کنگره نقشی در تایید توافق هسته‌ای ندارد

دیپلماسی ایرانی: استیو اینسکیپ مجری شبکه رادیویی ان پی آر در 8 ماه مه و پس از تصویب لایحه موسوم به کورکر - کاردین در سنای آمریکا، با بن کاردین سناتور ایالت مریلند و یکی از اعضای رده بالای کمیته روابط خارجی سنا گفتگو کرد؛ این لایحه امکان بازبینی توافق هسته ای نهایی با ایران و قابلیت رد آن را برای کنگره فراهم می آورد. در ادامه متن این مصاحبه را می خوانید:

استیو اینسکیپ: به این لایحه به عنوان نمونه ای از هنر سیاستگذاری بیاندیشید. سنا تقریبا به اتفاق آراء لایحه بازبینی هر گونه توافق هسته ای نهایی میان آمریکا و ایران را به تصویب رساند؛ لایحه با 89 رای مثبت در مقابل 1 رای منفی تصویب شد. قانونگذارانی که امیدوار هستند توافق با ایران به شکست بیانجامد، از این لایحه حمایت کردند و قانونگذارانی که خواستار دستیابی به توافق هستند نیز به لایحه رای موافق دادند. حتی رئیس جمهور اوباما که پیشتر در مقابل هر گونه لایحه مشابه مقاومت می کرد، این لایحه را مورد تایید قرار داد. میهمان امروز برنامه ما سناتور بن کاردین یکی از قانونگذارانی است که در طراحی و ارائه این لایحه نقش داشت. وی سناتور ارشد دموکرات در کمیته روابط خارجی سنا و سناتوری از مریلند است. سناتور، به برنامه خوش آمدید.

سناتور بن کاردین: مایه افتخار من است؛ ممنونم.

اینسکیپ: آیا می توان شما را یکی از قانونگذارانی دانست که به موفقیت توافق با ایران امیدوار هستند؟

کاردین: بله، البته و فکر می کنم تقریبا همه در سنا امیدوارند که بتوانیم به یک توافق، توافقی قوی، دست یابیم که از تبدیل شدن ایران به کشوری مجهز به تسلیحات هسته ای جلوگیری کند و از این رو، بهترین شیوه برای پیشروی دستیابی به توافقنامه از طریق مذاکره محسوب می شود.

اینسکیپ: سناتور کاردین مطمئن نیستم که مسئله ای که به آن اشاره کردید صحیح باشد. می دانم که همه امیدوار هستند ایران به تسلیحات هسته ای دست نیابد. اما شماری از سناتورهای جمهوری خواه هستند که گفته اند این توافقنامه یک توافقنامه بد است و به نوعی امیدوار هستند که شکست بخورد.

کاردین: فکر می کنم شمار زیادی از سناتورها به ویژه در حزب جمهوری خواه هستند که فکر می کنند رئیس جمهور نمی تواند بر سر توافقنامه ای که به اندازه کافی خوب باشد، مذاکره کند. اما فکر می کنم آنها هنوز هم توافقنامه را به دیگر جایگزین ها ترجیح می دهند. دیگر جایگزین ها برای جلوگیری از تبدیل شدن ایران به کشوری مجهز به تسلیحات هسته ای، اساسا گزینه های نظامی هستند و چشم اندازی را فراهم نمی آورند که بخواهیم برای رسیدن به آنها امیدوار باشیم.

اینسکیپ: پس تفکر اصلی در اینجا این است که امسال و ترجیحا تا 30 ماه ژوئن، آمریکا، متحدانش و ایران به راه حلی نهایی دست یابند. آنگاه پیش از اینکه بتوانند این توافق را به اجرا گذارند، یک مدت زمان انتظار وجود خواهد داشت که کنگره در این زمان در مورد توافق رای می دهد. روند کار دقیقا چگونه است؟ و چگونه چنین روندی به شکست توافقنامه منجر نمی شود؟

کاردین: خب اگر دولت و دیگر شرکای ما در گفتگوها، در مذاکره بر سر یک توافقنامه نهایی با ایران موفق شوند، آنگاه رئیس جمهور توافقنامه را به کنگره ارائه می کند. ما مدت زمانی 30 روزه و در بیشترین حالت 60 روزه، برای بازبینی توافق خواهیم داشت که در این مدت امکان لغو بیشتر تحریم های اعمال شده علیه ایران وجود نخواهد داشت.

اینسکیپ: صحیح.

کاردین: کنگره لایحه را مورد بازبینی قرار می دهد؛ اما لزوما در مورد آن اقدامی انجام نخواهد داد. کنگره می تواند اقدام کند؛ می تواند لایحه را تایید و یا رد و یا در مورد تحریم ها اقدام کند و دلیل بازبینی هم این است که کنگره تحریم ها را اعمال کرده است و تنها کنگره است که می تواند تغییری دائمی در روند تحریم ها ایجاد و یا آنها را به طور دائمی لغو کند. از این رو، مهم است که کنگره روشی منظم برای بازبینی لایحه داشته باشد. همانطور که در ابتدای این گفتگو اشاره کردید، خیلی غیرمتداول است که در مورد مسئله ای تا این حد مناقشه آمیز بتوان به اکثریت آراء دست یافت و فکر می کنم این مسئله سبب شد مردم آمریکا بگویند خدای من، دموکرات ها و جمهوری خواهان می توانند با یکدیگر همکاری کنند. و من به آراء روز گذشته افتخار می کنم.

