اوباما؛ حامی گمنام اسرائیل

نویسنده: لارا فریدمن

دیپلماسی ایرانی: اوباما در حالی آخرین سال ریاست جمهوری خود را طی می کند که به نظر می رسد از به نتیجه رسیدن مذاکرات صلح خاورمیانه ناامید شده و این امکان وجود دارد که وی طرح کلی خود برای توافق صلح میان اسرائیل و فلسطین و تشکیل دو دولت را در قالب قطعنامه ای در شورای امنیت سازمان ملل ارائه دهد.

در صورت بروز این اتفاق یک سناریو محتمل است: نخست وزیر اسرائیل با این قطعنامه مخالفت خواهد کرد و جمعی از سیاستمداران و اندیشمندان آمریکایی حمایت رئیس جمهور آمریکا از قطعنامه ای که اسرائیل مخالف آن است را بی سابقه و حتی غیرقابل تصور خواهند خواهند.

در بهار گذشته نیز که زمزمه هایی در این خصوص پیچید، سناتور جان مک کین در سخنانی چنین اقدامی را در تعارض با سیاست آمریکا طی ده دوره پیشین ریاست جمهوری دانست. رئیس اکثریت مجلس و عضو عالی رتبه کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان نیز در نامه ای اعتراض خود را اعلام کرده و نوشتند: «بیش از 4 دهه است که آمریکا از حق وتو خود برای حمایت از اسرائیل مقابل فشارها در مجامع بین المللی استفاده می کند.» این نامه از سوی جمع گسترده ای از نمایندگان متعلق به دو حزب مورد حمایت قرار گرفت. این نمایندگان خواهان تداوم سیاست همیشگی آمریکا در حمایت از اسرائیل شدند.

مفروض زیربنایی این اعتراضات مبنی بر این که اقدام باراک اوباما در صورت عدم وتوی هرگونه قطعنامه سازمان ملل که واکنش های اسرائیل را به چالش می کشد، خیانتی بی سابقه به رابطه اسرائیل و آمریکاست، تاکنون به چالش کشیده نشده است.

اما این مفروض بر خلاف آنچه به نظر می آید، صحیح نیست. اوباما تاکنون اجازه تصویب هیچ قطعنامه ای که به طور ویژه اسرائیل را مورد نقد قرار دهد، نداده است اما بررسی تاریخی نشان می دهد که از سال 1967 تا کنون سایر روسای جمهور اجازه داده اند که قطعنامه هایی در شورای امنیت تصویب شود که بشدت اسرائیل را برای اقدامات و سیاست هایش علیه مردم فلسطین یا همسایگان عرب آن مورد انتقاد قرار می دادند.

در دوران لیندون جانسون شورای امنیت حداقل 7 قطعنامه در این خصوص تصویب کرد. در دوران نیکسون حداقل 15 قطعنامه، در دوران جرالد فورد 2 قطعنامه و در دوران کارتر 14 قطعنامه با رویکرد انتقادی نسبت به اسرائیل  تصویب شد.

تعداد قطعنامه های شورای امنیت که علیه اسرائیل بودند در دوران رونالد ریگان با تصویب قطعنامه محکومیت حملات هوایی اسرائیل به راکتورهای هسته ای عراق در 1981 به 21 قطعنامه رسید. این قطعنامه همچنین از اسرائیل خواست که سایت های هسته ای خود را تحت نظارت های بین المللی قرار دهد.

دیگر قطعنامه های تصویب شده در دوران ریگان الحاق بلندی های جولان به اسرائیل، فعالیت های نظامی آن در لبنان، اقدامات آن در تونس علیه سازمان آزادیبخش فلسطین و اقدامات آن در سرزمین های اشغال شده را مورد انتقاد قرار می داد. در بسیاری از قطعنامه ها به کنوانسیون چهارم  ژنو اشاره شده بود. این کنوانسیون که در سال 1949 مورد تصویب قرار گرفت در مورد سرزمین های اشغال شده است و بیت المقدس را نیز شامل می شود. در واقع، آمریکا اجازه داده بود که قطعنامه هایی به تصویب برسند که سکونت اسرائیلی ها در کرانه باختری و شرق بیت المقدس را خلاف حقوق بین الملل می دانستند.

در دوران ریاست جمهوری جورج دبلیو بوش نیز 9 قطعنامه در شورای امنیت به تصویب رسید که اسرائیل را مورد انتقاد قرار می داد. قطعنامه هایی نیز در دوره بوش اول در شورای امینت به تصویب رسید که اخراج فلسطینیان از اسرائیل و ربودن فرزند رهبر مذهبی لبنان را مورد انتقاد قرار می داد.

در دوران بیل کلینتون تعداد قطعنامه هایی از این دست به سه عدد رسید که کاهش آن با توجه به تلاش های صورت گرفته برای صلح قابل توجیه است. اما در دوران جورج دبلیو بوش با شروع انتفاضه دوم، تعداد این قطعنامه ها نیز بیشتر شد.

باراک اوباما بر خلاف اسلاف خود کاملا از اسرائیل در مقابل قطعنامه های انتقادی حمایت کرده است، در حالی که دوران ریاست جمهوری وی همزمان با روی کار آمدن راست گراترین دولت ها در تل آویو بوده است. دولت های راست گرای اسرائیلی به شدت تلاش های آمریکا برای برقراری صلح را به چالش کشیده و سیاست آمریکا مبنی بر مخالف با گسترش شهرک سازی ها را نادیده انگاشته اند.

منطق آمریکا برای استفاده از قطعنامه شورای امنیت، در وتوی پیش نویس قطعنامه مربوط به شهرک سازی های اسرائیل در 2011 نیز مورد اشاره قرار گرفت. سوزان رایس، نماینده وقت آمریکا در سازمان ملل اعلام کرد که آمریکا با این قطعنامه مخالف است و مخالفت آن نه بخاطر محتوای این قطعنامه بلکه به خاطر تاثیر منفی آن بر پیشروی مذاکرات صلح است. به تعبیر دیگر، آمریکا امیدوار بود که وتوی این قطعنامه بتواند نتانیاهو را تشویق به جدی گرفتن مذاکرات صلح کند.

اما این تلاش نتوانست به نتیجه برسد. اقدامات و سخنان نتانیاهو نشان داد که تاکتیک اوباما نتوانسته موثر واقع شود. حامیان صلح اسرائیل و فلسطین امیدوارند که اوباما که نتوانسته با حمایت از اسرائیل چیزی به دست بیاورد، هم اکنون آماده اقداماتی در شورای امنیت برای حل معضل فلسطین و اسرائیل باشد.

را ه حل دو دولت تنها راه حلی است که می تواند امنیت و موجودیت دولت یهود را حفظ کرده و در عین حال حاکمیت، آزادی و احترام را به فلسطینیان اعطا کند. می توان امیدوار بود که اوباما بفهمد که حمایت از چنین قطعنامه ای می تواند بهترین راه حل برای آینده باشد. اما رسیدن به آن، مستلزم مقاومت در برابر آنهایی است که چه در اسرائیل و چه در آمریکا با فرآیند صلح مخالف هستند. چنین اقدامی را نمی توان خیانت به اسرائیل تفسیر کرد.

منبع: نیویورک تایمز / ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی / 25 

انتشار اولیه: چهارشنبه 25 فروردین 1395 / انتشار مجدد: 7 اردیبهشت 1395