ظریف: اسناد مذاکرات آلماتی موجود است

وزیر امور خارجه کشورمان درباره انتقاد به استثنا شدن ایران در قطعنامه 2231 و برجام گفت: ایران هفت، هشت سال پیش استثناء شد و هر روز هم در این استثناء فروتر رفت تا جایی که در قطع نامه 1929 گفتند مجبور نیستید علیه ایران از زور استفاده کنید که این مسأله اجازه استفاده از زور علیه ایران از سوی هر کشوری را صادر می کرد.

 

به گزارش به گزارش تابناک و به نقل از ایسنا، محمد جواد ظریف در کمیسیون بررسی برجام که روز یکشنبه برگزار شد و بخش هایی از آن امروز از شبکه خبر پخش شد به سوالات نمایندگان در این کمیسیون پاسخ داد.

 

در ابتدای این جلسه علیرضا زاکانی رئیس کمیسیون برجام اظهار کرد: از نظر ما دستاوردهایی که در چهار دوره مذاکره صورت گرفته است و در نهایت به شما (ظریف) ختم شد یک دو امدادی است که همگی در خدمت به نظام و مصالح کشور صورت گرفته است. ما یک بار از آقای ظریف دعوت کردیم برای شرکت در کمیسیون که در سفر بودند که این دومین بار است.

 

وی گفت: آقای حقیقت پور سوالاتی که جمع آوری شده قرائت و بعد پاسخ ها از شما می شنویم و چون شما باید به جلسه هیأت دولت بروید و اندکی هم کسالت دارید و آرزوی شفا و سلامتی برایتان داریم امیدواریم بعد از جلسه آقایان عراقچی و روانچی در جلسه بمانند و به سوالات پاسخ دهند.

 

 

در ادامه قرار شد تا حقیقت پور عضو کمیسیون برجام سوالات را قرائت کند، اما در نهایت با تذکر نقوی حسینی قرار شد تا موضوع تحریم در اولویت مباحث و سوالات قرار گیرد. همچنین به پیشنهاد منصوری آرانی بنا شد تا اولویت دوم پاسخ ظریف مربوط به موضوع قطع نامه 2231 باشد.

 

زاکانی در ادامه اعلام کرد که با توجه به اینکه قطع نامه 2231 ذیل فصل هفت و ماده 41 است به این موضوع بپردازیم و موضوع دوم مسأله تحریم ها باشد که با توجه به سخنان رهبری ما با ازای آنچه که دادیم در هسته ای قرار است در برداشته شدن تحریم ها چه اتفاقی بیفتد.

 

به گزارش ایسنا محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان با بیان اینکه قصد داشتم در این جلسه درباره آنچه که دغدغه رهبری است مبنی بر اینکه بعد از برجام چه می شود و ما باید چه کنیم و نقش مجلس در این مسأله که نقش بارزی است صحبت کنم.

 

وی در ادامه گفت: اگر بعد از صحبت هایم از خدمت شما مرخص شدم جسارت به نمایندگان نیست بلکه باید به جلسه هیأت دولت برسم و قرار هم از اول بر همین اساس بود.

 

وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه در مقایسه قطع نامه 1929 با 2231 به تفصیل توضیحاتی را ارائه کرد.

 

ظریف گفت: اگر مقدمه قطع نامه هایی را که در ایران در گذشته صادر شده است بخوانید در آن یک مقدمه آمده است که می گوید "با توجه به ابعاد اشاعه ای برنامه هسته ای ایران و با عنایب به مسئولیت شورای امنیت در ارتباط با موضوع صلح و امنیت بین المللی و با توجه به ارتباط موضوع اشاعه به موضوع صلح و امنیت بین المللی موضوع ایران در شورای امنیت مورد بررسی قرار می گیرد" و این بند در تمامی قطع نامه ها مشترک است. در قطع نامه 1996 که قطع نامه اولیه است می گوید "با اقدام تحت ماده 40 از فصل هفتم به منظور اینکه ایران موظف باشد برنامه غنی سازی خود را متوقف کند" و در سایر قطع نامه ها اقدامات تحت ماده 41 از فصل هفتم صورت می گیرد.

 

وی ادامه داد: همه قطع نامه ها تحت فصل هفت است و ارتباط با تهدید صلح و امنیت بین الملل دارد و این بند در تمامی قطع نامه ها باعث شده قطع نامه ها کمی پیچ و خم پیدا کنند. این پیچ و خم آنجایی دیده می شود که موضوع برنامه هسته ای ایران و عدم اشاعه با مسئولیت شورای امنیت در بررسی صلح و امنیت بین الملل ارتباط پیدا می کند. در قطع نامه 1929 از این مرحله هم فراتر می رود و در مقدمه آن می گوید "هیچ کس کشورها را مجبور نمی کند اقداماتی فراتر از ماده 41 از جمله توسل به زور را انجام دهند"؛ به نوعی در بند 9 این قطع نامه کشورها را موظف کرده است که هر اقدام لازمی را برای عدم اشاعه صورت دهند. در حالیکه در قطع نامه 2231 در مقدمه آن نه به ماده 40 و 41 و نه به ماده فصل هفت اشاره نشده است و اشاره ای هم به این بند که ایران خطر اشاعه دارد و باعث می شود به همین دلیل شورای امنیت مسئولیت رسیدگی پیدا کند نداشته است. بلکه در این قطع نامه بندی آمده است که می گوید "در روابط بین ایران و شورای امنیت یک تحول مبنایی ایجاد شده است".

 

وزیر امور خارجه کشورمان گفت: در قطع نامه 1929 به ماده 25 منشور ملل متحد اشاره می کند که کشورها باید تصمیمات شورای امنیت را اجرا کنند و این بندی است که در تمامی قطع نامه ها وجود دارد؛ بنابراین قطع نامه 2231 ماهیت فصل هفتمی اش از بین رفته است.

 

ظریف با بیان اینکه این روزها می شنوم برخی می گویند ایران در قطع نامه 2231 استثناء شده است، تصریح کرد: ایران هفت الی هشت سال پیش استثناء شد و هر روز هم در این استثناء فروتر می رفت تا جایی که می گفتند مجبور نیستید علیه ایران از زور استفاده کنید یعنی آن ها را از استفاده از زور ممنوع نکردند و مسأله اینقدر شور شد. بنابراین ما باید در مذاکرات برای حل این مسائل طوری وارد می شدیم که ایران از چنین بندی خارج شود و برای خارج شدن از چاره ای نیست جز اینکه به همان ماده 41 استناد شود.

