گرهی که بوش نتوانست با دندان باز کند ، اوباما با دست باز کرد

توماس فریدمن ستوین نویس مشهور روزنامه نیویورک تایمز با نگارش مقاله ای در این روزنامه توافق نهایی هسته ای در شرف امضا بین ایران و گروه 1+5 را یک تحول بسیار بزرگ در خاورمیانه دانست.

به گزارش عصر ایران فریدمن با اشاره به اینکه توافق نهایی هسته ای پس از حمله آمریکا به افغانستان و عراق مهم ترین تحول خاورمیانه در 14 سال گذشته محسوب می شود نوشت: توافق هسته ای با ایران اگر تحولی بزرگتر از حمله آمریکا به افغانستان و عراق نباشد به همان اندازه می تواند منجر به زلزله ای سیاسی در خاورمیانه شود با این نکته مشترک که ایالات متحده آمریکا خود را برای مدیریت پیامدهای این دو تحول بزرگ (توافق نهایی و حملات آمریکا به افغانستان و عراق) آماده نکرده است.

این ستون نویس نیویورک تایمز که از این توافق با عنوان " توافق بد خوب" یاد می کند، می نویسد: توافق هسته ای در حالی منعقد می شود که جهان عرب تقریبا وزن ژئوپلتیک خود را از دست داده است. قدرت مصر به شدت تضعیف شده است. عربستان سعودی فاقد ظرفیت نمایش قدرت است و در عمل دیگر عراقی وجود ندارد و با این توافق چشم انداز ایرانی رها از قید وبند تحریم با در اختیار گرفتن بیش از 100 میلیارد دلار از اموال و دارایی های بلوکه شده پس از این حتی می تواند در موازنه قدرت با همسایگان عرب خود در منطقه برتری بیشتری داشته باشد."

فریدمن به دولت اوباما توصیه می کند که پس از توافق باید موازنه را بین ایران و همسایگان عرب تضعیف شده این کشور و نیز اسراییل حفظ کند. فریدمن تاکید می کند در صورت عدم انجام این کار ، توافق نهایی هسته ای می تواند سنگ بنای یک جنگ منطقه ای گسترده باشد.

فریدمن در این یادداشت به نکته دیگری نیز اشاره می کند و به نقل از " مایکل مندلبوم" متخصص سیاست خارجی در دانشگاه جان هاپکینز می نویسد در مذاکرات هسته ای بین ایران و آمریکا ، با وجودی که واشنگتن می توانست دست بالا را داشته باشد اما بیشترین عقب نشینی ها از سوی آمریکا بود. به نوشته این کارشناس آمریکایی : مذاکرات هسته ای آمریکا و ایران با درخواست واشنگتن به منظور بسته شدن تمامی تاسیسات هسته ای و متوقف کردن تمامی فعالیت های ایران آغاز شد اما در نهایت آمریکا رضایت داد تاسیسات هسته ای و فعالیت های هسته ای ایران در چارچوبی مورد توافق دو طرف به فعالیت خود ادامه دهد.

این استاد دانشگاه در آمریکا در مقاله خود در نشریه "آمریکن اینترست" دلیل این عقب نشینی با وجود دست بالای آمریکا در مذاکرات را چنین تشریح کرده است:" چطور چنین اتفاقی افتاد؟ چطور در حالی که آمریکا از موضع قدرت وارد مذاکرات شد در نهایت عقب نشینی کرد ؟ بخشی از دلیل این رویداد به باور شخصی باراک اوباما مبنی بر تاثیر استفاده از قدرت تحول یافته اقتصادی در اقتصاد بین الملل کنونی است اما مهم ترین دلیل این مساله بود که دولت اوباما می توانست از تمام ظرفیت ها و ابزارهای قدرت در اختیار خود در مقابل ایران استفاده کند اما چنین کاری را نکرد و به مذاکره (از موضع برابر) رو آورد و رهبران ایران این واقعیت را درک کردند.

فریدمن سپس با نتیجه گیری از مقاله مایکل مندلبوم می نویسد: کافی است نتیجه بخشی سیاست اوباما در قبال ایران را با سیاست هشت ساله دولت جورج دبلیو بوش مقایسه کنید. در آن زمان فعالیت های هسته ای ایران در سطح کنونی نبود در حالی که بوش هم در سطح نظامی و هم در سایر سطوح به ایران فشار وارد می کرد اما ایران نه تنها از موضع خود عقب ننشست بلکه برنامه های هسته ای خود را توسعه داد.

فریدمن در عین حال در پایان مقاله خود هشدار می دهد دولت اوباما پس از این توافق باید مراقب توازن قوا بین ایران و همسایگان عرب و نیز اسراییل باشد، چون هم تل آویو و هم برخی همسایگان عرب ایران از پیامدهای این توافق به شدت نگرانند.