نمایش بزرگنمایی داعش پیش از نشست وین

محمد مهدی مظاهری، استاد دانشگاه

دیپلماسی ایرانی: در روزهای اخیر جهان شاهد تحولات عجیب و گسترده ای بود. درست در آستانه نشست وین که در آن نمایندگان قدرت های جهانی به همراه کشورهای خاورمیانه و نهادهای بین المللی بعد از سالها درگیری و جنگ و رشد گروه های تروریستی در سوریه، بالاخره به توافقاتی ابتدایی دست یافتند تا با حضور همه کشورهای مؤثر در حل بحران سوریه، درباره آینده این کشور مذاکره کنند، چندین حمله و انفجار تروریستی در پاریس به کشته و زخمی شدن صدها نفر منجر شد و اعزام و آماده باش هزار و پانصد نفر از نظامیان این کشور، چهره فرهنگی و توریستی پاریس را سال ها بعد از جنگ جهانی دوم، مجددا به چهره ای نظامی و وحشت زده مبدل کرد. گروه تروریستی داعش در صفحات اجتماعی خود با به عهده گرفتن مسئولیت این اقدام تروریستی، دلیل حمله به استادیومی که بازی فوتبال فرانسه و آلمان در آن در جریان بوده را حضور فرانسوا اولاند، رئیس جمهور فرانسه در ورزشگاه و دلیل حمله به کنسرت باتاکلان را حضور «صدها مشرک در بزم منحرفانه» عنوان کرده است. همچنین در بیانیه داعش آمده است که «جسارت توهین به پیامبر» و حملات هوایی فرانسه به قلمرو این گروه در سوریه دلیل حملات پاریس بوده است. این گروه در نهایت اعلام کرده است که «این حملات ۱۱ سپتامبر فرانسه است.»

با این وجود عملکرد این گروه و شواهد موجود نشان می دهد فراتر از این اهداف ایدئولوژیک اعلام شده از جانب داعش، حملات وحشیانه این گروه مقاصد شوم دیگری را دنبال می کنند. چرا که اگر هدف اصلی آنها مسائل ایدئولوژیک و اعتقادی بود، جهان اسلام خود هم اکنون با گرفتاری ها و مصائب بسیاری روبه روست که در رأس همه آنها اشغال گری و رفتارهای وحشیانه رژیم صهیونیستی قرار دارد. این در حالی است که داعش تاکنون کوچکترین مزاحمتی برای این رژیم اشغالگر ایجاد نکرده است. از سوی دیگر اگر هدف تروریست های داعش حمایت از کیان پیامبر و مقابله با کفر و گناه بوده است، باز هم باید گفت اقدامات وحشیانه این گروه نه تنها کمکی به اسلام نکرده، بلکه بیشتر چهره دین اسلام که کشته شدن یک فرد بی گناه را همچون کشتن همه بشریت می داند و مردم را به صلح و مدارا دعوت می کند، خدشه دار کرده و در درازمدت سبب اسلام ستیزی و افزایش فشارها بر مسلمانان ساکن در کشورهای اروپایی می شود.

از سوی دیگر اگر هدف آنها آنگونه که در بیانیه خود گفته اند، گوشمالی فرانسه و هشدار به دیگر کشورها به دلیل مداخله در عملیات های نظامی سوریه بوده است، تجربه 11 سپتامبر نشان می دهد، اقدامات متهورانه گروه های تروریستی علیه مردم بی گناه، تنها ثمره ای که به دنبال دارد مصمم تر کردن کشورهای غربی برای مداخله در کشورهای مسلمان جهت مقابله با افراط گرایی و البته حمایت افکار عمومی جهانی از این امر به دلیل وحشت ایجاد شده است. کمااینکه اقدامات بن لادن در 11 سپتامبر نه تنها عامل بازدارنده ای برای عدم مداخله آمریکا در خاورمیانه نبود، بلکه سرآغاز دوره جدیدی از مداخله نظامی، آشوب و ناامنی در کل منطقه شد. پس چرا و با چه اهدافی در این مقطع زمانی این گروه افراط گرا مناطق غیرنظامی یک کشور اروپایی را هدف قرار می دهد؟

شاید با توجه به زمان انجام این عملیات های تروریستی که درست یک روز قبل از نشست وین برای حل بحران سوریه بوده و عاملان انجام این فعالیت ها که حداقل یکی از آنها فرانسوی بوده است، هدف اساسی تروریست های داعش اثبات و اعلام این نکته بوده است که داعش یک گروه کوچک تروریستی محدود و منحصر به سوریه و عراق نیست که با نیروی نظامی و بمباران هوایی بتوان آن را از بین برد. داعش در طول سال های متمادی تبدیل به یک طرز فکر و نگرش شده است که حتی شهروندان غربی نیز می توانند آن را بپذیرند، تکثیر کنند و در راه اهدافش قربانی بگیرند. بنابراین اولین پیام سیاسی داعش به قدرت های بزرگ شرکت کننده در وین این بوده است که دیگر برای تغییر مسیر و مخالفت با ما دیر است و حتی اگر موفق به پایان دادن به بحران سوریه شوید، در مبارزه با ایدئولوژی تکثیر شده ما ناکام خواهید بود.

هدف دیگر داعش همچون تمنای دیگر گروه های تروریستی، ایجاد رعب و وحشت در بین مردم معمولی برای بزرگ نمایی و قدرتمند جلوه دادن خویش است. حمله برنامه ریزی شده به چندین مرکز مختلف در یکی از پیشرفته ترین کشورهای اروپایی، تصویری هولناک و قدرتمند از یک گروه تروریستی به نمایش می گذارد که می تواند به معنای زنگ خطر و عامل تهدید و ناامنی هم برای مردم فرانسه و هم برای همه کشورهای شرکت کننده در ائتلاف مبارزه با داعش باشد.

از این رو می توان نتیجه گرفت که برخلاف اهداف ادعایی این گروه تروریستی، هدف اصلی عملیات های تروریستی انجام شده، نه اعتلای اسلام و تقویت امت مسلمان، بلکه جاه طلبی این گروه افراط گرا برای نمایش قدرت و بزرگنمایی خود در چشم حریفان و خط و نشان کشیدن برای آنها بوده است. گروه داعش که با برداشت های نادرست و افراطی از دین و تعریف اهداف و نیات متناقض شکل گرفت، تا مدتی به ابزاری سیاسی برای قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای تبدیل و با کمک های مالی آنها تقویت و تکثیر شد، حال به ظاهر با تغییر مسیر قدرت های حامی خود، زنجیر گسسته و می خواهد چنگ و دندان خود را به آنها نشان دهد. در چنین شرایطی باید گفت فرانسه اولاند شاید آمریکای جرج بوش نباشد؛ اما با این اقدامات تروریستی مجدداً پروژه مشروعیت بخشی مداخله در خاورمیانه کلید خورده است.