وقت مصاحبه سفارت دلال‌ها مشغول کارند!

روزنامه شرق نوشت: «وقت طلاست»؛ این ضرب المثل معروف را پیشینیان ما برای توصیه به مدیریت زمان و نگذراندن زندگی به بطالت ساخته اند؛ اما همین ضرب المثل فارغ از معنای استعاری آن، جایی در همین تهران به شکلی واقعی درآمده است و کسانی با فروش «وقت» از آن درآمدهایی هنگفت به جیب می زنند.

جایی که از آن حرف می زنیم سفارت آلمان در تهران است و این «وقت» هم، وقت مصاحبه سفارت برای گرفتن ویزاست. در این گزارش دنبال آن رفته ایم که این وقت را چه کسانی می فروشند و چه کسانی سودش را به جیب می زنند. یکی از کشور های اروپایی که در چند سال گذشته حجم درخور توجهی از سفرهای ایرانیان را به خود اختصاص داده، آلمان است؛ هر هفته دست کم ٢٢ پرواز بین شهرهای ایران و آلمان، مسافران را جابه جا می کنند.

آلمان و ایران از سالیان گذشته تاکنون روابط خوبی را در مسائل گوناگون سیاسی و تجاری داشته اند و همواره مقامات هر دو کشور تلاش کرده اند این روابط را روزبه روز افزایش دهند؛ به همین منظور مسافرانی با اهداف مختلف علمی، تجاری، تفریحی و... از ایران درخواست سفر به آلمان را دارند. روابط میان ایران و آلمان در سال های گذشته شرایط خاصی داشته که برای دلالان حرفه ای که کارشان فروش وقت مصاحبه سفارت آلمان است کسب وکاری پررونقی به وجود آورده.

هرچند مسئولان سفارت آلمان می گویند خریدوفروش وقت مصاحبه ارتباطی با این سفارتخانه ندارد اما شواهد حکایت از وضعیتی پیچیده دراین‎میان دارد. در این گزارش با تعدادی از افراد متقاضی ویزا، یک دلال فروش وقت، یک حقوق دان و یکی از مسئولان سفارت آلمان دراین باره گفت وگو شده است.

٢٠٠ تا ٨٠٠ هزارتومان فروش وقت

سفارت آلمان در خیابان فردوسی است و مثل همیشه جمعیت زیادی در کنار سفارت نشسته اند؛ به آنها نزدیک می شوم و خودم را معرفی می کنم و از آنها درباره وقت صدور ویزا سؤال می پرسم؛ با شنیدن این سؤال تعداد زیادی از مراجعه کنندگان سفارت برای مشارکت در بحث حلقه می زنند و هریک مشکلی را دراین باره مطرح می کنند که دراین بین یک مأمور نیروی انتظامی که روی لباس سبزرنگش نوشته شده پلیس دیپلمات به سمت ما می آید و دلیل جمع شدن مراجعه کنندگان را جویا می شود که یک نفر در میان جمع اعلام می کند برای تهیه گزارش درباره مشکلات وقت مصاحبه آمده است.

پلیس سبزپوش با شنیدن این جمله می گوید: «به کارتان ادامه دهید این موضوع را حتما پیگیری کنید؛ چراکه مسافران زیادی با این مشکل مواجهند و هرروز مقابل سفارت می آیند».یکی از مراجعه کنندگان به سفارت آلمان «رضا علوی» است؛ او این طور برایمان می گوید: «برای صدور ویزا باید در ابتدا وقتی را از سفارت بگیریم و به همراه مدارک مان اقدام به صدور ویزا کنیم؛ برای وقت گرفتن هم باید یک روز در هفته به سایت اینترنتی سفارت آلمان مراجعه کنیم که متأسفانه این سایت همیشه مسدود است و نمی شود از این سایت وقت گرفت».

