تاثیر بحران اوکراین بر روابط روسیه با غرب

ایراس: با الحاق کریمه به روسیه و حمایت مسکو از جدایی طلبان روس تبار در شرق اوکراین، همکاری­ های نظامی میان روسیه و کشورهای اروپایی خاتمه یافت. این همکاری­ ها فقط شامل واردات مستقیم سلاح توسط روسیه، یعنی مورد پرسروصدای خرید ناو آبی-خاکی میسترال ساخت فرانسه، نیست. بلکه پروژه­ های متعدد و متنوعی را در بر می گیرد که در این نوشته به بررسی آنها خواهیم پرداخت.


► رابطه با ایتالیا؛ سوخو سوپرجت؛ تولید خودروی نظامی 

هواپیمای مسافربری ساخت شرکت سوخو با نام سوخو سوپرجت، در فرآیند ساخت و بازاریابی خود به همکاری با شرکت ایتالیایی هواپیماسازی، فینمکانیکا (Finmeccanica) متکی بود. به علاوه شرکت فیات برای تولید سالانه 120 هزار خودروی جیپ خود در روسیه قرارداد بست. همین طور شرکت ایوکو، غول کامیون سازی ایتالیا، با شرکت کاماز برای ساخت کامیون و با شرکت اوبورون سرویس برای ساخت خودروی زرهی لینکس، قراردادهایی را امضا کرده بودند. بحران اوکراین به معنای خاتمه یافتن همه این قراردادهای شیرین برای دو طرف است.^[1]


► رابطه با فرانسه؛ نفربر زرهی اتم و قطعات الکترونیک ساخت تالس

سفارش روسیه برای دو فروند ناو آبی-خاکی میسترال با نام­ های ولادی وستوک و سواستوپول با اشتیاق از سوی فرانسه پذیرفته شد. 720 ملیون یورو برای فروند اول و 650 ملیون یورو برای فروند دوم مورد توافق قرار گرفت. اما اما قراردادهای لغو شده، تنها شامل این قرارداد نخواهد بود. نفربر زرهی اتم، یک نفربر زرهی چرخدا بود که طرح ساخت آن در روسیه با همکاری شرکت رنوی فرانسه و بر پایه خودروی زرهی فرانسوی VBCI انجام گرفته بود. نخستین نمونه اولیه از اتم در جریان نمایشگاه اسلحه روسیه در سال 2013 در نیژنی تاگیل به نمایش گذاشته شد. با این حال، توقف همکاری­ های نظامی با فرانسه به معنی توقف پروژه اتم نیز هست. زیرا بخش عمده تکنولوژی مورد نیاز ساخت این نفربر زرهی ساخت رنوی فرانسه است.^[2]

علاوه بر این مورد، روسیه غلاف شناسایی و هدف گیری دموکلس، ساخت شرکت تالس را برای نصب بر روی جنگنده­ های خود به صورت تحت لیسانس و توسط مجتمع اپتیکال و مکانیکال اورال [(Ural Optical and Mechanical Plant (UOMZ] تولید می­ کرد که برای نصب بر روی جنگنده­ های سوخو-24، سوخو-34، سوخو-27 و سوخو-30 به کار می­ رفت. قطع رابطه نظامی با فرانسه، به معنی از دست رفتن حمایت فنی برای این محصولات نیز خواهد بود. برای مثال در گذشته مهم ترین و آشکارترین مورد کاربرد اونیک فرانسوی بر روی جنگنده های نیروی هوایی روسیه بر روی هواپیمای تهاجمی سوخو-۲۲ ام ۲ است. به روز رسانی این جنگنده با رادار محصول مشترک تامسون فرانسه و فازترون روسیه با نام رادار فانتوم، سامانه های تشخیص هدف و تجهیزات کاملا جدید اتاق خلبان و نمایشگرهای جدید بود. ^[3]


► رابطه با آلمان؛ ناوگان حمل و نقل نظامی بر روی زمین

صنایع آلمان نقش اساسی در تامین دانش فنی، قطعات و ارائه موتور برای خودروهای نظامی روسیه، شامل کامیون، خودروهای انتقال نفر، جیپ، اتوبوس و دیگر کشنده­ ها بر عهده دارند. در حالی که شرکت کاماز طیف متنوعی از محصولات خودرویی را تولید می­ کند، اما به میزان زیادی از حمایت فنی شرکت دایملربنز در تامین موتور خودروهایش بهره مند بوده است.^[4]

مورد دیگر به همکاری شرکت راین متال آلمان، در احداث یک کمپ آموزشی برای نیروهای مسلح روسیه مربوط بود که سالانه سی هزار نیروی مسلح روسیه را با جدیدترین روش­ های تربیت نیروی نظامی آموزش دهد. ارزش قرارداد ساخت این کمپ برابر با صد ملیون یورو بوده است؛^[5] البته دولت آلمان اجرای این قرارداد را متوقف کرده است و به احتمال زیاد، تامین موتور و پشتیبانی فنی، از تولید کامیون و هر نوع خودروی نظامی برای روسیه را متوف خواهد کرد.^[6]


► رابطه با سوئد؛ ولوو و تامین موتور

ساخت موتورهای جدید، باکیفیت و دارای عملکرد بهینه و مورد اعتماد همواره مورد توجه روسیه قرار داشته است. در کنار توجه به همکاری با شرکت­ هایی مانند دایملر آلمان، ایوکو ایتالیا و رنوی فرانسه، روسیه به همکاری با شرکت سوئدی ولوو نیز علاقه­ مند است. این علاقه­ مندی در تامین موتور مورد نیاز برای نفربرهای زرهی و تانک مورد توجه روسیه قرار داشته است. قرار بود ولووی سوئد، در پروژه نفربر زرهی اتم در کنار رنوی فرانسه همکاری کند و احتمال همکاری با این شرکت در پروژه­ های دیگر هم می­ رفت؛ اما همه آنها با وقوع بحران اوکراین به تعلیق درآمده است.^[7]


