حال لبنان خراب است

دیپلماسی ایرانی: برای ششمین سال است که دیپلماسی ایرانی یادداشت های سرکیس نعوم را که در پی دیدارش با مقام های فعلی و سابق امریکایی نوشته است، منتشر می کند. امسال نیز بر اساس همان رویه دیپلماسی ایرانی تلاش دارد این یادداشت ها را ترجمه و منتشر کند. با این تفاوت که از لحاظ زمانی تلاش می شود نزدیک تر به زمان انتشار آن در روزنامه مرجع یعنی روزنامه النهار باشد و کاربردی ترین آنها در این جا انتخاب و منتشر شود. اهمیت این یادداشت ها در این است که به روز هستند و مطابق با تحولات جاری در منطقه تهیه شده اند و در آنها نکاتی مشاهده می شود که برای خوانندگان می تواند جذاب باشند. در این جا قسمت دوازدهم آن را می خوانید: به سراغ مقام سابق اداره چهارم یا پنجم کاخ سفید رفتم که نقشی اساسی در خاورمیانه و جهان اسلام و کشورهای عربی داشت و اکنون نیز با وجود این که در دولت نیست فعالیت های خارجی بسیاری در این زمینه دارد. در ابتدای دیدار از من درباره لبنان پرسید، اوضاع را برای او شرح دادم، گفتم که کشور در راه سقوط حرکت می کند. اقتصاد کشور با مشکلات بسیاری دست به گریبان است. گردشگری روزبه روز ضعیف تر می شود. پست ریاست جمهوری معلق است و دولت علیل است و هیچ کاری پیش نمی برد. کار مجلس نمایندگان نیز قفل است. قبل از این که من به واشنگتن بیایم یک هیئت پارلمانی لبنانی به این جا آمد تا اوضاع لبنان را شرح دهد و کنگره و وزارت خزانه داری امریکا را راضی کند که با یکدیگر همکاری بیشتری داشته باشند تا درگیر رسم و رسومات قانونی نشوند. اخیرا بیانیه تندی علیه بخش بانک داری لبنان که تنها بخشی است که در کشور اوضاع خوبی دارد، صادر شد. پرسید آیا سفر هیئت پارلمانی موفقیت آمیز بود؟ جواب دادم: نمی دانم. اعضای آن وقتی که برگشتند گفتند که سفرشان موفقیت آمیز بود. جواب داد: «انجام این کارها آسان نیست.» نظر دادم: «مسئولان امریکایی و حزب الله به ریاض سلامه، رئیس بانک مرکزی بسیار احترام می گذارند. نمی دانم چرا آن بیانیه علیه بانک داری لبنان صادر شد. اما همین هم خوب است. باید با توجه به آن بیانیه مشکلات را برطرف کرد. همه از بخش بانکداری لبنان به شدت نگرانند. حرفم را قطع کرد: «با جزئیات برایم توضیح بده چه خبر است؟»