 

وی تاکید کرد: در قطع نامه 2231 شورای امنیت نه ایران شریک است و نه بانی آن و نه به آن رای داده است اما برای اولین بار با کشور هدف قطع نامه مذکور مذاکره شد. در قطع نامه اولیه ای که ارائه دادند در مقدمه اش مثل قطع نامه های سابق نوشته شده بود "اقدام بر اساس ماده 41 تحت فصل هفت". آن ها همیشه اصرار دارند که بر این مسأله تاکید کنند. در این قطع نامه هم همین طور نوشته بودند اما ما در این خصوص با مذاکره طولانی که بیشتر آن را هم آقایان عراقچی و روانچی زحمتش را کشیده اند و کار سنگینی هم بود و البته بنده در تعدادی از جلسات آن شرکت داشتم توانستیم مقدمه قطع نامه را از فصل هفت خارج کنیم. اما در اجرائیات آن که سه قسمت است که تحت ماده 41 قرار دارد" در زمینه رفع تحریم هاست که آن ها اصرار داشتند که تحت فصل هفت بیاید. همچنین در خصوص موارد منحصر به تحریم ها و شکل برخی اقدامات که به طور استثناء مطرح بودند ماده 41 مطرح است.

 

ظریف تاکید کرد: رفع تحریم ها به طور خودکار از روز اجرای برجام صورت می گیرد و نیازی به اقدام مجدد شورای امنیت و یا اتحادیه اروپا و آمریکا ندارد. یک سری کارها است که در فاصله بین تصویب قطع نامه تا روز لغو تحریم ها باید صورت گیرند یا می تواند صورت گیرد. در قطع نامه های قبلی هر گونه همکاری هسته ای میان ایران و کشورهای دیگر ممنوع بود ولی الان در فاصله تصویب تا اجرای برجام باید اقداماتی در خصوص مثلا اراک صورت گیرد و در همین زمینه باید یک سری ممنوعیت ها رفع شود و این کار صورت خواهد گرفت. در قطع نامه 2231، 10 مورد به ماده 41 اشاره شده است که 9 مورد آن مربوط به رفع تحریم هاست و یک موردش مربوط به برگشت پذیری و یا برخی است که استثنائات در رفع تحریم ها در فاصله تصویب و لغو قطع نامه های قبلی محسوب می شوند.

 

وی در مورد بازگشت پذیری گفت: در این مورد به اندازه کافی صحبت کرده ایم. بازگشت پذیری مصالحه ای بود برای رفع تحریم ها چرا که آمادگی برای رفع تحریم ها از سوی طرف مقابل وجود نداشت. در آخرین پیشنهادی که در استانبول در دوره مذاکراتی قبل طرف مقابل ارائه کرد ملاحظه کنید چطور قدم به قدم مطرح کردند که مهمترین گامی که در رفع تحریم ها حاضرند بردارند رفع تحریم های نفتی است و یک کلمه در مورد تحریم های شورای امنیت صحبت نیست. آن ها این سیاست را ادامه دادند و در مذاکرات ما هم دنبال شد اما مرحله به مرحله این مسأله رفع شد اول گفتند که آن ها را تعلیق می کنیم و بعد رفع. سپس گفتند گروهی از تحریم ها را لغو می کنیم و گروهی را نگه می داریم و در نهایت سازوکاری ریختیم که اگر طرف مقابل در همین چارچوب به تعهداتش عمل نکرد به سرعت به برنامه هسته ای مان برگردیم.

 

ظریف گفت: قطع نامه صراحت دارد که اگر تحریم ها را برگردانند ایران هم به برنامه هسته ای اش بر می گردد. در تمامی قطع نامه های شورای امنیت نمی توانیم جمله ای به این شکل پیدا کنید که کشور مورد هدف چنین تهدیدی را در قطع نامه ای که علیه اش در شورای امنیت صادر می شود داشته باشد. من معتقدم وزارت خارجه، مجلس و کلیات نظام باید به طور جدی روند اجرای برجام را رصد کند و ببینیم که آن ها به تعهدات خود عمل می کنند یا نه و این یکی از تصمیمات خوبی است که باید اتخاذ کنیم.

 

وی در رابطه با پاسخ به ادعاهای بی اساس آمریکایی ها درباره باقی ماندن اساس تحریم ها خاطر نشان کرد: ما به تک تک این اظهارات پاسخ دادیم و اعتراض کردیم. در نامه ای به آمانو و یا در واکنش به اظهارات مقامات آمریکایی به جان کری اعتراض کردیم. هنوز برجام اجرایی نشده است اما روزی که اجرایی شود همه باید این وظیفه را داشته باشیم که رصد کنیم که تعهدات به خوبی اجرا می شود یا نه که اگر طرف مقابل نقض مهم و اساسی صورت داد برنامه هسته ای مان را برگردانیم و برداشت ما این است که سریعتر از طرف مقابل می توانیم این کار را انجام دهیم.

 

