کنگره وارد معادله توافق هسته‌ای شد

نویسنده: دیوید فرانسیس

دیپلماسی ایرانی: سنا در نهایت با اکثریت آراء لایحه ای را به تصویب رساند که به کنگره فرصت می دهد نظر خود را در مورد هر گونه توافق هسته ای میان قدرت های جهانی و ایران ابراز دارد. با این حال، این لایحه به قیمت سنگینی تصویب شد و خسارت های جانبی ناشی از چندین ماه درگیری بر سر تبدیل لایحه به قانون، شدید بود.

مخالفت های اسرائیل با توافق هسته ای روابط میان تل آویو و واشنگتن را به شدت کاهش داده است. اختلاف نظر آشکار در داخل حزب جمهوری خواه ناشی از این مسئله، به درگیری های داخلی میان اعضای این حزب منجر شد؛ اختلاف نظر میان آنهایی که تصویب لایحه را خواستار بودند و آنهایی که می خواستند مفاد لایحه شدت عمل بیشتری داشته باشد حتی اگر کل روند دستیابی به توافقنامه را به خطر اندازد. بیشتر سناتورهای جمهوری خواه که خواستار الحاق اصلاحیه ها به لایحه مربوطه بودند، در نهایت کوتاه آمدند و به آن رای مثبت دادند؛ البته سناتور تام کاتن از آرکانزاس در این میان مستثنی بود. در نهایت لایحه با 98 رای مثبت در مقابل 1 رای منفی تصویب شد؛ سناتور باربارا باکسر (دموکرات - کالیفرنیا) غایب بود.

کاخ سفید از مدت ها پیش تهدید کرده بود هر گونه لایحه ای را که به مداخله قانونگذاران در توافق هسته ای ایران منجر شود، وتو می کند؛ اما باب کورکر (جمهوری خواه – ایالت تنسی) که در زمینه سیاست های خارجی میانه رو محسوب می شود، در اقدامی پیروزمندانه برای سنا، لایحه ای را معرفی کرد که توانست حمایت شمار زیادی از سناتورهای دموکرات را به دست آورد و در مقابل تهدید به وتو، مقاوم باشد؛ اگرچه، باراک اوباما ماه گذشته که لایحه مورد تایید کمیته روابط خارجی سنا قرار گرفت، از تهدید به وتوی آن دست برداشت و اعلام کرد می تواند با لایحه اصلاح شده کورکر کنار بیاید.

این لایحه اگر به صورت قانون درآید، به کنگره 30 روز برای بازنگری در توافقی که قرار است تا 30 ماه ژوئن به دست بیاید، فرصت می دهد. اگر توافق پس از نهم ماه ژوئیه به دست آید، فرصت بازنگری کنگره به 60 روز افزایش خواهد یافت.

دستیابی به اجماع دو حزبی در ماه فوریه و زمانی که جان بینر (جمهوری خواه - اوهایو) رئیس مجلس نمایندگان بدون اطلاع کاخ سفید از بنیامین نتانیاهو دعوت کرد تا با کنگره علیه توافق هسته ای با ایران لابی کند، غیرممکن به نظر می رسید. نتانیاهو در ماه مارس در جلسه مشترک کنگره سخنرانی کرد که این سخنرانی به اختلاف نظر میان جمهوری خواهان و دموکرات ها منجر شد و بر ناراحتی ها میان تل آویو و واشنگتن افزود. مقامات دولت بینر را به نادیده گرفتن پروتکل دیپلماتیک متهم کردند و اوباما در انتقاد از نتانیاهو گفت که وی هیچ جایگزین جدیدی برای دیپلماسی پیشنهاد نکرده است.

پس از اینکه سناتور کاتن با امضای 47 سناتور جمهوری خواه دیگر نامه ای سرگشاده خطاب به سیاستمداران ایرانی منتشر کرد و در مورد دوام نیاوردن هر گونه توافق هسته ای پس از ریاست جمهوری اوباما هشدار داد، همکاری (میان دو حزب) به کلی غیرممکن به نظر می رسید. اوباما جمهوری خواهان را به توطئه چینی با افراطی ها در ایران که با توافق مخالف هستند، متهم کرد.

در روزهای اخیر نیز به نظر می رسید درگیری های حزبی در روند تصویب لایحه اختلال ایجاد کند. برخی جمهوری خواهان خواستار الحاق اصلاحیه هایی به لایحه بودند و برخی از این اصلاحیه های الحاقی می توانستند به خودداری برخی از سناتورها از حمایت از لایحه منجر شوند؛ برای نمونه می توان به تلاش های سناتور مارکو روبیو (جمهوری خواه - فلوریدا) برای افزودن تدبیری به لایحه اشاره کرد که طبق آن، به رسمیت شناختن اسرائیل از سوی ایران به یکی از شروط تصویب توافقنامه هسته ای تبدیل می شد.

لایحه همچنین از تلاش های سناتور دیوید ویتر (جمهوری خواه - لس آنجلس) با هدف متوقف کردن رای گیری و از مشکلات قضایی سناتور رابرت منندز (دموکرات - نیوجرسی) نیز جان سالم به در برد. در نهایت، تنها رای منفی به این لایحه متعلق به کاتن بود که در اقدامی ننگین، ترجمه نامه خود را توییت کرد که اشتباهات بسیاری در آن مشاهده می شد.

تصویب لایحه در بعد از ظهر روز پنجشنبه، یکی از موارد نادر اتحاد میان سناتورها بود. لایحه اکنون برای رای گیری وارد مجلس نمایندگان و به احتمال زیاد تصویب می شود.

اد رویس (جمهوری خواه - کالیفرنیا) رئیس کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان پس از رای گیری سنا تصریح کرد: «لایحه سناتور کورکر کنگره را در موقعیت قضاوت و تایید توافقنامه نهایی هسته ای میان دولت و تهران قرار می دهد. این لایحه همچنین می تواند دست مذاکره کنندگان را در میز مذاکرات قدرتمند سازد.»

سناتور میچ مک کانل (جمهوری خواه - کنتاکی) رهبر اکثریت سنا گفت: «این یک لایحه دو حزبی است که بر مبنای یک اصل مهم در نظر گرفته شده: این که مردم آمریکا حق دارند از طریق کنگره منتخب خود در مورد مهم ترین مسئله زمان حال، اظهار نظر کنند.» سناتور برنی سندرز (مستقل - ورمونت) افزود لایحه بدون اینکه بر دیپلماسی تاثیر منفی بگذارد، امکان ایفای نقشی معنادار را برای کنگره فراهم می کند.

منبع: فارن پالسی / مترجم: طلا تسلیمی