوب سوریه می شود. این اتفاق می تواند دستاوردی گران قیمت باشد که سوریه را از اسرائیل جدا می کند. همچنین دست ایران را از طریق عراق از سوریه و لبنان کوتاه می کند و اجازه می دهد که بر چاه های نفت و گاز سوریه در البادیه مسلط بمانند، و فرصت لوله کشی گاز از کشورهای عربی خلیج فارس با عبور از اردن و شرق سوریه و ترکیه به اروپا را فراهم کند تا جایگزین لوله های گاز روسیه شود.

با وجود این که محموله های بزرگ سلاح های امریکایی به پایگاه های نظامی در اردن و شمال سوریه منتقل شده اما کمبود نیروی زمینی سبب شده تا طرح استیلا بر مناطقی که از دست داعش گرفته می شود، راه به جایی نبرد. اما طرح امریکایی ها با مشکلات دیگری نیز مواجه شده است از جمله دودستگی های شدیدی که در داخل دولت امریکا بر سر مناطق مرزی در سوریه به وجود آمده که درگیری مستقیم میان پیمان بین المللی مبارزه با داعش به رهبری ایالات متحده با پیمان روسی – ایرانی – سوری مسبب آن است. جنگی که اگر امریکا به دنبال پیروزی ملموسی است، راه گریزی از آن ندارد. مجله امریکایی فارن پالسی اخیرا از تمایل وزارت دفاع امریکا، پنتاگون، در مداخلات بیشتر در نبردهای میدانی خبر داد و نوشت که واحدهای تازه ای از نیروهای مارینز به صحنه های نبرد اعزام شده اند، و نوشته است که اگر این اتفاق نیفتد پیمان روسی پیروزی های موثری را برای برگرداندن موازنه های قدرت در منطقه به دست خواهد آورد. برخی از اعضای شورای امنیت ملی امریکا نیز اظهاراتی را بیان کرده اند که دیدگاه پنتاگون را تایید می کند، در حالی که رئیس جمهوری امریکا، دونالد ترامپ و بعضی ارکان دولت او از رویارویی مستقیم با روسیه و ایران اجتناب می کنند، چرا که تهدید جنگ گسترده را افزایش می دهد. بازتاب این دو دستگی در دولت امریکا سناریوی عملیاتی تازه ای را رقم زده است. به گونه ای که در چارچوب آن جنگنده ها و موشک های امریکایی ضرباتی به ارتش سوریه و متحدان آنها وارد آورده اند، در آخرین مورد جنگنده سوخو 22 در بالای شهر الرطبه هدف قرار گرفت و هواپیمای بدون سرنشینی نیز در مرز اردن سرنگون شد. در عین حال جابه جایی ارابه های موشک های زمین به زمین به مرز سوریه با اردن نیز در همین چارچوب قابل بررسی است. اما این حملات محدود و تردیدآمیز بر پیشروی های ارتش سوریه و متحدان آنها تاثیر نگذاشته است که ناگهان به سمتی رفتند تا راه را بر تحرکات 5 هزار نیروی جنگنده ای که ایالات متحده آموزش داده است، ببندند. این اتفاق سبب شد تا این جنگجوها به سمت بیابان سوریه زیر پوشش مبارزه با داعش هدایت شوند. ارتش سوریه در عملیاتی مشابه راه کردها را در شمال نیز بسته و جلوی راه آنها به اطراف رقه را گرفته است. در عین حال روسیه نیز اعلام کرد که توافق خودداری از برخورد با جنگنده های امریکایی را لغو کرده و نیروی دفاع هوایی را با موشک های جدید در شرق سوریه تقویت کرده و تاکید کرده است هر هدفی که بخواهد وارد حریم هوایی زیر نظر جنگنده های سوریه شود را هدف قرار خواهد داد.

از سوی دیگر ایران به روشنی پیام داده است که تصمیم دارد در صحنه مبارزه به طور مستقیم وارد شود، شلیک شش فروند موشک بالستیک از دو استان کرمانشاه و کردستان ایران به پناهگاه های داعش در شرق سوریه نشانه ای از عزم ایران در این زمینه دارد. ایران همچنین هواپیماهایی را برای تصویربرداری از اهداف قبل از شلیک موشک ها به آنها فرستاد که این تصاویر قدرت و دقت موشک های ایرانی را به خوبی نشان می دهد. موشک هایی که 650 کیلومتر راه پیمودند تا با عبور از آسمان عراق به اهداف تعیین شده اصابت کنند. عراق اعلام کرد که اتاق علمیات مشترک با ایران و روسیه این حملات را هماهنگ کرده است، که اشاره ای از سوی عراق مبنی بر تمایلش به طرف پیمان روسی دارد. پیش از آن نیروهای داوطلب مردمی عراق بر منطقه ای مرزی با سوریه مسلط شدند، تا با ارتش سوریه که به شمال شهر التنف رسید تلاقی کنند، تصاویری در آن جا گرفته شد که تجمع نیروهای عراقی و سوریه و مبارزانی از حزب الله لبنان در مرز سوریه و عراق را به خوبی نشان می داد. سوریه همچنین اعلام کرد که برای اولین بار از آغاز جنگ کامیون های حمل کالاهای مورد نیاز شهروندان را از این راه به عراق ارسال کرده است.

از آن سو ترکیه تانک های خود را به سمت مناطق کردی در شمال سوریه حرکت داده تا اختلال نظامی امریکا در آن جا عمیق تر شود، الآن ترک ها از متحدان امریکا به نیروهای مخالف با آنها تبدیل شده اند تا به این ترتیب پاسخی به مسلح کردن کردها توسط امریکایی ها داده باشند. ترکیه از این که کشوری کردی در این منطقه تشکیل شود نگران است و فکر می کند این اتفاق می تواند منجر به تجزیه ترکیه شود، به این ترتیب کردهای سوریه در منگنه ارتش سوریه و ارتش ترکیه محاصره شده اند. از یک سو نمی توانند بقایای داعش را عقب برانند تا بر مرزهای سوریه و عراق مسلط شوند و از سوی دیگر سلاح و مهمات کافی برای رویارویی با این دو ارتش در اختیار ندارند.

موازنه های قدرت در مرحله بعد از داعش به ضرر پیمان امریکایی در حال تغییر است، این دقیقا همان چیزی است که رابرت فورد، سفیر سابق امریکا در دمشق در گفت و گو با روزنامه عربستانی الشرق الاوسط در هفته گذشته به صراحت بیان کرد و گفت که دخالت مستقیم امریکا خیلی دیر صورت گرفته است، و دیگر نمی تواند جلوی پیروزی در شرف وقوع پیمان روسی – ایرانی – سوری را بگیرد، و کردها قربانی این جنگ خواهند بود و هزینه سنگینی را در پی شانه خالی کردن امریکا از حمایت از آنها پرداخت خواهند کرد، بازی تمامی شده است: «گیم آور».

منبع: الاهرام / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11