طرح جایگزین برای سوریه؛ یک شکست دیگر

نویسنده: گرت پورتر 

دیپلماسی ایرانی: سخنان سربسته جان کری، وزیر امور خارجه امریکا در جلسه استماع کمیته روابط خارجی سنا در مورد مباحث مطرح شده میان وی و اوباما در مورد نقشه جایگزین برای سوریه، گمانه زنی های بسیاری را به دنبال داشته است. این گمانه زنی ها پس از مصاحبه یکی از مقامات ارشد با سی.ان.بی.سی و سخن گفتن در مورد گزینه های احتمالی نظیر اقدام نظامی شدت یافت. اما نقشه جایگزین بیشتر از آنچه به نظر می رسد پیچیده است. گزارشی که سی.ان.ان چند روز پیش منتشر کرد، نشان می دهد که آمریکا گزینه های چندانی در چنته ندارد. یکی از مقامات ارشد پنتاگون که خواسته نامش فاش نشود اعتقاد دارد که نقشه جایگزین تنها یک ایده است. به عبارت دیگر، سیاستگذاران عرصه امنیت ملی باور دارند که باید فعالیت بیشتری در مورد سوریه داشته باشند، اما برنامه مشخصی در این خصوص ندارند. به گفته این مقام وزارت دفاع در حال حاضر سه گزینه مورد بحث است که هیچ یک نگاهی واقع بینانه به شرایط حاضر ندارند: افزایش حضور نیروهای ویژه آمریکا، افزایش کمک های تسلیحاتی به نیروهای معارض و برقراری منطقه پرواز ممنوع.

افزایش تعداد نیروهای ویژه تنها مربوط به اقدمات مبارزه با تروریسم می شود و به دنبال جلوگیری از تضعیف بیشتر نیروهای مخالف اسد نیست. هم اکنون نیز نیروهای ویژه برای کمک به کردها در مبارزه با داعش در سوریه حضور دارند. گزینه افزایش ارسال تسلیحات به معارضان نیز عملی نیست، زیرا روسیه خط تامین نیروهای معارض از سوی ترکیه را قطع خواهد کرد و اصرار بر این گزینه، به درگیری مستقیم با روسیه ختم می شود.

پنتاگون با گزینه سوم یعنی برقراری منطقه پرواز ممنوع همچنان مخالف است. در حالی که ترکیه و عربستان سعودی از این گزینه حمایت می کنند. از سوی دیگر این گزینه غیرممکن است، چرا که عملیاتی کردن آن مستلزم از میان بردن رادارهای روسیه و سوریه است.

سخنان کری در مورد طرح جایگزین، تلاشی است برای اینکه نشان دهد احتمال اقدام تهاجمی از سوی آمریکا منتفی نیست. به همین ترتیب جان کری سعی داشت به منتقدان دولت که بشار اسد و روسیه را پیروز این جنگ می خواندند، پاسخ دهد. از زمانی که روشن شده است که حملات هوایی روسیه در حلب و ادلب توانسته در تضعیف جبهه النصره و متحدان آن موفق باشد، بسیاری از منتقدان واشنگتن را محکوم به واگذاری بازی به روسیه و عدم مجازات آن کرده اند. این دعاوی و سخن راندن از لزوم اقدام متقابل عالیه حملات روسیه و سوریه نشان می دهد که در گفتمان سیاسی آمریکا بحران سوریه تا چه اندازه دستخوش تحریف شده است. دولت اوباما به ایجاد این تحریف با سخن گفتن از نیروهای میانه روی قدرتمند در سوریه و اتکا به آنها برای توافق سیاسی دامن زد. ادعای آمریکا این است که هواپیماهای روسی بیشتر، نیروهای میانه روی تحت حمایت آمریکا را هدف قرار می دهند.

در واقع، دولت اوباما از اوایل 2013 به خوبی می دانست که جبهه النصره و متحدان سلفی آن که مورد حمایت متحدین منطقه ای ایالات متحده آمریکا قرار دارند، به نیروهای سکولار و نیروهای حامی دموکراسی سلطه یافته اند. جان کری در 2015 به خوبی می دانست که نیروهای تحت حمایت آمریکا به نوعی با جبهه النصره در حلب و ادلب هماهنگ هستند. در واقع کری به قدرت نیروهای سلفی برای به دست آوردن اهرم فشار در مذاکرات وابسته بود.

همین موضوع می تواند نشان بدهد که چرا کری در مذاکرات تلاش داشت که لاوروف را راضی کند تا از مستثنی کردن جبهه النصره در آتش بس صرف نظر کند. نهایتا در بیست و دوم فوریه نیز مارک تونر، سخنگوی وزارت امور خارجه به در هم آمیختگی نیروهای دو جریان میانه رو با نیروهای سلفی اعتراف کرد.

سخن گفتن از طرح جایگزین، برگی دیگر از شکست سیاستگذاران آمریکایی در موضوع بحران سوریه را رو می کند. این ادعا نیز بار دیگر نشان دهنده تلاش برای پیگیری منافع خود و حفظ جایگاه رهبری آمریکا صرف نظر از توجه به واقعیت های جنگ سوریه دارد. اگر دولت آمریکا یک شرکت بازرگانی بود که به سرمایه گذاری در سوریه پرداخته بود، سال ها پیش از این ورشکسته شده بود.

منبع: میدل ایست آی / ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی / 25