سناریوی تازه‌ای در راه است؟

دیپلماسی ایرانی: حمله شیمیایی به هر بهانه ای در هر جایی توسط هر کسی که انجام شود، نکوهیده، ناپسند و محکوم است. ایران اولین کشوری است که در طول جنگ 8 ساله طعم تلخ حمله شیمیایی را چشید و بابت آن سنگین ترین هزینه های انسانی را داد. طبیعتا کسی که خود قربانی سلاح های شیمیایی است هر کسی که از این سلاح استفاده کند را محکوم می کند. اما سوالی که مطرح می شود، این است که چرا در حمله امریکا به ارتش سوریه این قدر عجله شد؟ چرا فرصت داده نشد که عاملان حقیقی این حادثه تلخ مشخص شوند؟ آیا صرف این که امریکا می گوید از خط قرمز عبور شده است کفایت می کند تا به خاک کشوری مستقل حمله کند بدون این که حتی کوچکترین سندی ارائه دهد تا ثابت کند که عامل حمله آن طور که ادعا می کند، ارتش سوریه است؟ نیکی هیلی، نماینده ایالات متحده امریکا در سازمان ملل متحد در جلسه شورای امنیت تصاویر قربانیان حادثه حمله شیمیایی به ادلب را به دست می گیرد و به حضار نشان می دهد. تصاویری که واقعا تلخ هستند و قبل از او شبکه های تلویزیونی همگی به طور مفصل آنها را پخش کردند. اما خانم هیلی هیچ سندی ارائه نمی دهد تا ثابت کند مرتکبان آن حادثه تلخی که او تصاویرش را نشان می دهد، ارتش سوریه است.

چرا هیچ کس به تروریست ها ظنین نمی شود؟ چرا کسی آنها را متهم نمی کند که از سلاح های شیمیایی علیه مردم بی گناه استفاده کرده اند؟ یکی از رهبران مخالفان سوری در پاسخ به این سوال به شبکه الحدث می گوید که چون در سال 2013 ارتش سوریه از این سلاح ها استفاده کرده بنابراین اکنون وزنه اتهام به سمت آن بیشتر سنگینی می کند. اگر این پاسخ ملاک باشد، نقض آن هم صادق است. مگر داعش و جبهه النصره که اکنون خود را جزء مخالفان سوری می دانند تا کنون از سلاح های شیمیایی استفاده نکرده اند؟ آیا جبهه النصره در غوطه دمشق در سال 2014 از سلاح شیمیایی استفاده نکرد؟ آیا داعش در موصل و رقه از سلاح شیمیایی استفاده نکرد؟ چرا همه در آن جا ساکت بودند؟ آیا اکثریت مخالفان مسلح سوری که عمدتا از جبهه النصره و تعدادی هم از داعش بودند بعد از شکست در برابر ارتش سوریه و متحدانش در حلب از این شهر به سمت ادلب نگریختند و در آن جا متمرکز نشدند؟ چرا اجازه داده نمی شود درباره عاملان حادثه ادلب تحقیق شود و یک گزارش بی طرفانه از آن تهیه شود؟ چرا کسی به حرف های دولت های سوریه و روسیه که دائما دست داشتن در این اتفاق تلخ را رد می کنند، گوش نمی دهد و صرفا حرف های مخالفان اسد شنیده می شود؟

در سال 2013 توافق شد تا دولت سوریه همه سلاح های شیمیایی خود را تحویل دهد و دیگر چیزی از این نوع سلاح ها در اختیارش نباشد. این اتفاق با نظارت امریکا و روسیه انجام شد. سازمان ملل متعهد شد که عملیات انتقال سلاح شیمیایی از سوریه را زیر نظر بگیرد. بنابراین اگر سلاحی شیمیایی در اختیار ارتش سوریه باشد، جامعه جهانی هم مقصر است، چرا که او نیز در نظارت خود کوتاهی کرده، پس چرا کسی ناظران به این انتقال را متهم نمی کند؟  

ایالات متحده امریکا که در پایان دوران ریاست جمهوری باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا رسما بساط خود را از پرونده سوریه بیرون کشید و عرصه را برای روسیه ترک کرد، در دولت جدید می خواهد عرض اندام کند. ترامپ که پیش از این و در روزهای نخست آغاز به کارش گفته بود که از این به بعد دولت امریکا به دنبال تغییر حکومت ها نخواهد رفت و جنگ تازه ای به راه نخواهد انداخت و حتی نماینده اش در سازمان ملل هفته گذشته اعلام کرده بود که دیگر اولویت دولت امریکا کنار زدن بشار اسد از قدرت نیست بلکه اولویت مبارزه با داعش و گروه های تروریستی است، ناگهان ظرف چند روز 180 درجه تغییر موضعی شگرف داد و گویی دنبال بهانه ای باشد جمعه شب دستور به انجام آن حمله موشکی به ادلب را داد. حمله محدود بود و جز به پایگاه نظامی ای که جنگنده های سوری در آن حضور داشتند (یا نداشتند، چون ارتش روسیه می گوید قبل از حمله جنگنده ها را خارج کرده بود) آسیب جدی ای وارد نشد. واشنگتن اعلام کرد به پایگاهی حمله کرده که به ادعای آن از آن جا حمله شیمیایی به ادلب صورت گرفته است. به نظر می رسد این حمله بیشتر جنبه عرض اندام و پیام رسانی به دیگران بود تا یک حمله واقعی و هدفمند.

قبل از حمله و بعد از این که خبر حمله شیمیایی به ادلب منتشر شد، ترامپ گفت نظرش نسبت به حکومت سوریه عوض شده است. آیا او واقعا نظر خاصی نسبت به بشار اسد داشته که حالا نظرش عوض شده است یا این که فشارهای دیگران، هدایت های دیگر افراد صاحب نفوذ در ایالات متحده یا سناریوهای از پیش طراحی شده سبب شده نظرش عوض شود؟

بعد از حمله، دونالد ترامپ با مقامات کشورهای مختلف تماس گرفت و صحبت از اعمال منطقه پرواز ممنوع در سوریه کرد. روز شنبه نیز با ملک سلمان، پادشاه عربستان تماس گرفت و او را در جریان جزئیات حمله قرار داد. در عین حال ترامپ خوب درک می کند که این حمله تا چه اندازه روسیه را عصبانی کرده و روابط متشنج دو کشور را متشنج تر کرده است. آیا حمله موشکی بامداد جمعه به معنای اجرای سناریویی از پیش طراحی شده نیست؟ آیا می توان متصور شد که ورود نظامی امریکا به جنگ سوریه باعث تشدید تنش ها میان این کشور با روسیه یا ایران نیز بشود؟ تا به این لحظه به نظر نمی رسد که روسیه قصد خالی کردن عرصه به ضرر بشار اسد را داشته باشد. آیا ایجاد منطقه پرواز ممنوع به معنای رویارویی با روسیه و ایران، دو متحد اصلی بشار اسد در سوریه نیز خواهد بود؟