نقش نظامی ایران در سوریه چیست؟

دیپلماسی ایرانی: حتی با وجود افزایش تلفات ایران در سوریه، مقامات دولت ایران می گویند در این کشور حضور مستشاری دارند و از هرگونه حضور نظامی حمایت نمی کنند. حسین امیر عبداللهیان، معاون عربی و آفریقایی وزارت خارجه ایران روز 17 اکتبر در جریان مراسم یادبود سردار ایرانی که در سوریه شهید شده بود، منکر «حضور نظامی» در سوریه شد و اعلام کرد که «تهران به دادن مشاوره های استراتژیک به سوریه در جهت مبارزه با تروریسم ادامه خواهد داد.»

با این حال خبرگزاری های مختلفی از جمله بسیج نیوز، تسنیم نیوز، سپاه نیوز -همگی وابسته به سپاه هستند- خبر شهادت نیروهای نظامی ایران در سوریه را مخابره می کنند. همچنین در برخی از روزنامه های محافظه کار نام شهدای سوریه هم ذکر شده است.

سردار رمضان شریف، سخنگوی سپاه پاسداران در جمع گروهی از خبرنگاران شهادت عضو سپاه در سوریه را تایید کرده است. وی همچنین اعلام کرد که به خاطر حملات تروریستی اخیر در خاک سوریه، ایرانی ها تعداد مشاورانشان در این کشور را افزایش داده اند. ایران همچنین به همراه دولت روسیه و سوریه، مرکزی برای همکاری اطلاعاتی و امنیتی ایجاد کرده اند، اما رئیس جمهور حسن روحانی منکر هرگونه اتحاد رسمی با روسیه در جنگ سوریه شده است.

سابقه مشارکت

دولت ایران با اعتراضات سال 2011 که در شهرهای حمص و حماه اتفاق افتاد، مخالف بود. در ژوئن همان سال، آیت الله علی خامنه ای رهبر معظم ایران این اعتراضات را متفاوت از بهار عربی دانست و آن را «جنبش انحرافی» نامید. پانزده ماه پس از این سخنرانی، دولت ایران رسماً حضورش در سوریه را تایید کرد. در روز 15 سپتامبر 2012، سردار محمدعلی جعفری در کنفرانس خبری گفت: «ما به کمک اطلاعاتی و مستشاری به سوریه به عنوان محور مقاومت می دهیم. ایران به این حمایت افتخار می کند.»

از آن زمان، بسیاری از مقامات نظامی و سیاسی ایران بر لزوم ارائه حمایت نظامی و سیاسی به بشار اسد به منظور جلوگیری از پیشروی گروه های شبه نظامی بنیادگرا همانند داعش و جبهه النصره، تاکید ورزیده اند.

نخبگان نظامی، نه نیروی نظامی

حضور نظامی ایران در سوریه به منزله وجود واحدی کوچک، متوسط یا هنگ و تیپ نیست. در نگاه به لیست کسانی که در سوریه شهید شده اند، متوجه می شویم که همگی آنها افراد رده بالای نظامی یا اعضای نیروهای ویژه سپاه بوده اند. تاکنون شهدای بسیار کمی وجود دارند که رده های پایین داشته باشند. شواهد نشان می دهد که ایران تاکنون نیروی نظامی اعزام نکرده است.

دشمنان تابلودار ایران در سوریه هم حتی این مسئله را تایید می کنند. به طور مثال ابو محمد الجولانی، رهبر جبهه النصره، شاخه القاعده در سوریه هم در ماه ژوئن در مصاحبه ای که با الجزیره داشت گفت: «ایران مستشار نظامی اعزام کرده است و نیروی نظامی به سوریه اعزام نکرده است.»

یکی از وظایف اصلی این ژنرال های ایرانی در سوریه، به نظر می رسد سازماندهی مقاومت مردمی بوده است. هفته گذشته، سردار یعقوب زهدی، معاون رئیس مرکز مطالعات دفاع استراتژیک در مصاحبه ای که با خبرگزاری فارس داشت گفت که سردار حسین همدانی، اسد را متقاعد به مسلح کردن مردم سوریه کرده بود. سردار همدانی به زهدی گفته بود: «اول که گفتم همه مخالفت کردند، همه فرماندهان و وزیر دفاع هم مخالف بود و می گفتند نمی توانیم به اینها سلاح بدهیم. من رفتم و خود بشار اسد را قانع کردم و خود بشار اعتقاد پیدا کرد. بشار گفت تو تضمین می کنی؟ گفتم بله تضمین می کنم.»

از سال 2012 تعداد کمی از ایرانی ها در سوریه شهید شده اند و این مسئله نشان می دهد که این فرماندهان نظامی در پشت درهای بسته به همتایان سوری شان مشاوره می دهند. با این حال ممکن است مستشاران نظامی ایران تصمیم گرفته باشند تا به جای این که به فرماندهان سوریه در زمینه چگونگی مبارزه مشاوره بدهند، قصد داشته باشند به نیروهای زمینی سوری مشاوره بدهند که چگونه بهتر عمل کنند.

منبع: لوب لاگ/ ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی/20