► نتیجه: برندگان و بازندگان

از منظر تولیدکنندگان صنایع دفاعی داخلی در روسیه، تحریم نظامی، اگرچه یک تهدید می­ باشد اما برای صنایع اسلحه­ سازی کشور یک موقعیت مناسب است. می­ توان هزینه تحقیق و توسعه برای بسط خودکفایی ملی در عرصه تسلیحات را بیشتر کرد؛ هرچند شاید نتوان به کیفیتی دقیقا برابر با محصولات آلمانی، فرانسوی یا ایتالیایی دست یافت، اما صنایع روسیه توان پاسخ­گویی به نیازهای نیروی دفاعی کشور را با اعتماد به نفسی که کاذب نیست داراست.

یک نمونه، تحریم نظامی روسیه توسط اوکراین است.^[8] برنامه نوسازی ناوگان هلی­کوپتری روسیه متکی به موتورهای توربوشفتی است که شرکت زیش موتورز اوکراین تولید می کند؛ اما پس از توقف صدور این موتورها به روسیه، صنایع دفاعی روسیه، مقامات کشور را از تولید موتور بومی هلی­کوپتر مطمئن کرده است. یکی از مسائل جالب توجه در همکاری های نظامی روسیه با کشورهای اروپای غربی، به قراردادهای میان صنایع هلی­کوپترسازی روسیه با شرکت فرانسوی تولید موتور هلی­کوپتر یعنی شرکت توربومکا مربوط است.

مطابق با قراردادهای امضا شده میان دو طرف، قرار است توربومکا، موتور مورد نیاز برای نصب بر روی هلی­کوپتر کاموف-60 و نیز هلی­کوپتر کاموف-226 را فراهم کند. کاموف-60 قرار است به تعداد 100 فروند به خدمت نیروهای مسلح روسیه درآید و سفارش­ هایی نیز از برزیل و کلمبیا در بخش غیرنظامی دریافت کرده است. کاموف-226 هم به تعداد 36 فروند به خدمت نیروهای مسلح روسیه درآمده و مطابق قراردادی با هند، قرار است بیش از دوبست فروند آن در این کشور به صورت تحت لیسانس تولید گردد.^[9]

گزارشی در خصوص تعلیق همکاری توربومکا با روسیه مشاهده نشده است؛ اگرچه حتی اگر این اتفاق بیافتد، توان صنعتی روسیه در حدی خواهد بود که بتواند از عهده تولید موتور توربوشفت که بسیار ساده­ تر از موتورهای توربوفن است برآید؛ شرکت­ های صنعتی اروپایی اما بازندگان این روند خواهند بود. اگرچه ارزش قراردادهای از دست رفته، سر به فلک نمی­ کشد و در حکم مرگ و زندگی آنها نیست، اما نقطه شروع مناسبی برای همکاری مشترک با روسیه از دست رفته می­ نماید.

نویسنده: امین پرتو، دانشجوی دکتری اندیشه سیاسی دانشگاه تهران و عضو شورای نویسندگان ایراس؛


ارجاعات:

1-RELATIONS BETWEEN ITALY AND RUSSIA, at:
http://www.esteri.it/mae/en/politica_estera/aree_geografiche/europa/i_nuovi_rapporti.html
2-Eshel, Tamir (26 September 2013). "Franco-Russian ATOM Wheeled Combat Vehicle Debut at RAE-2013". Defense-Update, at:
http://defense-update.com/20130926_franco-russian-atom-wheeled-combat-vehicle-debut-at-rae-2013.html#.U-J_E03n-70
3- Russian fighters to use Thales Damocles targeting pods, 16 Jan 2008
http://www.flightglobal.com/news/articles/russian-fighters-to-use-thales-damocles-targeting-pods-220747/
Green, William and F. Gordon Swanborough, The Great book of Fighters. St. Paul, Minnesota: MBI Publishing, 2001, pp 1193-1194
4- Germans and Russians to jointly manufacture military equipment? February 26, 2015
http://www.currenteventspoland.com/news/germans-and-Russians-to-jointly-manufacture-military-equipment.html
Brussels blesses merger between Daimler and Russian military vehicle producer, http://www.euractiv.com/sections/europes-east/brussels-blesses-merger-between-daimler-and-russian-military-vehicle-producer
5- Russian Army gain access to German know-how on training methods, 17 augustus 2012, at:
http://www.dutchdefencepress.com/russian-army-gain-access-to-german-know-how-on-training-methods/
6- Germany suspends Rheinmetall military contract with Russia, 19.03.2014,at:
http://www.dw.de/germany-suspends-rheinmetall-military-contract-with-russia/a-17508373
7-Volvo halts Russia tank plan over Ukraine crisis,
http://www.thelocal.se/20140408/volvo-halts-russia-tank-project-due-to-ukraine-crisis
8- امین پرتو؛ قطع همکاری های نظامی روسیه-اوکراین: احتمالات آینده؛ ایراس؛ در:
http://www.iras.ir/vdcbw0bf.rhb09piuur.html
9-در مورد این دو هلی کوپتر در خدمت نیروهای مسلح روسیه ر.ک به : فلایت گلوبال 2015؛ در مورد قرارداد هند:
http://economictimes.indiatimes.com/news/defence/make-in-india-defence-ministry-okays-3-4-billion-deals-including-procurement-of-us-origin-m777-artillery-guns/articleshow/47274605.cms
­­­