 او ادامه می دهد: «در ابتدا تصور کردم که شاید به دلیل سرعت پایین اینترنت داخل کشور نمی توانیم وقت بگیرم به همین دلیل به اقوام مان در آلمان گفتم که از طریق آلمان اقدام به تعیین وقت برای صدور ویزا کنند که آنها نیز اعلام کردند مشکل سرعت اینترنت نیست بلکه سایت سفارت با مشکل مواجه است و نهایتا توانستم بعد از سه هفته وقت از سفارت بگیرم». یکی دیگر از مراجعه کنندگان به سفارت آلمان که خود را آرش معرفی می کند، می گوید: «متأسفانه سفارت آلمان فقط روزهای یکشنبه از ساعت دو ظهر تا ساعت هشت بعدازظهر اقدام به بازکردن فایل وقت گیری برای صدور ویزا می کند؛ همچنین یکی دیگر از مشکلاتی که سایت سفارت آلمان برای وقت گیری برای صدور ویزا دارد مربوط به این است که اگر تمامی مراحل را در سایت بگذارنیم، آن وقت اگر آن روز که مشخص کرده ایم ظرفیت تکمیل باشد باید مجددا همه مراحل را بگذارنیم که این موضوع وقت زیادی از کاربران تلف می کند».

از مراجعه کنندگان می پرسم در گذشته که اینترنت وجود نداشت چطور وقت ویزا را تهیه می کردید؟ که شخصی در میان مراجعه کنندگان که خود را «محمد سلطانی» معرفی می کند، می گوید: «در گذشته وقت گرفتن برای صدور ویزا به شکل حضوری در کنار ساختمان سفارت آلمان انجام می شد و مراجعه کنندگان شب ها به مقابل باجه وقت گیری در صف می ایستادند تا صبح زود بتوانند وقت ویزا را بگیرند؛ تا اینکه با راه اندازی سایت اینترنتی خدمات رسانی سفارت بهتر شد اما متأسفانه نزدیک به دو ماه است که این سایت برای تعیین وقت ویزا با مشکل مواجه شده است».

خانم مهدیانی که به سفارت آلمان مراجعه کرده است و دل پُری از گرفتن وقت برای صدور ویزا دارد، می گوید: «نزدیک به چهار هفته است که تلاش کرده ام تا بتوانم وقت بگیرم». او می گوید: «اما دراین میان دلال هایی هستند در شرکت های بیمه مسافرتی که وقت صدور ویزا را به فروش می رسانند؛ بعضی از آنها، این «وقت »ها را بین ٢٠٠ تا ٨٠٠ هزار تومان می فروشند؛ چطور می شود که بنده به اتفاق دیگر اعضای خانواده ام در زمان بازگشایی سایت مدام تلاش می کنیم تا وقت بگیریم اما دلال ها به راحتی می توانند وقت تهیه کنند». دراین بین افرادی نیز بودند که توانسته بودند خودشان با یک بار مراجعه به سایت سفارت آلمان وقت صدور ویزا را تهیه کنند که دراین باره «روزبه محمدی» می گوید: «برای ادامه تحصیل به آلمان رفتم و یک بار که به سایت سفارت مراجعه کردم، توانستم وقت برای صدور ویزا بگیرم».

دلالان چه می گویند

هم جوار با سفارت آلمان نزدیک به ١٠ شرکت خدمات مسافربری وجود دارد. به این شرکت ها مراجعه می کنیم تا ببینیم روند فروش وقت ویزا به چه قیمتی به فروش می رسد. رسول یکی از فروشندگان وقت ویزا دراین باره می گوید: «به ما می گویند دلال، درصورتی که ما دلال نیستیم و تنها نان تجربه مان را می خوریم، به این شکل که مسافران زیادی در روز به ما مراجعه می کنند و درخواست دارند تا برایشان وقت ویزا بگیریم. این کار را بنده و همکارانم با مبلغ ناچیز انجام می دادیم تا اینکه سفارت آلمان در این دو ماه اخیر صدور ویزا را محدود کرده و از سوی دیگر مراجعه کنندگانی که می خواهند از طریق سایت وقت بگیرند، کامل آگاهی ندارند که چطور از خدمات سایت استفاده کنند؛ بنابراین با توجه به اینکه بنده و همکارانم در این مدت کاملا از چندوچون سایت باخبر هستیم، دلال نیستم و پول تجربه مان را می خوریم؛ البته ناگفته نماند سایت سفارت آلمان در زمان ارائه خدمات تعیین وقت با مشکل مواجه شده است».