وزیر امور خارجه کشورمان خاطر نشان کرد: تحریم هایی که علیه ایران اعمال شده است یک شبه به وجود نیامده و زمان زیادی طول کشید تا اجرایی شد. در زمانی که اروپایی ها می خواستند نفت ایران را تحریم کنند بعد از شش ماه تصمیمشان را اجرایی کردند. چرا که نیاز به یک فرجه زمانی داشتند تا تاثیر فوری بر بازارهایشان را کنترل کنند از طرفی نیاز داشتند اجماع لازم را در میان اعضای خود برای عملی ساختن تحریم ها فراهم سازند و اینگونه نیست که فکر کنیم همانطور که یک سناتور آمریکایی می گوید تحریم ها با یک قلم بر روی کاغذ باز می گردد. پروژه ایران هراسی با یک حساسیت و اهمیت ویژه ای در سالهای گذشته پیگیری شد. مسئولان خزانه داری آمریکا تلاش کردند تا به نام آنچه « هزینه حیثیتی» می خوانند کشورها را از معامله و تعامل با ایران فراتر از تحریم های شورای امنیت منع کنند. بعد از قطع نامه 1929 و بعد از تصمیم کنگره آمریکا و اتحادیه اروپا برای تحریم یک جانبه ایران « نفتی و بانکی» این تحریم ها در چارچوب هیچ یک از قوانین ایالات متحده و اروپا و یا تهدیدهای شورای امنیت نبود بلکه کوهن معاون خزانه داری آمریکا به این کشور و آن کشور رفت و هزینه حیثیتی ارتباط با ایران را بالا برد و از این طریق بود که کشورها و شرکت ها بیش از حد لازم تحریم ها را اجرا کردند زیرا نگران آن هزینه حیثیتی اش بودند بنابراین اگر ساختمان تحریم ها فرو بریزد بازگشت پذیری تحریم ها آسان نیست. در عین حال بازگشت پذیری یک واقعیت دو طرفه است که این حق را به ما هم می دهد ضمن اینکه حق حاکمیتی ماست، اما ما تلاش داشتیم تا اگر روزی مجبور به بازگشت به برنامه هسته ای مان شدیم این کار مبنای قانونی داشته باشد.

 

وی ادامه داد: تحریم های شورای امنیت تنها تحریم هایی است که نیاز به تصمیم گیری مجدد داشت تا بازگشت پذیر شوند و ما در برابر این مسأله راهکار و ایده ای را به تعامل رسیدیم که امتحانش را البته در دنیا پس نداده است. ما توانستیم شرایطی را ایجاد کنیم که رسانه های آمریکایی نوشتند با جمله ای که ایران در پایان قطع نامه 2231 نوشته است مبنی بر اینکه اگر طرف مقابل نقض مهم و اساسی برجام را صورت دهد ایران این حق را برای خود در نظر دارد که به برنامه هسته ای اش بازگردد و حتی می تواند در همکاری اش با آژانس تجدید نظر کند و اینها بازگشت پذیری را ناممکن می کند.

 

ظریف تاکید کرد: برخی به نوعی امروز صحبت می کنند که انگار قطع نامه 2231 اولین قطع نامه ای است که درباره ایران صادر شده است اما در قطع نامه 1737 و 1747 حتی آموزش دانشجویان ایرانی ممنوع شده بود نه اینکه استثناء باشد ممنوع شده بود.

 

در همین حال بذرپاش عضو کمیسیون برجام که به خوبی مشخص نبود چه سوالی از ظریف می پرسد خطاب به ظریف مطلبی را ارائه کرد که ظریف در پاسخ گفت: اولین قطع نامه شورای امنیت که بنده در آن زمان در نیویورک سفیر بودم در سال 85 صادر شد. قطع نامه دوم در همان سال و قطع نامه سوم در سال 86 و همین طور ادامه داشت.

 

وزیر امور خارجه کشورمان ادامه داد: در قطع نامه 1747 هرگونه فروش اقلام نظامی توسط ایران ممنوع بود. در 1929 خرید اقلام توسط ایران ممنوع شد و در قطع نامه 2231 آمده است که برای خرید و فروش اقلام نظامی محدودیت هایی برای ایران در نظر گرفته شده است که البته ما گفته ایم که رعایت نمی کنیم و این مسأله به صراحت بیان شده است که قطع نامه 2231 جزئی از برجام نیست یعنی عدم اجرای قطع نامه نقض برجام نیست هر چند که نقض قطع نامه است. این جمله باعث می شود که برگشت پذیری را موجب نشود. در 1929 بندی وجود داردکه در ادبیات شورای امنیت یعنی اینکه اگر کشورها مفاد این قطع نامه را اجرا نکنند مورد تنبیه قرار می گیرند و برایشان عواقبی دارد اما در 2231 اینگونه نیست ضمن آنکه قطع نامه تحت ماده 25 منشور است و همه کشورها باید آن را اجرا کنند اما اجرا نکردن قطع نامه عواقبی ندارد. همچنین در قطع نامه 2231 دررابطه با ممنوعیت فعالیت های موشکی و تسلیحاتی این مسأله به محدودیت تبدیل شده است.

 

محمدجواد ظریف در ادامه دهمین نشست کمیسیون برجام با اشاره به لغو تحریم ها توسط اتحادیه اروپا در قالب برجام، گفت: با اجرا شدن برجام اتحادیه اروپا کلیه تحریم ها را لغو می کند. برخی دوستان می گویند تعلیق می کند. این تعلیق در خصوص تصمیمات اقتصادی و سایر تصمیمات است. اتحادیه اروپا دو راهکار داشته، ما با راهکار اولشان مخالف بودیم.

 

وی ادامه داد: چیزی که باعث تأثیر تحریم ها شد فضای هزینه حیثیتی یا هزینه فضای ایران هراسی بود. آیا خوب بود که ما می گفتیم تحریم های اقتصادی را رفع کنند اما اتحادیه اروپا مجدداً تحریم دیگری را تصویب می کرد؟ لغو تحریم ها معنادار است و تأکید ما بر همین است.

 

وزیر امور خارجه با اشاره به فرآیند لغو تحریم ها توسط آمریکا پس از اجرای برجام، گفت: لغو تحریم های آمریکا نیاز به رای مثبت کنگره و در برخی موارد نیاز به رأی اکثریت مطلق و یا حتی رأی دو سوم نمایندگان کنگره دارد. لغو همزمان تحریم های اقتصادی، مالی و بانکی همه تحت عنوان "لغو" آمده است. چتر تصمیم گیری های اروپا که شامل تحریم های اشاعه ای می شود تا لغو تحریم ها پس از پایان سال هشتم نیز ادامه می یابد.

 

وی ادامه داد: اینکه ما خودمان را منتظر وتوی نتانیاهو کنیم در داخل به صورت مفصل بحث شد و با مقام معظم رهبری نیز مطرح کردیم. با دوستان حقوقدان مسأله را بالا و پایین کردیم و خود نیز به طور مفصل آن را بررسی کردیم. (یک کشور) در حقوق بین الملل به عنوان یک موجودیت شناخته می شود.

