آمریکا به کردها امیدوار است

نویسنده: جعفر حق پناه، استاد دانشگاه

دیپلماسی ایرانی: چند وقتی است که مسأله نقش کرد ها در مبارزه با داعش با پشتیبانی ایالات متحده در رسانه های مختلف جهان مطرح می شود و بسیاری معتقدند که کرد ها تنها نیروی مؤثر برای مبارزه با داعش با پشتیبانی ایالات متحده هستند. انتشار تصاویری از نیروهای ویژه آمریکا در سوریه در حالی که نشان یگان های مدافع خلق موسوم به «ی پ گ» بر بازوی آن ها دیده می شود، با واکنش دولت ترکیه روبه رو شده است. ترکیه یگان های مدافع خلق را با حزب کارگران کردستان (پ ک ک) مرتبط می داند. مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه در واکنش، این اقدام آمریکا را «ریاکاری غیرقابل قبول» خوانده است. اما وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) گفته است که نیروهای ویژه این کشور برای تامین امنیت در مواردی با نیروهای محلی ترکیب می شوند. آمریکا علنا تایید کرده که نیرو هایش با نیروهای پ ی گ همکاری می کنند، اما این اولین بار است که تصاویری از نیروهای این کشور با نشان این گروه منتشر می شود. به گفته ارتش آمریکا این افراد در ماموریت های خط مقدم جبهه در سوریه شرکت ندارند.

حال شاید این سوال مطرح شود که آیا این اعلام همکاری و حمایت از کرد ها از سوی آمریکا و روسیه تصادفی است؟ و چرا اینک بزرگنمایی شده است؟ پیش از پاسخ به این پرسش باید گفت، امروزه وجه مغفولی از انواع جنگ مشاهده می شود که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. امروزه جنگ ها رسانه ای است. بدین معنا که آنچه در گذشته به چشم نمی آمده، امروز به صورت تصویری در مقابل دیدگان قرار می گیرد و تصور می شود مسایل مهم همان چیزی است که رسانه ها می گویند. از این رو سوال این خواهد بود که این مساله چه میزان می تواند در اصل ماجرا مهم باشد؟ آیا پوشیدن لباس از سوی سربازان آمریکایی با آرم یک گروه کردی، در اصل ماجرا یعنی مساله کردی- ترکی دارای اهمیت است؟ به نظر می رسد فضایی که رسانه ها ایجاد می کند، باعث می شود موضوعی از درجه اهمیت کم یا زیاد برخوردار شود. از این رو اقدام آمریکا، اتفاق تازه ای نیست. آمریکا حداقل دو سال است که از حمایت مستقیم از کرد ها دارد. ترکیه نیز طی این مدت مراتب اعتراض خود را اعلام کرده است. اما برخی رسانه ها _ به خصوص رسانه های ترکیه _ بنا به دلایلی سعی می کنند موضوعاتی را از اولویت خارج کنند. ترکیه سعی می کند با چنین اقدامات پوششی، مشکلات داخلی خود را کمرنگ نشان دهد. این درحالی است که همگان بر اهمیت مساله کردی نزد مسئولان ترکیه و روابط استراتژیک میان واشنگتن – آنکارا آگاه هستیم. هم ترکیه و هم آمریکا هیچگاه وارد بازی کنترل نشده ای که بر هم زننده روابط تاریخی باشد، نخواهند شد. ترکیه حد بازیگری خود در مقابل آمریکا را می داند.

اما به سوال نخست باز می گردیم که چرا آمریکا از کرد ها حمایت می کند؟ پاسخ این است که از نگاه آمریکا، کرد ها، تنها نیروهای سکولار اجتماعی - سیاسی و نظامی قابل اتکا برای کشورهای غربی هستند. ضمن آنکه به لحاظ سرزمینی وضعیت مناسبی داشته و می توانند متصل به عراق شوند و از انسجام تقریبا خوبی برخوردارند. به همین خاطر با وجود تمایل نداشتن ترکیه، آمریکا بازی حساب شده محدودی را دنبال می کند که متضمن حفظ منافع ترکیه در درازمدت نیز خواهد بود و اینکه حمایت روسیه چه منفعتی برای این کشور دارد؟ در این باره نیز باید گفت، روسیه از هر کارتی که بتواند موقعیت این کشور را در بحران سوریه ارتقا بخشد خواه ایران باشد یا کرد ها، استفاده می کند. روسیه به دنبال منافع خود بوده و التزام چندانی به یکپارچگی سرزمینی سوریه همانند گذشته ندارد. در عین حال که آن ها از الگوی فدرالیسم پیروی کرده و ارتباط خوبی با کرد ها دارند.