آغاز فصل جدید روابط عاشقانه ایران و چین

نویسنده: کورتنی بلیلر

دیپلماسی ایرانی: توافق هسته ایران مورد استقبال چندین تن از رهبران جهان در آغاز فصل جدید روابط با تهران قرار گرفته است، چون لغو تحریم ها موجب باز شدن فرصت های جدید تجاری و سرمایه گذاری با ایران شده است. در حالی که اکثریت اعضای گروه 1+5 در طول یک دهه گذشته هدفشان منزوی کردن ایران در اقتصاد جهانی بوده است، چین نقش مهمی در اقتصاد نفتی و غیرنفتی ایران داشته است. پکن هم اکنون در اول صف تجارت ایران قرار دارد. مهمتر از همه در این سال ها تهران روابطش با چین را در زمینه های نظامی، سایبری و حوزه های استراتژیک تعمیق بخشیده است.  

پکن از لغو تحریم ها منافع زیادی کسب می کند. از سال 1993 که چین تبدیل به واردکننده نفت شده است، پکن برای رفع نیازهای فزاینده انرژی اش رو به تهران آورده است. قبل از این که تحریم های سازمان ملل وضع شوند، جمهوری اسلامی سومین تامین کننده نفت خام چین بود. در سال 2011، چین رکورد خرید 550 هزار بشکه نفت در روز از ایران را به دست آورد.

چین با اکراه، تحریم ها علیه ایران را پذیرفت، اما با وجود تحریم ها به واردات نفت ادامه داد. در دسامبر 2013 گزارشی منتشر شد مبنی بر این که شرکت ژوهای ژنرونگ که مورد تحریم ایالات متحده قرار گرفته بود به دنبال قرارداد جدید گاز طبیعی با شرکت ملی نفت ایران است. براساس گزارش وال استریت ژورنال، در طول پنج سال اخیر، واردات نفت پکن از ایران افزایشی 30 درصدی داشته و هم اکنون به 9 درصد کل واردات رسیده است.

در سراسر منطقه، کاهش تحریم ها به شرکت های چینی این فرصت را می دهد تا سرمایه گذاری بیشتری در بخش نفت و تجارت داشته باشند. در حال حاضر پاکستان امیدوار است تا بتواند چین را برای کمک 2 میلیارد دلاری به منظور پایان خط لوله گاز ایران-پاکستان راضی کند؛ پروژه ای که در سال 2010 آغاز شد اما در سال 2013 به خاطر تحریم ها متوقف شد. این پروژه کریدور اقتصادی چین-پاکستان را مستحکم می کند. کریدوری که شامل مجموعه ای از اتوبان ها، خطوط راه آهن و خط لوله هایی است که غرب چین را به بندر گواتر پاکستان در دریای عمان متصل می کند و هزینه کشتیرانی و تجارت چین را کاهش می دهد.

پکن در مقابل نفت، بازار ایران را با اجناس ارزان پر کرد و روابط غیرنفتی همچون ساخت و ساز، کارخانه سازی و حمل و نقل میان دو کشور برقرار شد. سال گذشته، چین سهم سرمایه گذاری زیرساختش در ایران را 50 درصد افزایش داد. رژیم تحریم ها موجب اعمال محدودیت هایی بر ارز ایران شد، اما چین توانست سهمش در بازار ایران را گسترش دهد. شرکت های چینی هم اکنون یک موقعیت مطلوب برای کسب امتیازات غیرنفتی و سرمایه گذاری بعد از لغو تحریم ها دارند.

تهران هم مطمئناً به دنبال گسترش همکاری ها با پکن پس از توافق است. در جریان مذاکرات، ادامه تجارت و سرمایه گذاری چینی ها به ایران برای غلبه بر بدترین رژیم تحریم ها، کمک کرد. اما ترس چینی ها از آمریکایی ها مانع از کمک بیشتر چینی ها به ایران می شد. اما هم اکنون با لغو تحریم ها، چین، دست بازتری برای تعمیق روابط با ایران نه تنها در حوزه اقتصادی بلکه در حوزه های سایبری و نظامی دارد.

توافق هسته ای در حالی که مانع از دستیابی ایران به سلاح هسته ای برای یک دهه یا بیشتر شد، اما به طور بنیادی اهداف ژئواستراتژیک ایران را تغییر نمی دهد. با وجود همکاری و حسن نیت چین در جریان مذاکرات هسته ای، مقاصد منطقه ای و بین المللی چین هم تغییر نخواهد کرد. چین نقش مهمی در گروه 1+5 ایفا کرد اما دلیل عمده آن این بود که چین از اهمیت این اهرم در روابط آینده اش با تهران و تعمیق موقعیت بلندمدتش در منطقه پس از توافق اطلاع داشت.

منبع: نشنال اینترست/ مترجم: حسین هوشمند