با جزئیات برایش توضیح دادم و گفتم که وضعیت نهادهای قانونی سه گانه چگونه است و درباره تقسیم بندی های طایفه ای و مذهبی و رهبری ها و احزاب لبنان به طور مفصل صحبت کردم. سپس درباره نهاد نظامی و سازمان امنیت صحبت کردم و گفتم که همان طوری است که می دانی. آموزش آنها عالی است و می توان گفت الآن چه بسا بهتر از پنج سال گذشته در تمامی زمینه ها است. اما در آخر مشکلات روشن است. و گفتم که عربستان سعودی لبنان را مجازات می کند با وجود این که می داند که نمی تواند به خواسته هایش پاسخ دهد. درباره اردوگاه های فلسطینی در لبنان نیز گفتم که در آنها شبکه های اسلام گرای واقعا تندرو اما کوچکی وجود دارد که بر بخشی از اردوگاه های عین الحلوه تسلط دارند. این جا پناهگاهی برای نیروهای تندروی اسلام گرای لبنانی و فلسطینی و سوری و دیگران شده و سلول های افراطی تندرویی در آن جا نهفته هستند و منتظر دستورات هستند تا تحرکات خود را آغاز کنند. درگیری ای که میان افراد حاضر در این اردوگاه با جنبش فتح وجود دارد نیز امیدبخش نیست. اولا، برای این که این جنبش توانایی تسلط کامل بر اردوگاه را ندارد. ثانیا، حرکت فلسطینی جوان تر، یعنی حماس، از تضعیف فتح ممانعت نمی کند و اجازه می دهد که گروه های افراطی علیه آن عمل کنند. علاوه بر این، گروه های فلسطینی اجازه نمی دهند که نیروهای قانونی لبنانی وارد اردوگاه شوند و کار را تمام کنند. با وجود این که خود می دانند چقدر کارشان سخت است. توافقی میان دولت لبنان و فلسطینی ها وجود دارد که بعد از پایان جنگ داخلی در سال 1990 حاصل شد که به موجب آن نیروهای لبنانی از ورود به اردوگاه های فلسطینیان خودداری می کنند. ادامه دادم: شاید پناهندگان سوری موجود در لبنان که نزدیک به یک میلیون و 300 هزار شاید هم بیشتر می شوند، شرارت بیشتری داشته باشند و اسلام گراهای تندرو از آنها سوء استفاده کنند تا اوضاع را در لبنان به مرز انفجار برسانند. به ویژه که اکثر آنها سنی و مسلح هستند و معروفند که مخالف حکومت سوریه و متحد آن، حزب الله و ایران هستند. کشور لبنان باقی خواهد ماند، اما کسی نمی داند چه شکلی خواهد بود و چه چارچوب و حکومتی خواهد داشت و آیا اصلا این جغرافیا به قوت خود باقی خواهد ماند یا تغییر خواهد کرد.

مقام سابق سپس پرسید: از اسرائیل چه خبر؟ جواب دادم: نتانیاهو خوشحال است. روابط بسیار خوب و قوی ای با مصر و اردن دارد که هر دوی این کشورها به واسطه توافق صلحی که در دهه نود با اسرائیل امضا کردند، روابط خوبی با آن دارند. همچنین خوشحال است که روابط خوب اما غیر علنی ای با کشورهای عربی دیگر از جمله کشورهای عرب حوزه خلیج ]فارس[ دارد که در شعله ور شدن جنگ نیابتی میان عربستان و ایران اسلامی و حکومت سوریه و حزب الله سهیم هستند. در چنین شرایطی طبیعتا او احساس نیاز نمی کند که درگیری های مزمن فلسطینی – اسرائیل از راه سیاسی حل شوند.

نظر داد: «نتانیاهو می داند روابطی که به آنها اشاره کردی راه حل درگیری مذکور نیست. فراموش نکن که برای حاکمان حرمین شریف در عربستان بیت المقدس و قضیه فلسطین همچنان مقدس است.» جواب دادم: «حق با تو است. اما با وجود همه اینها نمی بینم که راه حلی برای این قضیه وجود داشته باشد.» نظر داد: «هیچ کس به فلسطینی ها اهمیت نداده است مگر بعد از انتفاضه دومشان که آن هم کوتاه بود. بعد از آن دیگر هیچ کس به آنها توجه نکرد. همه یا مشغول اوضاع منطقه هستند یا اوضاع جهان.»

گفتم: بعضی افراد مهم امریکایی که بعضی از آنها یهودی هم هستند، پیشنهاد داده اند که حکومت ملی فلسطین اقدام به انحلال خود کند و خواستار شهروندی اسرائیل شوند تا به این ترتیب اسرائیل مجبور شود که عملا راه حل دو دولت را بپذیرد و بترسد که جمعیت فلسطینی بعد از 25 سال طغیان کند، اما این که کشور نژادپرستی به وجود آید از جانب دنیا مردود است همان طور که در آفریقای جنوبی و رودسیا مردود بود. اما خود فلسطینی ها هم توجه زیادی به آن نمی کنند.»