او ادامه می دهد: «هزینه این وقت ها متغیر است، از ٢٠٠ هزار تا ٨٠٠ هزار تومان است، به این شکل که اگر شخصی مراجعه کند و اورژانسی نیاز به وقت صدور ویزا داشته باشد، مجبور هستیم پول بیشتری از آنها بگیریم و اگر مشتری وقت برای دو تا سه هفته دیگر بخواهد، هزینه وقت صدور ویزا را ارزان تر به فروش می رسانیم».این فروشنده وقت می گوید: «دفتر خدمات مسافرتی ما هر هفته حدود صد نوبت برای صدور ویزا به مسافران آلمان ارائه می کرد؛ اما با مشکلی که در سایت رخ داده است، مجبور شده ام در هفته ١٠ نوبت ویزا با قیمت بالاتر بفروشم».

وزارت امور خارجه باید برخورد کند

«محمدصالح جوکار»، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس نهم، دراین باره می گوید: «طبق حقوق بین الملل دریافت هرگونه وجه برای تعیین وقت صدور ویزای مسافران به کشورهای دیگر از طریق سفارت ها جرم محسوب می شود و وزارت امور خارجه باید این موضوع را پیگیری کند و به سفارت آلمان تذکر دهد».

احیای فراکسیون برای حقوق شهروندان ایرانی در خارج از کشور

اما «حشمت الله فلاحت پیشه»، کارشناس مسائل بین الملل و استاد دانشگاه درباره فروش وقت برای صدور ویزا معتقد است: «باید این تخلف سفارت آلمان به اثبات برسد و درصورتی که این تخلف اثبات شود، از سوی وزارت امور خارجه باید بررسی و پیگیری شود».او می گوید: «از سالیان گذشته موضوع دلالی و واسطه گری در تعدادی از سفارتخانه های کشور های اروپایی وجود داشته است. دلیل این موضوع نیز مربوط به تقاضای بالای سفر به این کشورهاست که دلالی و واسطه گری را به دنبال آورده است».به گفته این استاد حقوق دانشگاه در کنوانسیون ژنو دلالی و واسطه گری در امور سفارتخانه ها خلاف قانون بین الملل است و در صورت اثبات تخلف  می توان آن را پیگیری کرد.

پاسخ سفارت آلمان

برای اینکه موضوع فروش وقت برای صدور ویزا را بیشتر پیگیری کنیم، سراغ «دانیل ریکو»، رئیس بخش مطبوعاتی سفارت آلمان، رفته ایم. او دراین باره می گوید: «تعداد مراجعه کنندگان به سفارت آلمان در تهران در فصل های گوناگون متفاوت است، به طور مثال بیشترین تعداد مراجعه کننده در فصل تابستان است که طبق آمار سفارتخانه آلمان در تهران در این فصل روزانه ٢٨٠ نفر به این سفارتخانه مراجعه می کنند». رئیس بخش مطبوعاتی سفارت آلمان ادامه می دهد: «به دلیل بالابودن مراجعه به سایت این سفارتخانه مسافران به این کشور به سختی می توانند زمان ملاقات برای صدور ویزا را تهیه کنند؛ اما طبق نظرسنجی ای که سفارت آلمان از شهروندان ایرانی در زمان صدور ویزا به سفارتخانه انجام داده است، مشخص شده است که بسیاری از مراجعه کنندگان وقت ملاقات برای صدور ویزا را از طریق سایت اینترنتی سفارت آلمان و به شکل رایگان تهیه کرده اند، البته گروهی دیگر از مراجعه کنندگان به سفارت نیز وقت ملاقات خود برای صدور ویزا را از طریق آژانس های مسافرتی و بیمه ای خریداری می کنند.