 

ظریف ادامه داد: به عبارت دیگر دولت آمریکا منشعب نیست بلکه کل کنگره، قوه قضائیه و دولت آمریکا مسئولیت اش با رئیس جمهور این کشور است. برای ما هم مهم این است که رئیس جمهور از تصویب تحریم های آینده اجتناب کند. به جای اینکه رئیس جمهور آمریکا مجبور به بردن مسأله به کنگره شود و یک بهانه ای به دولت این کشور بدهیم تا بعداً بگوید کنگره تصویب نکرد، ما این بهانه را گرفتیم و گفتیم و تصریح کردیم در برجام که رئیس جمهور آمریکا باید لغو کلیه تحریم ها را امضا کند.

 

وزیر امور خارجه افزود: اگر تحریم جدیدی هم علیه برنامه هسته ای ایران تصویب شود برای ما وضعیت مشابهی ایجاد می کند که ما هم هسته ای مان را به شرایط قبل از برجام برگردانیم. حوزه های غیرهسته ای درقالب های دیگر، اگر تحریم اعمال شود ما به مثابه لغو برجام تلقی می کنیم.

 

ظریف با بیان اینکه در شرایطی قرار داریم که فضای امنیتی علیه جمهوری اسلامی ایران در آستانه فروپاشی است، گفت: وقتی سر کار آمدیم در شرایطی قرار داشتیم که فضای امنیتی علیه ایران وجود داشت که در منطقه روی بازیگری ایران و در سطح بین الملل در فضای اقتصادی مان تأثیر منفی گذاشته بود. این فضا الحمدلله در حال از هم پاشیدن است. هرچه به کشورهای منطقه سفر داشته ام بیشترین تشکر دوستان مقاومت در سوریه، لبنان و عراق از بنده به خاطر شکستن فضای امنیتی علیه ایران بود.

 

عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای با بیان اینکه معتقدم باید با چشم باز از فضای به وجود آمده استفاده کنیم، گفت: با تشکر از مجلس محترم و با تشکر از تلاش شما برای آشنا کردن مردم با جزئیات برجام پیشنهاد می کنم دو اقدام انجام دهید؛ یکی از اجرای درست برجام اطمینان پیدا کنید و اگر درست اجرا نشد جمهوری اسلامی نیز به شرایط قبل برگردد و دوم استفاده درست از شرایط به وجود آمده در جهت بهبود شرایط اقتصادی کشور انجام دهید.

 

وی ادامه داد: برای ایفای نقش مهم تر و قوی تر ایران نقش مبتنی بر اصول، دیدگاه ها و ارزش های ایران امکان ایفای این نقش را داریم و رژیم صهیونیستی نیز از ایفای قدرتمند این نقش توسط ایران وحشت دارد.

 

در ادامه حجت الاسلام والمسلمین سیدمحمود نبویان نماینده مردم تهران خطاب به ظریف با بیان این که با تکرار یک مطلب درستی یک چیز اثبات نمی شود. بر اساس قطعنامه 1929 همه اقدامات ضروری انجام می شود تا مانع انتقال تکنولوژی و همکاری فنی در زمینه موشکی شوند ادعا کرد: و این مسأله دلالت بر جنگ ندارد. استفاده از زور یا تهدید به زور خارج از عرف این قطعنامه است و اصلاً این قطعنامه دلالت بر استفاده از زور ندارد. اینکه گفتید در ارسال سلاح و شلیک موشک ها 5 و 8 سال هستیم گفتید ذیل ماده 25 قرار می گیریم بر این اساس کشورها ملزم به رعایت این مسائل هستند. آیا همین موضوع موجب نقض برجام توسط غربی ها نمی شود؟

 

وزیر امور خارجه در پاسخ به این پرسش گفت: در مورد ماده 25، شورای امنیت فصل ششمی و فصل هفتمی دارد. فصل ششمی عقوبه و تحریم به دنبال ندارد، اما فصل هفتمی عقوبه و تحریم به دنبال دارد. گفتن و نگفتن ماده 25 دردی را دوا نمی کند. ما فصل 7 را برداشتیم اگر قبول ندارید اشکالی ندارد. از 10 بند 9 بند قطعنامه به نفع ماست و ماده 29 اصلاً موضوع ما نیست. اینکه ماده 25 در قطعنامه اشاره شد تأثیری در قطعنامه نداشت.

 

وی ادامه داد: در مورد بند 9 خوب است بار دیگر نگاهی بیندازیم و با بندهای دیگر مقایسه و تفسیر کنیم. یک دولتی موظف است بر اساس قطعنامه در قلمرو خودش همه اقدامات را برای جلوگیری از اقدامات مواد انجام دهد. ماده 9 چنین چیزی را ندارد. یعنی یک کشور می تواند در دریای آزاد و حتی داخل خاک ایران علیه انتقال تکنولوژی بر ضد ایران اقدام کند. این چه الزامی دارد؟ در کدام مقدمه قطعنامه ای کشورها مجبورند چنین کاری انجام دهند؟ پس این مسأله قطعیت ندارد بلکه کشورها مجاز به انجام این کار هستند. در قالب ماده 9 نیاز به انجام کاری نیست. بار دیگر تأکید می کنم که بر اساس این بند کشورها مجاز به استفاه از زور هستند و مجبور به استفاده از آن نیستند. ما سر همین یک کلمه وقت بسیاری گذاشتیم.

 

در ادامه سیدحسین نقوی نماینده مردم ورامین از ظریف پرسید: این که قطعنامه 2231 نسبت به 1929 لحن متفاوتی دارد و هیچ یک از 6 قطعنامه قبلی نه مورد تأیید است و نه دوستان از آن دفاع می کنند همه را رد می کنیم. ما قطعنامه های صادره را ظالمانه می دانیم. هرچه سخنان شما و حقوقدانان را گوش می کنم قضیه فصل 7 برایم حل نمی شود. با چه استدلالی می گویید که ذیل ماده 41 و فصل 7 نیستیم؟ اگر هم بگویید امتیازاتی گرفته ایم این امتیازها باز ذیل فصل هفتم آمده است.

 

ظریف ادامه داد: کل قطعنامه 1929 تحت ماده 41 است و ما گناهی نکردیم که وارث 6 قطعنامه قبلی بودیم. تماماً این قطعنامه ها ذیل ماده 41 بود.

