نزاع داخلی در کنگره بر سر تحریم علیه ایران

نویسنده: جان هادسون

دیپلماسی ایرانی: لایحه مناقشه برانگیز اعمال تحریم های جدید علیه ایران که باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا در سخنرانی اخیر خود تهدید به وتوی آن کرد، اکنون با مشکلی جدید در کنگره مواجه شده است: نزاع و رقابت جمهوری خواهان بر سر پیشبرد و تصویب لایحه های پیشنهادی شخصی!

سناتور رند پل (سناتور جمهوری خواه از ایالت کنتاکی) روز چهارشنبه لایحه جدیدی را به عنوان جایگزینی برای لایحه بحث برانگیز مارک کرک (سناتور جمهوری خواه از ایالت الینوی) و رابرت منندز (سناتور دموکرات از ایالت نیوجرسی) مطرح کرد. طبق این لایحه پیشنهادی، اگر ایران هر یک از وجوه توافقنامه نهایی هسته ای را نقض کند، تحریم هایی علیه این کشور اعمال خواهد شد. با این وجود، پل همچنان در حال بررسی و اصلاح لایحه پیشنهادی خود با باربارا باکسر (سناتور دموکرات از ایالت کالیفرنیا) است و این لایحه هنوز نهایی نشده.

باکسر این لایحه پیشنهادی را گزینه ای «میانه رو» معرفی کرد که به قانونگذاران امکان می دهد در صورتی که « رئیس جمهور در مشاوره با جامعه اطلاعاتی، تشخیص دهند که ایران توافقنامه حاصله را نقض کرده است، تحریم هایی علیه این کشور اعمال کنند». باکسر و گروهش از اشاره به جزئیات بیشتر این لایحه پیشنهادی خودداری و اعلام کردند بررسی های نهایی این لایحه هنوز پایان نیافته است.

طبق لایحه کرک و منندز، در صورتی که قدرت های جهان و ایران نتوانند به توافقی دست یابند که ایران را از پیشبرد برنامه هسته ای باز دارد، تحریم های جدیدی علیه ایران اعمال خواهد شد. در این حال، دولت اوباما که مخالفت خود را با بررسی این لایحه در کنگره اعلام کرده، تاکنون هیچ واکنشی در مورد لایحه پیشنهادی پل و باکسر نشان نداده است؛ چرا که این لایحه جایگزین، مذاکرات حساس کنونی در وین را از مسیر خارج نمی کند. در واقع مشکل اصلی لایحه کرک و منندز این است که سعی دارد کنگره را در حمایت از قانون ایران عاری از تسلیحات هسته ای متحد سازد.

باکسر روز چهارشنبه در جلسه کیمته روابط خارجی سنا اعلام کرد: «با لایحه (کرک و منندز) در شکل کنونی آن، مخالف هستم. من به همراه سناتور پل روی لایحه ای کار می کنیم که بتواند پیامی واضح به ایران منتقل کند: ایران برای اقدامات خود و شکست در اجرای تعهدات، مسئول دانسته و با برخورد جدی کنگره مواجه خواهد شد.»

لایحه کرک و منندز برای اینکه در مقابل تهدید وتوی اوباما مقاوم شود، علاوه به رای همه جمهوری خواهان در سنا، به حمایت 13 سناتور دموکرات نیز نیاز دارد. با توجه به اینکه سال گذشته شمار بسیاری از قانونگذاران هر دو حزب (60 قانونگذار) از لایحه تحریم علیه ایران حمایت کردند، بسیاری بر این باورند که کنگره تحت کنترل جمهوری خواهان توانایی مقابله با تهدید وتوی رئیس جمهور را دارد. با این حال، برخی از حامیان پیشین این لایحه همچون بن کاردین (سناتور دموکرات از ایالت مریلند) و چاک شومر (سناتور دموکرات از ایالت نیویورک) در روزهای اخیر در حمایت از لایحه کرک و منندز دو دل شده اند.

کاردین روز سه شنبه در گفتگو با خبرنگاران تصریح کرد: «دولت (در مورد لایحه کرک و منندز) حق دارد. فکر می کنم باید به نظرات دولت توجه کنیم. شاید بتوانیم در مورد زمان مناسب برای بررسی این لایحه، به توافق برسیم.»

