بی‌نظمی بی‌سابقه در جمهوری پنجم فرانسه

علی بیگدلی، تحلیلگر مسائل بین الملل

دیپلماسی ایرانی: در جمهوری پنجم فرانسه، هیچ گاه به شکل امروز، شاهد نوعی بی نظمی در انتخابات فرانسه نبوده ایم. نتیجه این بی نظمی، آن است که موج پوپولیستی که در غرب شکل گرفته، تا حد زیادی وضعیت کشورهای اروپایی را به هم ریخته است. در این میان، تمایلات افراطی نسل میانی جامعه غربی که معلول اقدامات تروریستی و مهاجرت های گسترده است، موجب شده تا اندیشه پوپولیستی کشورهای غربی را در بر بگیرد.

اولین تجربه این تفکر پوپولیستی با روی کار آمدن دونالد ترامپ به دست آمد که خانم مارین لوپن، بعد از پیروزی ترامپ اعلام کرد که مثلث راست افراطی در غرب شکل گرفته است. از نگاه لوپن، ولادیمیر پوتین، دونالد ترامپ و شخص او، اضلاع سه گانه این مثلث را تشکیل می دهند. بعد از گسترش تفکر پوپولیستی در اروپا، نخستین آزمونی که شکستی برای راست افراطی تلقی می شد، در هلند اتفاق افتاد که آقای گرت ویلدرز، با همه حمایت هایی که نسل جوان هلندی از او می کردند، با شکست مواجه شد. شکست در انتخابات هلند، حرارت راست افراطی را کاهش داد و امروز در فرانسه، گرچه خانم مارین لوپن، آماده ورود به مرحله دوم انتخابات است اما امانوئل مکرون، رقیب او روز به روز از وی پیشی می گیرد.

در حالی که خانم لوپن در مرحله اول انتخابات، 27 درصد آراء را به خود اختصاص داد، نظرسنجی ها حاکی از آن است که میزان رای امانوئل مکرون در دور دوم، قریب به 30 درصد است. اتهاماتی که به مارین لوپل وارد شد، در کنار شکست راست افراطی در هلند و ایتالیا، محبوبیت راست افراطی را کاهش داده است. در مقابل، نخست وزیری ترزا می، به افزایش محبوبیت راست افراطی در اروپا کمک شایانی کرد.

حوادث اخیری که در بریتانیا رخ داد، از جمله ضرب و شتم جوان کرد ایرانی، تا حدوی فضای بریتانیا را هم با واکنش های منفی روبه رو کرده است و مردم این کشور نگران هستند که این تفکر انتقام جویانه راست افراطی به بریتانیا هم کشیده شود. اگرچه خانم می چنین تمایلاتی دارد، اما حاضر نیست که این تمایل، به صورت فرضیه ای در جامعه بریتانیا به مرحله اجرا درآید. بنابراین، انتخابات فرانسه، وضعیت چندان مشخصی ندارد اما تا جایی که امروز می توانیم قضاوت کنیم، رقابت بسیار شدیدی بین خانم مارین لوپن و امانوئل مکرون وجود دارد.

نگارنده در برهه ای بر احتمال پیروزی مارین لوپن تاکید می کرد اما امروز او اقبال خود را از دست داده که نتیجه شکست راست افراطی در هلند و همچنین، تقبیحی است که در کشورهایی مثل آلمان از راست افراطی انجام شده است. حس انتقام جویی و بیگانه ستیزی که در اروپا به وجود آمده، رو به کاهش است. در حال حاضر با قطعیت نمی توان گفت که راست افراطی در فرانسه به پیروزی می رسد. اما آن چه مسلم است، قدرتمند شدن رقیب خانم مارین لوپن است که بر باقی ماندن فرانسه در اتحادیه اروپا تاکید دارد و خانم آنگلا مرکل، به شدت از او حمایت می کند و حتی، بخشی از هزینه های انتخاباتی او را نیز تامین کرده تا بر مارین لوپن پیروز شود.

با این حال، نمی توان با قطعیت از شکست یا پیروزی راست افراطی سخن گفت. در مقابل جناح راست افراطی، چپ های فرانسه توفیق چندانی نداشته اند. فرانسوا اولاند در فرانسه به عنوان یکی از ضعیف ترین روسای جمهوریِ جمهوری پنجم شناخته می شود که بر همین اساس، سوسیالیست ها در دستیابی به وعده هایی که به مردم داده بودند، موفقیت چندانی نداشتند. بنابراین، کناره گیری مطلق فرانسوا اولاند یا حتی، فرانسوا فیون، نگارنده را به این نتیجه می رساند که چپ افراطی و میانه هم در فرانسه موفقیتی نداشتند و مورد اقبال مردم قرار نگرفتند.

با تمام این تفاسیر و بر اساس نظرسنجی هایی که در فرانسه صورت گرفته، پیش بینی نگارنده آن است که آقای امانوئل مکرون، در انتخابات 23 آوریل به پیروزی برسد.