 

در خلال صحبت های نقوی بهروز نعمتی نماینده مردم اسدآباد در تذکری گفت: طبق آیین نامه نمایندگان باید اجازه اظهارنظر داشته باشند. رئیس جلسه باید آیین نامه را رعایت کند نه اینکه از خودش قانون تعیین کند. شما نوبت بندی در اعلام سوالات را از خودتان اشتهار کردید. آیین نامه داخلی کمیسیون برجام را هم برای بیان نظرات خودتان تصویب کرده اید که به نفع مجلس نیست.

 

زاکانی در واکنش به تذکر نعمتی گفت: آیین نامه حق اظهارنظر را به نمایندگان غیر عضو کمیسیون را می دهد ولی حق رأی نمی دهد.

 

رئیس کمیسیون بررسی برجام گفت: این تفسیر شماست که می گویید آیین نامه را برای خودمان تصویب کرده ایم. اعضای کمیسیون برجام نهایتاً باید نسبت به قطعنامه برجام رأی نهایی را بدهند.

 

وی ادامه داد: داشتن یا نداشتن حق رأی نمایندگان عضو یا غیرعضو کمیسیون برجام تصمیم هیأت رئیسه کمیسیون بوده است. همچنان که همین رویه در هیأت رئیسه مجلس دنبال می شود.

 

حجت الاسلام والمسلمین ابوترابی فرد نیز خطاب به نعمتی گفت: هیأت رئیسه برای اداره جلسه باید در چارچوب آیین نامه تدبیر کند. تدبیر هیأت این بود که اولویت اول برای طرح سوالات اعضای کمیسیون باشند. آیین نامه این حق را برای اعضای کمیسیون قائل است.

 

در ادامه جلسه محمدحسین زاهدی نماینده مردم کرمان از ظریف پرسید درباره تحریم ها در پیوست 5 بحث های زیادی شد. روز انتقالی و روز اجرا و بندهای 17 و 19 نشان می دهد که آمریکا هیچ تعهدی برای لغو تحریم ها ندارد. استنباط تیم مذاکره کننده قبلی این است که از برجام استنباط لغو نمی شود. خیلی صریح بگویید در برجام آمریکا تعهدی برای لغو تحریم ها دارد؟

 

وی در ادامه با طرح سوال دیگرش از ظریف پرسید از دکتر صالحی ریس سازمان انرژی اتمی بند 63 صفحه 34 برجام که مربوط به تعداد سانتریفیوژهای آی آر 8 و آی آر 6 و ساخت و توسعه آن از سال هشتم به بعد برجام است سوال کردم آیا این بند به معنای محدودیت در ساخت ماشین های سانتریفیوژ و غنی سازی نیست که دکتر صالحی پاسخ داد در کنار برجام توافق دیگری داشتیم که محدودیت ساخت ماشین ها را برطرف کرده است. آقای عراقچی نیز گفت کلیه تعهدات ما حداکثر 15 سال است.

 

وزیر امور خارجه د پاسخ به این سوال گفت: اینکه آیا آمریکا در برجام تعهدی دارد باید بگویم "بله". آمریکا متعهد است لغو تحریم ها را پس از 8 سال به کنگره ببرد همچنان که ما پروتکل الحاقی را در پایان سال هشتم به مجلس می بریم. عبارات مندرج در برجام برای دو طرف یک حق را قائل است. اگر آمریکا پس از هشت سال لغو تحریم ها را به کنگره نبرد این اقدام به معنی لغو برجام است.

 

ظریف با اشاره به منظور جمهوری اسلامی ایران از برنامه هسته ای اش در برجام گفت: برنامه مان را به آژانس می دهیم در آن برنامه تا 15 سال به غنی سازی صنعتی می رسیم. اطمینان داشته باشید برنامه خود را تا زمانی که بخواهیم به آژانس بدهیم به 190 هزار سو می رسانیم و بعد به هر میزان که بخواهیم این میزان را افزایش می دهیم.

 

وزیر امور خارجه تصریح کرد: برخی دوستان حرف در دهان غربی ها می گذارند و به خودی ها گل می زنند. برنامه ما همان برنامه اعلامی به آژانس بین المللی انرژی اتمی است. البته سازمان انرژی اتمی کشور هنوز برنامه را تعیین نکرده است ولی این کار تحت نظر رئیس جمهور تا یکی دو ماه آینده انجام می شود تا روز اجرای برجام برنامه درازمدت پانزده ساله خود را به آژانس می دهیم. همه مذاکره کنندگان هم می دانند برنامه ما در چه چارچوبی است.

 

ظریف متذکر شد: ما در هیچ جا تعهد بی ضابطه ای را نپذیرفته ایم. در برنامه اعلامی نیز تأکید کرده ایم که شرایط فناوری روز دنیا را ملاک قرار می دهیم. درباره آب سنگین نیز گفته ایم برنامه مان، برنامه دنیاست. 15 و 25 سال موارد نظارتی است که به مصلحت کشور می دانستیم. چیزهایی را پذیرفتیم که کمترین بهانه را به غربی ها بدهد.

 

وی ادامه داد: نظارتب ر معادن اورانیوم یکی از این موارد است. روی مواد معدنی یا وارداتی تماماً گفته ایم نظارت کنند. این کار به نفع ماست که در قالب بده بستان انجام گرفته است. البته آنان بر 30 سال تأکید داشتند اما ما فقط در یک مورد 25 سال و در یک مورد 20 سال را پذیرفتیم. تمام این موارد تک به تک چک شده و هیچ مشکلی ندارد.

 

وزیر امور خارجه کشورمان بار دیگر تأکید کرد: درباره پروتل الحاقی با مجلس همکاری می کنیم.

 

ظریف خاطر نشان کرد: ما در حال حاضر روال قانونی را طی می کنیم. و در شورای عالی امنیت ملی و در داخل کشور هر جا اجازه داده شود ما اجرا می کنیم.

 

وحید احمدی به عنوان سوال کننده بعدی گفت: اول این که در جلسه صبح (جلسه کمیسیون برجام با جلیلی و همراهانش) توضیحی داده شد که این که عنوان می شود ما با این قطعنامه از زیر فصل هفت خارج شدیم اساسا تحت فصل هفت نبوده ایم و استدلال می کردند که زیر فصل هفت رفتن دو اتفاق را می خواهد که یا باید نقض بین المللی صورت گیرد و یا باید تهدید صورت بگیرد و چون این اتفاق نبوده پس بنابراین اساسا ما تحت فصل هفتم نبودیم که دوستان می گویند ما از زیر فصل هفت خارج شدیم. لطفا توضیحاتی در این خصوص بفرمایید.

