چرا ایران برای امضای توافق عجله ندارد؟

دیپلماسی ایرانی: از همان ابتدا روشن بود که توافق با ایران بر سر برنامه هسته ای اش بسیار سخت است و در برهه ای می تواند حتی غیرممکن باشد برای این که جمهوری ایران توانست با همین تحریم ها به زندگی خود ادامه دهد و ایالات متحده نیز تا زمانی که باراک اوباما در کاخ سفید است به ایران حمله نمی کند و اسرائیل نیز به تنهایی نمی تواند به تاسیسات هسته ای ایران حمله کند.

در 14/11/2013 شش کشور (یعنی پنج عضو دائم شورای امنیت به علاوه آلمان) توانستند به توافقی موقت با ایران برسند با این هدف که در 14/6/2014 به توافق نهایی برسند، این توافق در 19/6/2014 تا 24 نوامبر تمدید شد، و در این روز نیز نشستی برگزار شد که به هیچ توافقی ختم نشد. البته دو طرف توافق کردند که این ماه دوباره پشت میز مذاکره بروند تا بتوانند تا 1/3/2015 به توافق سیاسی برسند و بعد از آن تا پایان جولای 2015 توافق نهایی را امضا کنند.

شورای امنیت از سال 2006 تا کنون شش قطنامه علیه ایران صادر کرده که در تمامی آنها خواستار توقف غنی سازی شده، همچنین تا کنون چهار بار سلسله تحریم هایی را متوجه ایران کرده و این در حالی است که ایالات متحده و اتحادیه اروپا نیز خود جداگانه تحریم هایی را علیه ایران وضع کرده اند.

در طول این مدت چه اتفاقی افتاده است؟ توافق موقت باعث شد که برخی تحریم ها از ایران لغو شوند و برخی از پول های بلوکه شده ایران نیز آزاد شوند. ایران نزدیک به 1.5 میلیون بشکه نفت در روز تولید می کند که بیشتر آنها را به چین، ژاپن، کره جنوبی، ترکیه و کشورهای دیگر صادر می کند و کالاهای مورد نیاز خود را از امارات متحده عربی، چین، آلمان، کره جنوبی، ایتالیا، روسیه و هند وارد می کند (اسامی این کشورها بر اساس حجم مبادلاتی که با ایران دارند، ذکر شد).

وقتی که تحریم ها علیه ایران وضع شدند ایران در حدود هزار سانتریفویژ برای غنی سازی اورانیوم در اختیار داشت در حالی که اکنون 20 هزار سانتریفیوژ در اختیار دارد که نیمی از آنها کار غنی سازی اورانیوم را انجام می دهند.

تصویر سابق کامل نیست، باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا با کنگره ای که جمهوریخواهان بر آن تسلط دارند اختلاف دارد و آنها می خواهند که تحریم ها را علیه ایران تشدید کنند. در ایران حسن روحانی، رئیس جمهوری میانه رو گفت که اگر توافق امروز نهایی نشود فردا نهایی می شود، و کشورش خواهان مذاکره و گفت وگو است. این در حالی است که آیت الله سید علی خامنه ای، رهبر انقلاب ایران حرف آخر را در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران می زند و او در جمع رهبران مسلمانان بر اساس آن چه در وب سایت او آمده است، گفت: در موضوع هسته ای امریکا و کشورهای استعمارگر اروپایی تلاش کردند که جمهوری اسلامی ایران را به زانو در آورند اما ناکام ماندند، و آنها نمی توانند در تحقق این هدف موفق شوند. حداقل، او مذاکرات را تایید می کند. وقتی که در پارلمان ایران تمدید مذاکرات اعلام شد، یکی از نماینده های تندروی مجلس شعار مرگ بر امریکا سر داد.

بار دیگر، تجربه 10 سال اخیر تکرار شد و نمایان شد که ایالات متحده ابزارهای کافی برای فشار علیه ایران در اختیار ندارد، و "شیون هایی" که از امریکا می شنویم که می گوید برای ترغیب ایران پیشنهادهای مناسبی داده ایم که مناسب اسرائیل نیز باشد هم تا کنون کافی نبوده است. در مقابل، ایران تلاش می کند در توانایی هایش اغراق کند تا شش کشور برای امضای توافق بیشتر ترغیب شوند مثلا بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران می گوید که در صورت رفع تحریم ها ایران می تواند تولید نفتش را به چهار میلیون بشکه برساند.

نرخ نفت در هفته های اخیر نزدیک به 30 درصد کاهش یافته است، نفتی که قبلا 100 دلار بود اکنون به 70 دلار کاهش یافته و این احتمال وجود دارد که تولید اضافه نفت ایران سبب شود تا قیمت های نفت به 50 دلار و شاید حتی 40 دلار در هر بشکه برسد.

هیچ اهمیتی ندارد که رسانه های نگران امریکا که اسرائیل را تایید می کنند و طرفدار تمدید دوره رسیدن به توافق هستند، چقدر نگرانند، آنها فقط به فکر گسترش توانایی های نظامی هسته ای اسرائیل هستند. وضعیت را کم و زیاد تلاش کردم توصیف کنم تا به این جا برسم که بگویم اهمیت موضوع برای نویسنده عربی ای چون من چگونه است، با وجود این که رسیدن به توافق نهایی را بسیار سخت می دانم و معتقدم که تحقق چنین چیزی بسیار مشکل است، از مصر و عربستان سعودی و امارات متحده عربی نیز می خواهم همانند ایران به دنبال برنامه هسته ای بروند حتی اگر باب میل غرب و ایالات متحده و اسرائیل نباشد.

منبع: الحیات / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11

انتشار اولیه: یکشنبه 23 آذر 1393 / انتشار مجدد: شنبه 29 آذر 1393