اینسکیپ: فکر می کنم باید بگوییم که شرایط با تایید یک معاهده متفاوت است؛ معاهده به اجرا گذاشته نمی شود مگر اینکه کنگره به آن رای مثبت داده باشد. اما در این مورد، اینطوری که من متوجه شدم، زمانی که رئیس جمهور اوباما توافقنامه را امضا کنند، توافقنامه به تصویب رسیده است. کنگره می تواند توافق را به رای بگذارد، اما برای رد توافقنامه به اکثریت آراء نیاز خواهد داشت. صحیح است؟

کاردین: بله، همینطور است. هیچ الزامی برای اقدام کنگره برای به اجرا در آمدن توافقنامه وجود ندارد و بگذارید به یک مسئله قانونی خیلی مهم اشاره کنم که رئیس جمهور همواره به نیابت از آمریکا توافقنامه را می پذیرد و کنگره نقشی در تایید آن ندارد. نکته متفاوت توافقنامه این است که کنگره تحریم ها را اعمال کرده است. از این رو، حتی اگر دولت (با ایران) به توافق برسد، برای تغییر رژیم تحریم ها به کنگره نیاز دارد و تنها کنگره می تواند چنین کاری را انجام دهد. دولت نمی تواند تنها با دستیابی به توافق چنین کاری بکند.

اینسکیپ: صحیح. سناتور کاردین با این حساب دو سوال اساسی باقی می ماند. نامزدهای حزب جمهوری خواه برای انتخابات ریاست جمهوری از جمله برخی از سناتورها اعلام کرده اند که اگر در انتخابات پیروز شوند، بلافاصله توافق با ایران را نقض خواهد کردند. از این رو، فرض را بر این می گیریم که روند بازبینی پیش رفت و کنگره توافق را رد نکرد. آیا این مسئله به معنای قاطعیت بیشتر توافقنامه خواهد بود؟ آیا رئیس جمهور آینده همچنان می توان به محض روی کار آمدن توافقنامه را نقض کند؟

کاردین: فکر نمی کنم. دلیل این تفکرم هم این است که اگر بتوانیم در مذاکرات بر سر یک توافقنامه نهایی با ایران و دیگر شرکای خود در مذاکرات موفق شویم، آنگاه حمایتی بین المللی از توافق وجود خواهد داشت. اقداماتی در سطح بین المللی و از جمله در سازمان ملل متحد در این زمینه صورت می گیرد. و نظارت هایی بر اجرای توافقنامه وجود خواهد داشت و ما سابقه فعالیت ها را در اختیار خواهیم داشت و قادر خواهیم بود تعهد ایران به توافقنامه را بررسی کنیم. از این رو، زمانی که رئیس جمهور بعدی روی کار بیاید، زمین بازی به کلی تغییر خواهد کرد و امیدواریم این تغییرات پیشروی ایران به سمت دست کشیدن کلی از برنامه تسلیحات هسته ای را شامل شود (ایران همواره تلاش برای دستیابی به تسلیحات هسته ای را رد کرده است). پس فکر می کنم لازم باشد به جایگاهی که در آن هستیم نگاهی بیاندازید. زمانی که رئیس جمهور اوباما این مذاکرات را شروع کردند، عده زیادی بر این باور بودند که ایران به توافق اولیه پایبند نخواهد ماند؛ اما ایران متعهد ماند. ایران امروز به اندازه 6 ماه پیش به دستیابی به سلاح هسته ای نزدیک نیست. آنها عقب نشینی کردند.

اینسکیپ: صحیح است.

کاردین: و رژیم تحریم ها هنوز وجود دارد. بسیاری می گفتند که چنین روندی غیرممکن خواهد بود. از این رو، به نظر من باید در نظر داشته باشیم که در دو سال آینده چه اتفاقاتی روی خواهد داد. و دولت بعدی این فرصت را خواهد داشت که بر مبنای شرایط موجود در آن زمان تصمیم گیری کند.

اینسکیپ: خب این هم سوال پایانی. طبق صحبت های شما به نظر می رسد رئیس جمهور آینده همچنان می تواند توافق را نقض کند. اما شما امیدوار هستید که جهان تا آن زمان به شیوه ای تغییر کرده باشد که چنین اقدامی بی فایده باشد.

کاردین: ما می خواهیم از این مسئله کسب اطمینان کنیم که ایران به کشوری مجهز به تسلیحات هسته ای تبدیل نمی شود. و ما باور داریم که بهترین راه برای دستیابی به این خواسته اعمال فشار بیشتر علیه ایران و دستیابی به توافقنامه ای است که امکان بازرسی و اقدام را در صورت نقض توافق از طرف ایران برای ما فراهم آورد.

اینسکیپ: سناتور کاردین، گفتگو با شما مایه افتخار بود.

کاردین: خیلی متشکرم.

منبع: ان پی آر / مترجم: طلا تسلیمی