 

وی همچنین اظهار کرد: مبنای حقوقی حذف فصل ماده 41 چطور است و آیا مبنای حقوقی دارد؟

 

ظریف در پاسخ به این موارد گفت: یک موقع است که شما این بحث را می کنید که آیا این کار شورای امنیت به حق بوده که باید بگوییم به حق نبوده و بر خلاف قانون بوده است و مفصلترین حرف در رابطه با این که خلاف قانون بوده را من در شورای امنیت انجام دادم.

 

وزیر امور خارجه با بیان این که هیچ مبنای حقوقی نیز در این رابطه وجود ندارد تصریح کرد: این که در قطعنامه چنین چیزی وجود دارد، بله هست. و کل قطعنامه می گوید اقدام بر اساس بند 41 فصل هفت که من نمی دانم به چه زبانی باید این را بگوید و در ادامه می گوید که نگران ابعاد یا خطرات اجرایی برنامه هسته ای ایران و با توجه به مسئولیت اولیه شورای امنیت تحت منشور ملل متحد برای حفظ صلح و امنیت بین المللی می باشد.

 

ظریف ادامه داد: فصل هفت اقدامات برای مبارزه با تهدیدات علیه صلح و امنیت بین المللی است این کاملا صریح است و ما امیدواریم هیچ وقت تحت فصل هفت نبودیم و نباشیم و قطعنامه های شورای امنیت در رابطه با موضوع هسته ای ایران به غلط و بر خلاف مقررات حقوق بین المللی و آژانس بوده اما متاسفانه در فصل هفت بوده است و خود قطعنامه این گونه می گوید.

 

وزیر امور خارجه همچنین بیان کرد: قاعده فصل هفتی با فصل هفت می رود چرا که یا می توانستیم به کل به آن اشاره کنیم و یا به ماده 41. و راه دیگری وجود ندارد که تحریم ها برداشته شود. لااقل من راه دیگری سراغ ندارم. در حال حاضر اولین بار است که در تاریخ ملل متحد که چنین اتفاقی می افتد. برای دولت عراق نیز ده سال بعد از سقوط صدام این اتفاق افتاد.

 

بهروز نعمتی در ادامه این جلسه اظهار کرد: در جلسه صبح دوستان توضیحاتی دادند و گفتند هیچ تحریمی لغو نمی شود، آقای دکتر جلیلی در همین جلسه چنین موضوعی را مطرح کردند. ضبط شده و موجود است.

 

زاکانی با شنیدن این حرف گفت که البته چنین چیزی گفته نشده است.

 

نعمتی نیز در پاسخ تاکید کرد: آقای زاکانی تلویزیون نیز این صحبت ها را پخش کرده و شما دفاع نکنید. فقط جلسه را اداره کنید. آقای دکتر ظریف واقعا این گونه است و آقای جلیلی راست می گوید؟ اگر نه چه تضمینی وجود دارد که حضرتعالی به عنوان مسئول تیم مذاکره کننده فردا زیر همه چیز نزنید؟ چون این احتمال وجود دارد. در حال حاضر شرایطی است که فردی 6 سال یعنی نصف همه افراد مسئولیت موضوع مذاکرات را بر عهده داشته و حالا همه چیز را انکار می کند. چه تضمینی وجود دارد که شما این گونه نشوید؟

 

زاکانی پیش از توضیحات ظریف بیان کرد: من توضیحاتی از باب توضیح درست موضوع می گویم که حرف شما نادرست بود.

 

نعمتی به زاکانی پاسخ داد: به خودتان حرمت بگذارید.

 

در این میان درگیری لفظی میان نعمتی و زاکانی در خصوص اظهارات مطرح شده از قول جلیلی صورت گرفت و زاکانی اظهار کرد: آقای جلیلی از روی متن خواندند و گفتند چه بخشی متوقف می شود و کدام بخش بعد از چند وقت تعلیق می شود و به همین نحو. و فقط یکسری موارد را ذکر کردند. به نظر من کسی برداشت شما را ندارد. و ان شاء الله صحبت ها پخش می شود و مردم می بینند.

 

ظریف در پاسخ به این اظهارات گفت: من قصد پاسخ به جناب آقای دکتر جلیلی را ندارم کما این که زمانی که ایشان مسئولیت پرونده هسته ای را داشتند علی رغم این که مسئول بودم حتی یک بار هم مصاحبه نکردم. چون این بحث ها را به نفع کشور نمی دانم. آن زمان هم با وجود این که من یکی از منتقدین جدی به روش های دوستان مذاکره کننده بودم اگر تمام اسناد را بگردید حتی یک بار از بنده اظهارنظری یا مصاحبه ای نمی بینید. الان نیز عادتم را نمی شکنم اما چند پاسخ به آقای نعمتی عرض می کنم.

 

وی افزود: کل تحریم های اقتصادی، مالی و پولی اتحادیه اروپا از روز اجرا لغو و کل تحریم های ایالات متحده اعمال شده بر روی شخصیت های غیر آمریکایی از روز اجرا لغو می شود و این همانی است که مقام معظم رهبری نیز فرموده اند. علاوه بر آن آمریکا تحریم هواپیمایی را لغو می کند و مورد به مورد اجازه خرید هواپیما به ایران می دهد در حالی که 35 سال این تحریم بر گرده این مردم سوار بوده است.

 

ظریف خاطر نشان کرد: تحریم ناوگان هوایی لغو می شود به غیر از شرکت هایی که به دلایل دیگر مشمول تحریم بوده اند.

 

در این میان افرادی همچون جعفری و کوثری اظهاراتی پراکنده بیان کردند که ظریف در پاسخ گفت: مستندات شما به یکی از برادران در هواپیمایی است. شما هواپیماهایی که بازسازی شد و هواپیماهایی که در حال حاضر پرواز می کنند و سالها خوابیده بود را ببینید. این که یک نفر در کمیسیون بیاید و صحبتهایی خلاف واقع مطرح کند به دلایلی که آقای عراقچی به صورت خصوصی به شما خواهد گفت، ملاک قرار ندهید.

