سورپرایز روسی که اسرائیل را نگران کرد

دیپلماسی ایرانی: سورپرایز جدید روسیه در سوریه این بار از زیر آب سر برآورده است؛ زیردریایی روستوف-اون-دون که به گفته وزیر دفاع روسیه، گشت زنی در شرق مدیترانه و در سواحل سوریه، لبنان و اسرائیل را شروع کرده است. این زیردریایی پیشرفته مجهز به سیستم ضدرادار و مسلح به موشک کروز بوده و کارویژه اصلی آن جمع آوری اطلاعات است. این زیردریایی تاکنون چندین موشک به سوی مواضع داعش در سوریه پرتاب کرده است، با این وجود قابلیت های دیگر روستوف-اون-دون می تواند برای سایر بازیگران منطقه ای، از جمله اسرائیل نگران کننده باشد.

آثار تقویت همکاری های روسیه و ایران در سوریه هنوز نامشخص است. اخیرا بلومبرگ در گزارشی ادعا کرد که ایران در حال کاهش نیروهای خود در سوریه است. با این حال، منابع اطلاعاتی اسرائیل این ادعای بلومبرگ را رد کردند. به گفته یک مقام اسرائیلی، تنها شواهدی دال بر جابه جایی نیروهای ایرانی در سوریه دیده شده است، اما این به معنای خروج ایران از سوریه نیست.

نیروهای ایرانی به همراه نیروهای حزب الله و نیروهای دولت بشار اسد، چند هدف را در سوریه دنبال می کردند. روسیه نیز اخیرا به این کمپین اضافه شده است. تثبیت رژیم بشار اسد، تضمین حکومت وی و گسترش مناطقی که در اختیار بشار اسد است از جمله اهداف این ائتلاف می باشند.

به گفته موشه یلعون، وزیر دفاع اسرائیل این اهداف نتوانسته به نتیجه برسد. یلعون در سخنان خود در نشست سالانه سابان، ناتوانی ارتش سوریه و مشخص نبودن هدف نیروهای ایرانی را دلیل عدم تحقق این اهداف خواند.

اسرائیل به خوبی می داند که حضور روسیه در سوریه صرفا یک سرگرمی نیست. ورود به سوریه می تواند تکرار تجربه افغانستان برای روسیه باشد. تجربه افغانستان به قدری برای اتحاد جماهیر شوروی سابق سنگین بود که زمینه های فروپاشی آن را فراهم آورد. به تعبیر یکی از مقامات بلندپایه اسرائیلی که خواسته نامش فاش نشود، سوریه می تواند ویتنام روسیه باشد.

با این وجود نگرانی های امنیتی در میان سیاستگزاران اسرائیلی، به موازات افزایش حضور روسیه در جبهه شمالی سوریه در حال گسترش است. این واقعیت می تواند آزادی عمل نیروهای دفاعی اسرائیل را در این مناطق محدود کند.

به گفته یک مقام اسرائیلی، زیردریایی جدید روسیه می تواند توانایی اطلاعاتی روسیه را به شکل قابل توجهی در مقابل اسرائیل بالا ببرد. اگرچه روسیه مستقیما تهدیدی علیه اسرائیل به حساب نمی آید، اما بیم آن می رود که روسیه اطلاعات جمع آوری شده را به بازیگرانی که دشمن اسرائیل تلقی می شوند، منتقل کند.

همانطور که رئیس ستاد مشترک ارتش اسرائیل پیش از این اعلام کرده بود، امکان شکست داعش با توسل صرف به حملات هوایی وجود ندارد و استفاده از نیروی زمینی اجتناب ناپذیر است. از طرف دیگر آمریکا اعلام کرده است که به جز اعزام نیروهای ویژه، حاضر به درگیر کردن نیروهای زمینی خود در جنگ سوریه به صورت گسترده نیست.

به گفته یکی از مقامات نظامی غربی که خواسته نامش فاش نشود، نزدیک به 40 هزار نفر از بیش از 100 کشور دنیا به سوی سوریه روان شده اند تا به داعش بپیوندند. انگیزه و هدف این افراد از رها کردن زندگی آسوده خویش و پیوستن به این گروه روشن نیست. برای مبارزه با این پدیده نوظهور باید بنیان خلافت آن که در پهنه عراق و سوریه گسترده شده، از میان برود.

موفقیت های اخیر داعش مثل حملات تروریستی 13 نوامبر و حمله به هواپیمای روسی در صحرای سینا، ائتلاف را به حرکت در آورده و وضعیت را به شرایط اورژانسی رسانده است. روسیه حملات خود را علیه داعش بیشتر کرده است. پیش از سرنگونی هواپیمای روسی، تنها 5 درصد حملات هوایی روسیه علیه مواضع داعش بود، اما این حملات هم اکنون به 30 درصد رسیده است. اما همانطور که پیشتر اعلام شد، این حملات نمی تواند به نتیجه مطلوب ختم شود.

برای شکست داعش باید خلافت آنها را سرنگون کرد. باید در جبهه زمینی بر آنها پیروز شد و این تنها راهی است که می تواند به جذب نیروهای جدید به سوی داعش، خاتمه داد. تفاوت داعش با القاعده این است که داعش یک بنیاد سیاسی (خلافت) پایه گذاری کرده و از حدود سرزمینی، پایتخت، منابع مالی و سیستم قانونی خاص خود برخوردار است. رویای بسیاری از حامیان آن محقق شده و آنها را به سوی خود روان کرده است. این رویا کابوس دنیای آزاد است و باید جلوی آن گرفته شود.

با این حال آمریکا هیچ پاسخ روشنی در مورد زمان و چگونگی متوقف کردن داعش ارائه نداده است. حضور بیش از پیش روسیه، حزب الله و ایران نیز نمی تواند کمک کننده باشد و تنها بر میزان آشوب ها می افزاید. تلاش هایی که در گفتگوهای وین برای برقراری صلح در سوریه صورت گرفت، مثبت است اما با سرعت کافی پیش نمی رود. ائتلاف بین المللی مبارزه با داعش نیز به روی هدف اصلی خود تمرکز ندارد.

در این میان، اسرائیل در حالی که نظاره گر اقدامات بازیگران درگیر در منطقه است، بیش از همه نگران حضور روسیه در مدیترانه و حریم هوایی شمالی اسرائیل است. موقعیت اسرائیل تغییری نمی کند؛ داعش خطری برای اسرائیل محسوب نمی شود. اما مشکلی که وجود دارد این است که اسرائیل از ایران و انتقال اطلاعات به این کشور بیم دارد. داعش نمی تواند اسرائیل را تهدید کند، اما ایران از عهده این کار بر می آید. به تعبیر یک مقام اسرائیلی، ایران می تواند صدها تن ماده منفجره روی شهرهای اسرائیل بریزد، در حالی که داعش تنها یک تک تیرانداز محسوب می شود.

منبع: المانیتور/ ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی/ 25