از سوی دیگر، لایحه پیشنهادی پل و باکسر احتمالا با حمایت بیشتری مواجه خواهد شد و ممکن است رای سناتورهای دموکرات را از لایحه کرک و منندز، برباید.

هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه پیشین آمریکا و نامزد احتمالی انتخابات ریاست جمهوری سال 2016، روز چهارشنبه لایحه تحریم (کرک و منندز) را «اشتباه جدی راهبردی» توصیف کرد. اما موارد یاد شده تنها مشکلات پیش روی لایحه کرک و منندز نبودند.

باب کورکر (سناتور جمهوری خواه از ایالت تنسی) رئیس کمیته روابط خارجی سنا اخیرا در حال آماده سازی یک لایحه سوم با موضوع ایران است. در صورت تصویب این لایحه، کمیته می تواند هر گونه توافق هسته ای حاصله با ایران را رد یا تایید نماید. کورکر بر این باور است که تصویب لایحه ای که با همکاری لیندزی گراهام (سناتور جمهوری خواه از ایالت کارولینای جنوبی) آماده می کند، ضروری است؛ چرا که به کنگره در زمینه توافق نهایی هسته ای با ایران قدرت تصمیم گیری می دهد. از آنجایی که این لایحه هنوز نهایی نشده، معلوم نیست «رای منفی» کنگره به توافق حاصله تنها نشانه اعتراض خواهد بود و یا قدرت اجرایی نیز خواهد داشت. با این حال، حامیان اسرائیل در کنگره ترجیح می دهند به جای تمرکز روی لایحه کورکر، بر قانون ایران عاری از تسلیحات هسته ای متمرکز شوند.

اما از سوی دیگر، برخی جمهوری خواهان با این راهبرد مخالف هستند. جان مک کین (سناتور جمهوری خواه از ایالت آریزونا) رئیس کمیته خدمات مسلحانه سنا ترجیح می دهد ابتدا لایحه کورکر مورد بررسی قرار گیرد و به رای گذاشته شود؛ چرا که مناقشات بر سر این لایحه خفیف تر است و با تصویب این لایحه، دولت دیگر نمی تواند در صورت ناتوانی در دستیابی به توافق با ایران تا مهلت تعیین شده در 30 ماه ژوئن، جمهوری خواهان را مقصر جلوه دهد. مک کین هفته پیش در گفتگو با بلومبرگ تصریح کرد: «هنوز خیلی زود است که بخواهیم نگران اعمال تحریم های جدید و شدیدتر باشیم.»

در شرایط کنونی یافتن راه حلی صلح آمیز برای اختلاف نظرها میان جمهوری خواهان، بزرگترین چالش پیش روی میچ مک کانل (سناتور جمهوری خواه از ایالت کنتاکی) محسوب می شود، چرا که این اختلاف نظرها در نهایت سبب می شوند دموکرات ها از حمایت از لایحه های پیشنهادی خودداری کنند.

منتقدان لایحه کرک و منندز روز چهارشنبه در جلسه کمیته خدمات مسلحانه سنا با اتفاقی غیرمنتظره مواجه شدند. برنت اسکوکرافت مشاور امنیت ملی در دولت های جورج اچ دبلیو بوش و جرالد فورد و زبیگنیو برژینسکی مشاور امنیت ملی در دولت جیمی کارتر هر دو مخالفت خود را با لایحه تحریم های جدید علیه ایران اعلام کردند. اسکوکرافت تصریح کرد: «لایحه های اینچنینی گفتگوها را بر هم خواهد زد. فکر می کنم باید از این گونه لایحه ها صرف نظر کنیم و اقدامی نکنیم که به مذاکرات آسیب بزند.»

به طور کلی، مخالفان لایحه کرک و منندز بر این عقیده اند که بررسی این لایحه در کنگره و احتمال تصویب آن به فروپاشی مذاکرات هسته ای با ایران منجر خواهد شد و همه پیشرفت ها در این زمینه را از بین خواهد برد.

منبع: فارن پالیسی / مترجم: طلا تسلیمی