 

ظریف خاطرنشان کرد: تحریم های شرکت های آمریکایی خارج از آمریکا برداشته می شود و اجازه تعامل دارند. نمی خواهم موردی که یک بار گفتم 20 تکرار نکنم، گفتیم آمریکا به چه دلیل این کار را می کند، چون نخواستیم گروگان آقای نتانیاهو باشیم. دوستان می خواهند گروگان آقای نتانیاهو باشیم؟ اینکه بگویند این خلاف نظر رهبری است تفسیر به رای است.

 

بروجردی به عنوان سوال کننده دیگر گفت: در بخش تحریم ها ماده 18، آنچه بیان شد این است که لغو مجموعه قطعنامه ها لغوی مشروط است و برداشت این است که این لغو مشروط نیست و اشاره به مشروطی بودن این است که آن ها هروقت بخواهند به بهانه ای آن ها را برمی گردانند.

 

وی افزود: نکته ای دیگر این است که پایان ماده 26 آمده ایران اعلام کرده که تحمیل یا بازگرداندن تحریم های مشخص شده در پیوست 2 یا وضع تحریم های جدید هسته ای را به منزله مبنایی برای توقف کلی یا جزیی اجرای تعهدات خود طبق این برجام تلقی خواهد نمود و گفتند ارزش حقوقی ندارد و ما فقط در اینجا اظهارنظر کرده ایم. البته بنده نظر دیگری داشتم اما می خواهم این دو بعد به عنوان سوال بنده توضیح داده شود.

 

وزیر امور خارجه کشورمان در پاسخ اظهار کرد: دوستان ما یک موضوع دارند آن هم بازگشت پذیری است. ما گفتیم، بازگشت پذیری هست اما لغو می شود مگر اینکه برگردد. اینکه بگوییم این مشروط است من نمی دانم چه مشروطی می شود؟ تحریم ها کلا لغو می شود یعنی کل قطعنامه های شورای امنیت برای اولین بار در تاریخ شورای امنیت لغو می شود.

 

ظریف ادامه داد: تقاضا می کنم پیشنهاد غرب در آلماتی را مطالعه کنند. اگر می خواهید پخش کنید. مطالعه کنید و اگر غرب در یک جا گفته تحریم های شورای امنیت را برمی دارم بگویید. حتی یک جا هم نگفته است و دوستانی که انقدر صدا می کنند بدانند که بحث های گذشته موجود است و در قطعنامه شورای امنیت چنین چیزی سابقه نداشته است.

 

وزیر امور خارجه یادآور شد: این موضوع آن قدر اهمیت دارد که سناتورهای آمریکایی گفتند با این حرف ایران که شما در قطعنامه آورده اید که با به اجرا درآوردن تحریم ها آن ها تعهدات خود را عمل نمی کنند، اصل بازگشت پذیری را به هوا برده اید چرا که هیچ کس قطعنامه ای را علیه ایران اعمال نمی کند. در حالی که می داند اگر اعمال کرد ایران آن را توجیهی برای بازگشت به شرایط پیشین خود می داند.

 

وی در ادامه تاکید کرد: ممکن است دوستان برخی فرمایشات را بفرمایند و حق هم دارند. به حمدالله در شرایط کنونی انقدر هم در کشور آزادی هست که همه هر حرفی را که بخواهند می توانند بزنند.

 

مهرداد بذرپاش در سوال خود مطرح کرد آن دو قطعنامه ای که در زمان شما که سفیر سازمان ملل بودید وضع شد، در آن موقع در تحریم های اولیه و ثانویه اگر اولیه ها را الان نبینیم که دیده نشده، روی ثانویه ها تاثیر نمی گذارد؟ و یا این تحریم های اولیه روی تصمیمات اتحادیه اروپا تاثیر نمی گذارد و یا بر روی دستورات اجرایی رییس جمهور تاثیری ندارند؟

 

وی افزود: در رابطه با بعد از ژنو هم که فرمودید رییس سازمان هواپیمایی یک کلام مصاحبه کرد و گفت هنوز اتفاقی نیفتاده که ایشان را برداشتند و اگر می خواستید بدانید چه اتفاقی برای ایشان افتاده این طور بوده است و شاید دلیل دیگری داشته باشد که من خبر ندارم. نکته جدی دیگر این است که نظام تقنینی آمریکا مخالف است و این افراد تازه انتخاب شده اند و چند سال دیگر بر روی کار هستند در حالی که یک سال از عمر ریاست جمهوری اوباما باقی مانده و طبیعتا اکثریتی از نظام تقنینی آمریکا مخالف هستند و می توانند هر کاری بکنند و می توانند تحریم جدید وضع کنند و یا هر کار دیگری و منتظر فرصتی برای اقدامات این چنینی هستند.

 

بذرپاش یادآور شد: در عین حال از شعارهای کاندیداهایی که برای ریاست جمهوری آینده آمریکا اعلام آمادگی کرده اند این است که وقتی ما بیاییم برجام را کان لم یکن می کنیم. یعنی ما با شرایطی روبرو هستیم که چنین شعارهایی داده می شود و نظام تقنینی این کشور نیز به این شکل است. پس چه تضمینی وجود دارد؟ در حال حاضر نیز فقط 4.5 دستور اجرایی اوباما لغو می شود و 10 تای آن باقی می ماند. و حتی اگر همه موارد مطرح شده توسط آنان را حمل بر صحت بگذاریم آیا تضمینی هست که رییس جمهور بعدی همراه باشد؟

 

نماینده مردم تهران در مجلس همچنین بیان کرد: 50 میلیارد دلار پول های بلوکه شده بانک مرکزی را نمی توانیم بیاوریم. سیاهه بلندبالایی از تحریم ها همچنان وجود خواهند داشت. نکته دیگر اینکه در موضوع ژنو که کمتر از دو سال است امضا شده اثرات اقتصادی مطلوبی نداشته و نفت به 42 دلار رسیده، نمی خواهم بگویم به خاطر ژنو بوده، می خواهم بگویم برنامه های دیگری که آن ها علیه ما اجرا می کنند وجود دارد. در عین حال در داخل کشور نیز در زمان ژنو شاخص بورس 89 هزار و پانصد بود و امروز به 62 هزار رسیده و 30 درصد شاخص کل بورس کاهش یافته که معنی کلی آن این است که 120 هزار میلیارد تومان از دارایی های مردم و اشخاص حقیقی از بورس رفته است.

