رقابت‌های داخلی، تهدیدی برای قراردادهای نفتی خارجی

دیپلماسی ایرانی: ایران در حال نهایی کردن طرح جدید قراردادهای نفتی با شرکتهای خارجی است و اختلاف نظر بر سر شرایط مطرح شده در این طرح، بار دیگر نیروهای معتدل و تندرو ایران را مقابل هم قرار داده است.

مقامات ایرانی کنفرانسی را که قرار بود در ماه جاری برای ارائه این طرح در لندن برگزار شود، لغو کرده اند. مقامات عدم وصول ویزا به تعداد کافی برای ایرانیانی که قصد حضور در این کنفرانس داشته اند را دلیل اصلی لغو این برنامه خوانده اند.

یکی دیگر از دلایلی که در مورد لغو این کنفرانس مطرح شده، مربوط به دغدغه هایی است که محافظه کاران- چه در بدنه صنایع نفتی و چه خارج از آن- مطرح می کنند. این افراد مدعی اند که طرح ارائه شده بیش از حد به طرف های خارجی امتیاز می دهد. از طرف دیگر، در شرایطی که قیمت نفت به شکل قابل توجهی کاهش یافته، وزارت نفت برای ارائه شرایط به قدر کافی جذاب برای شرکت های خارجی نیازمند است.

اختلافات موجود منجر به عدم اعلام رسمی شرایط نهایی برای قراردادهای نفتی خارجی شده است. مناقشات مطرح شده در مورد قراردادهای جدید نشان می دهد که ایران برای بازسازی صنعت نفت خود و رسیدن به جایگاهی که پیش از تحریم ها داشت، با چالش های عدیده ای رو به رو است. احتمال افزایش میزان عرضه نفت در بازار، منجر به کاهش بی سابقه قیمت نفت در ماه ژانویه شد.

ایران سعی می کند که طی چند ماه آتی سطح تولید خود را نزدیک به 500 هزار بشکه در روز و تا یکسال آینده تا 1 میلیون بشکه در روز افزایش دهد. ایران تصمیم گرفته است که تا 2020 میزان تولید خود را دو برابر کرده و به 5.7 میلیون بشکه در روز برسد.

برای رسیدن به این هدف، ایران به کمک غول های نفتی جهان نیاز دارد. شرکت توتال فرانسه و لوک اویل روسیه به طور مجزا قراردادهای مقدماتی برای ورود به عرصه نفت و گاز ایران امضاء کرده اند، اما بازگشت آنها به بازار عرضه ایران تا زمان نهایی شدن طرح قراردادهای نفتی بعید به نظر می رسد.    

این قراردادها به لحاظ سیاسی برای ایران واجد اهمیت بسیاری هستند، چرا که ایران مالکیت خارجی بر منابع طبیعی خود نظیر نفت و گاز را ممنوع می داند. تا قبل از 1979 بسیاری از شرکت های نفتی غربی بر نفت ایران احاطه داشتند. این واقعیت منجر به برانگیخته شدن خشم عمومی شده بود. قبل از تحریم ها، قراردادهای ایران برای شرکت های خارجی غیرمنعطف و بدون شرایط جذاب بودند.

دولت مدعی است که شرایط مطرح شده در قراردادها می تواند به تامین هزینه های بازسازی صنایع نفتی کمک کند. اما 19 ضمیمه در مورد موضوعات مختلف از جمله انتقال نفت خام، قوانین حسابداری و داوری و سایر مسائلی که در هر قرارداد باید لحاظ شود، همچنان باید تکمیل شود.

تاخیری که در تهیه و نهایی کردن تمام ضمائم صورت گرفته به دلیل اختلاف میان اعضای کمیته تدوین قراردادها از یک طرف و اختلافات مطرح شده در سطح کلی شرکت نفت است.

علاوه بر بندهای مربوط به امور فنی، دخالت شرکت های خارجی در تولید و توسعه گاز طبیعی و نحوه درگیر کردن شرکت های ایرانی خصوصی که تجربه کمی در استخراج و تولید دارند، از موارد عمده اختلاف است.

در پس پرده تمام این اختلافات داخلی دو دغدغه مهم وجود دارد: قیمت پایین نفت، مخالفت های سیاسی. برخی از مقامات نفتی نگرانند که این قراردادها نتواند به اندازه کافی برای ایجاد تمایل در شرکت های خارجی کافی باشد. برخی دیگر نگران انتقاداتی هستند که از سوی تندروها مطرح می شود و این قراردادها را بیش از حد سخاوتمندانه می داند.

اعتراضاتی که در اوایل هفته از سوی بخشی از افراد وابسته به بسیج مقابل وزارت نفت صورت گرفت می تواند بازتاب دهنده نگرانی های این گروه از افراد باشد .

منبع: وال استریت ژورنال/ ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی/ 25