وی در پاسخ به سؤالی درباره اینکه چرا تلاش نمی کنید تا مشکل این واسطه گری برطرف شود؟ پاسخ می دهد: «مراجعه کنندگان به سفارت آلمان برای تهیه وقت صدور ویزا به شرکت های خدماتی هزینه ای را پرداخت می کنند تا وقت بخرند و این در حالی است که برای سفارتخانه آلمان غیرممکن است تا از فروش وقت ملاقات صدور ویزا جلوگیری کند و سفارت آلمان هیچ ارتباطی با این شرکت های خدمات مسافربری ندارد». ریکو در پاسخ به سؤال دیگری درباره اینکه چرا تعداد کارکنانتان را افزایش نمی دهید تا خدمات رسانی تان به سرعت انجام شود؟ می گوید: «وزارت امور خارجه آلمان به طور درخور توجهی کارکنان صدور ویزای سفارت آلمان در تهران را افزایش داده و قرار است در فصل تابستان به تعداد همکارانمان اضافه شود.

باوجود تلاش های بسیار امکانات فعلی بخش ویزا برای گسترش عملیات محدود است؛ بنابراین سفارت آلمان تصمیم دارد، یک مرکز ویزای جدید، جادار و راحت تر در سال آینده در مرکز شهر تهران راه اندازی کند. راه اندازی این مرکز ویزای جدید امکان پذیرش متقاضیان به صورت روزانه و ارائه خدمات بهتر به مشتریان را در پی خواهد داشت». او در بخش پایانی صحبت هایش می گوید: «سایت اینترنتی سفارت آلمان به طور دائمی در دسترس وجود دارد و هر هفته بیش از یک هزار وقت ملاقات روی خروجی سایت می گذارد و این زمان های ملاقات کاملا رایگان است و تا زمانی که این سهمیه ها در سایت پر نشوند، مراجعه کنندگان می توانند وقت صدور ویزای خود را انتخاب کنند، البته تجربه ماه های اخیر نشان می دهد که تقاضای قرار ملاقات برای صدور ویزا ظرف مدت یک ساعت تکمیل می شود».

علاوه بر این توضیحات، در وب سایت سفارت این کشور در تهران به زبان فارسی نیز توضیحاتی در این رابطه نوشته شده و وجود هرگونه ارتباطی میان سفارت و دلال هایی که در این زمینه فعالیت می کنند را رد کرده اند. اما دراین میان پرسش این است که طبق فرم های موجود روی وب سایت سفارت، برای گرفتن وقت، هر کاربر موظف است اطلاعات دقیق خود شامل نام و نام خانوادگی و همچنین شماره گذرنامه اش را در زمان گرفتن وقت بنویسد. اما این در حالی است که برخی از دلال های فعال در این زمینه، با گرفتن مبالغی پول، وقت مصاحبه سفارت را در مدت زمانی بسیار اندک برای متقاضیان اخذ می کنند.

این شیوه کار، این شائبه را تقویت می کند که برخی از این واسطه ها وقت هایی را به صورت بی نام از سفارت آلمان دریافت کرده و آن را در زمان مناسب به بالاترین قیمت ممکن به فروش می رسانند. طبق بررسی های میدانی، خریدوفروش وقت مصاحبه سفارت که طبق قوانین بین المللی باید رایگان باشد، نه تنها برای سفارت آلمان بلکه برای وقت مصاحبه برخی دیگر از سفارتخانه های اروپایی در ایران نیز با واسطه گری و دلال بازی هایی مشابه همراه است. «شرق» در روزهای آینده در این رابطه نیز گزارش هایی خواهد نوشت.