 

بذرپاش در پایان اظهارات خود گفت: موضوع آخر نیز اینکه گیری که در لغو تحریم ها وجود دارد فرمایش حضرت آقاست که نمی دانم شما چطور می خواهید آن را پاسخ دهید. شما بهتر می دانید فضای روانی حاکم بر بازار ناشی از ریسک عدم لغوها اجازه نمی دهد سرمایه گذاری در کشور اتفاق بیفتد.

 

ظریف در پاسخ به اظهارات بذرپاش گفت: آقای بذرپاش خوب بلد است. آن دو سالی که من در سازمان ملل بودم چه ربطی به تحریم های اولیه و ثانویه داشته است. می خواهید بگویید دو قطعنامه در زمان من تصویب شد؟ بنده هیچ نقشی در تصویب یا رد آن قطعنامه ها نداشتم و الحمدالله مسئولیتی در آن زمینه ندارم.

 

وی خاطرنشان کرد: بحث هایی که آقای بذرپاش عنوان کردند عموما ربطی به بحث ما نداشت. شاخص اقتصادی پایین آمده حالا ببینید اگر توافق ژنو نبود امروز کجا بودیم؟ اگر توافق ژنو نبود ببینید چه قدر نفت می فروختیم. اگر توافق ژنو نبود ببینید امروز فروش نفت تان به خاطر سیاست هایی که شما از آن حمایت می کنید به صفر رسیده بود. اگر نبود ببینید نه اینکه حالا حساب کنید قیمت نفت چه قدر پایین آمده است.

 

وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه تاکید کرد: آسمان ریسمان نبافیم. قیمت نفت پایین آمده، ربطی به برجام و توافق ژنو ندارد. شما اگر می خواهید در کشور فضاسازی کنید با بسط موضوعات غیرمرتبط به هم این کار را نکنید. وضعیت بورس ما ناجور است به خاطر شرایطی که 8 سال بر این کشور تحمیل شد، پول مفت در اختیار بعضی قرار گرفت، شرایط خراب شد و الان وضع بورس خراب است.

 

ظریف همچنین گفت: ما صریح گفتیم کلیه تحریم های مالی، پولی و اقتصادی حذف می شود. ما نگفتیم تحریم های اشاعه ای حذف می شود. آن مواردی که شما قرائت کردید ارتباطی به تحریم های اشاعه ای دارد با این تفاوت که تاکنون ممنوع بود اما از امروز به بعد باید اجازه بگیرند و تاکنون این طور بود که هرکس آن موارد را به ایران می فروخت می توانستند ببرند خودش را تحریم کنند اما امروز نمی توانند، امروز در کمیسیونی که ما نیز عضو آن هستیم اجازه می گیرند و می توانند بفروشند و یا اجازه نداشته باشند.

 

وی خاطرنشان کرد: امروز از وزیر امور خارجه برزیل پرسیدم که شما آیا فقط به دنبال روابط تجاری با ایران هستید یا می خواهید سرمایه گذاری کنید که گفت ما آماده سرمایه گذاری هستیم. دولت های اروپایی که به کشورمان آمدند همه از بیمه های سرمایه گذاری کشورشان آدم آوردند و همه آماده سرمایه گذاری هستند.

 

وزیر خارجه اضافه کرد: من از دوستان خواهش می کنم خودمان فضای کشور را برای سرمایه گذاری ناامن نکنیم. ما تصمیم سازان کشور هستیم و تصمیمات ما در دنیا تاثیر می گذارد. اگر می خواهیم در کشور سرمایه گذاری شود باید کشور را آماده سرمایه پذیری نشان دهیم. باید بگوییم قصد داریم برجام را اجرا کنیم و همانطور که پیش از این به تعهداتمان عمل کردیم بعد از این هم به تعهداتمان عمل خواهیم کرد.

 

ظریف تاکید کرد: منافع این مردم ، انقلاب و مقاومت در این است که فضایی که صهیونیست ها از ایران خواسته اند نشان دهند بشکنیم. همه ما به عنوان یک مجموعه و کسانی که متعلق به یک نظام و کشوریم باید دست به دست هم دهیم و از برجام که استفاده دارد ، استفاده کنیم.

 

وی یادآور شد: اگر خودمان بدانیم که ایران امن ترین کشور برای سرمایه گذاری است، درصورتی که موانع برداشته شود دنیا به سمت ما خواهد آمد. مگر اینکه خودمان بگوییم کدام آدم عاقلی می خواهد در ایران سرمایه گذاری کند؟ در این صورت سرمایه دار خواهد گفت اینها چه کاسه ای زیر نیم کاسه دارند که این حرف را می زنند.

 

علیرضا زاکانی رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام بعد از پایان سخنان وزیر امور خارجه اظهار کرد: آن چیزی که معلوم است دشمنی آمریکا، صهیونیسم و ارتجاع منطقه است. برای ما نه فضای دو قطبی که زمان انتخابات شکل گرفت مطلوب بود و نه اینجا برای ما مطلوب است که بخواهیم دو قطبی ایجاد کنیم.

 

وی با اشاره به حضور مذاکره کنندگان پیشین هسته ای در جلسات کمیسیون برجام نیز گفت: دوستانی که اینجا آمدند بحثشان این نبود که بخواهند فضای دو قطبی ایجاد کنند بلکه بحثشان این بود که چطور می شود به پایه بالاتری از اطمینان رسید.

 

زاکانی خاطر نشان کرد: دشمن ما مشخص است دوست ما هم معلوم است. همه ما هم جزو یک خانواده هستیم و آنچه از این خانواده بیرون می آید باید همزبانی، همدلی و صمیمیت باشد.

 

وزیر امور خارجه نیز بیش از ترک جلسه کمیسیون برجام از نمایندگان قدردانی و ابراز امیدواری کرد که مجلس و دولت در مورد توافق هسته ای در یک مسیر حرکت کنند.

 

پیش از خروج ظریف از کمیسیون ویژه بررسی برجام مهرداد بذرپاش که در این جلسه انتقادی را به وزیر خارجه مطرح کرده بود، وی را در آغوش کشید.