دفاع هیلاری کلینتون از دیپلماسی اوباما در قبال ایران

دیپلماسی ایرانی: هیلاری کلینتون، وزیر خارجه سابق امریکا در سخنانی در مرکز سابان در موسسه بروکینگز با پشتیبانی از تلاش های دولت اوباما برای پیشبرد پرونده هسته ای ایران، گزارش ها مبتنی بر اختلافات میان امریکا و اسرائیل را کم اهمیت دانست و آن را نتیجه سالم «دو دموکراسی سرسخت» عنوان کرد.

اظهارات کلینتون درباره ایران در ارتباط با احتمال نامزدی آتی او برای انتخابات ۲۰۱۴ و مخالفت های کنونی کنگره و متحدان منطقه ای امریکا و به ویژه اسرائیل با دیپلماسی گشایشی اوباما در قبال ایران مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. با وجودی که نکات ظریفی درباره سیاست واقع گرایانه در برابر ایران مورد اشاره قرار گرفته است، کلینتون قاطعانه از دیپلماسی اوباما به عنوان «یک تلاش بسیار مهم» دفاع کرد و بر رویکرد چندگانه اوباما در حل بن بست هسته ای تاکید کرد.

با وجودی که هیلاری کلینتون چند ماه پیش از بروز تغییرات در سیاست امریکا نسبت به ایران، وزارت خارجه را ترک کرده بود، در این نشست اشاره کرد که او اجازه برقراری اولین تماس های غیرعلنی بین دیپلمات های امریکایی را با ایران در عمان داده بود.

مرکز سابان از او درباره انتقادهای اخیرش از دولت اوباما پرسید، اینکه به نظر هیلاری کلینتون آیا امتیازهای داده شده به ایران زیاد بوده است؟ اما کلینتون قاطعانه چنین برداشتی را از صحبت هایش رد کرد. او گفت: «کف خواسته های ما رسیدن به توافقی بود که همه راه های دسترسی ایران به بمب اتمی را ببندد، نکته کلیدی قابل بازرسی بودن این مسیر بود که شامل تلاش های پنهانی هم می شد، موضوعی که در کانون بحث های مذاکرات بود.» کلینتون رژیم تحریم های چندگانه را پیروزی دیپلماتیک توصیف کرد و بر اهمیت حمایت های بوجود آمده بین المللی برای فشارهای اقتصادی و انسجام اقدامات صورت گرفته تاکید کرد. او گفت: «ما تحریم های چندجانبه ای داشتیم که امریکا آن ها را وضع کرده بود... متعهد به مسیری بود که برای آن تعیین کرده بودیم اما این کافی نبود. تا زمانی که نتوانستیم تحریم های دیگری را به تصویب شورای امنیت و اتحادیه اروپا برسانیم و محیطی فراهم کنیم که در آن، کشورهای دیگر هم مجبور به رعایت تحریم ها شدند، نمی توانستیم فشار اقتصادی به دولت ایران وارد کنیم.» او اضافه کرد: «من فکر می کنم تصمیم درستی گرفتیم که تحریم ها را بصورت بین المللی اعمال کردیم، آوردن شرکایمان بر سر میز، شروع مذاکرات و مصمم بودن برای آغاز توافق موقت؛ اینکه قاطعانه روشن کردیم که خواستار بازرسی های دائمی و سرزده هستیم، همان موضوعی که برای رسیدن به آستانه قابلیت بازرسی به دنبالش بودیم و البته روشن بودن در مورد پیامدهای احتمالی هرگونه تخطی از سوی ایران که همانطور که می گوییم همه گزینه ها روی میز است.»

کلینتون تاکید کرد که دیپلماسی موجب تضعیف مکانیسم تحریم ها نشده است: «درست است که تدریجا کم شده است، اما تحریم ها همچنان به عنوان چارچوب قوی برای اعمال فشار های اقتصادی باقی مانده است، تا حدودی به این دلیل که بطور قابل توجهی شرکای ما از آن عدول نکرده اند. آن ها در مذاکرات باقی مانده اند.» هیلاری کلینتون با عبور از مسئله گسترش نفوذ ایران در منطقه، آن را بیشتر مسئولیتی متوجه دولت های عرب منطقه عنوان کرد: «این مسئله تا حدود زیادی ضعفی است که ایران از مزایای آن بهره مند می شود. شما می دانید در این جهان، می توانید از اینکه کسی دارد از شرایط استفاده می کند، بی نهایت عصبانی شوید، اما در پایان این تقصیر خود شماست. این شما بودید که نمی دانستید چگونه باید از خودتان دفاع و محافظت می کردید و چگونه در مقابل منتفع شدن دیگران بایستید، و چگونه رفتار کنید که مردم کشور شما به خارج از مرز ها نظری نداشته باشند. این بخشی از رویدادهایی است که در منطقه جریان دارد، همانطور که می دانید، ایرانی ها بر اینکه چگونه از هر گشایشی بهره برداری کنند، به خوبی تمرکز کرده اند.»

او با اشاره به تنگنای کاخ سفید در مدیریت ناآرامی های بهار عربی در منطقه عنوان کرد که «این بحران ها مملو از انتخاب های سخت بود، ما تلاش می کردیم برای اینکه دقیقا چکار بکنیم تصمیم گیری کنیم، احساس ما این بود که تلاش می کنیم بهترین کار ممکن در آن شرایط را انجام دهیم، در وضعیتی که در کنترل ما نبود و به سرعت تغییر می کرد، وضعیتی که پیش بینی شده بود اما هیچ کس فکر نمی کرد وقایع آنگونه که در مصر یا نقاط دیگر اتفاق افتد، روی بدهد.» او از وقایع بنغازی و کشته شدن دیپلمات های امریکایی در نقاط مختلف مثل لیبی شدیدا اظهار تاسف کرد.

در مجموع هیلاری کلینتون زمان زیادی را به سیاست های امریکا در قبال ایران اختصاص داد اما مسئله هسته ای را در میان اولویت های اول رئیس جمهور بعدی ایالات متحده امریکا مطرح نکرد، در عوض مسئله تروریسم، روسیه و چین را از چالش های جدی رئیس جمهور امریکا بعد از اوباما عنوان کرد. او با مهارت تمام، با پنهان نگهداشتن برنامه خود برای انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ با خنده در پاسخ به سوالی گفت: «دیگر بعد از مدت ها یاد گرفته ام که سوال های فرضی و تئوریک را جواب ندهم.»

در خصوص دولت اسلامی (داعش) با اعلام حمایت از ائتلاف شکل گرفته در پی تلاش های جان کری گفت: «رئیس جمهور و کری تلاش کرده اند ائتلافی شکل بگیرد که هدفش بالا تر از بحث ها و مناظره های صرف اجتماعی است؛ این ائتلاف تعهدی است از سوی ملل مصمم و متعهد به رویارویی با تهدیداتی که این بار تروریسم در قالب سازمانی به شدت منظم و منطبق تر به لحاظ اجتماعی با نام داعش به دنبال تصاحب قلمرو و استقرار دولت در قلب خاورمیانه است.» او با انتقاد شدید از نوری المالکی گفت: «او ارتش عراق را به تبدیل به شبه نظامیان شخصی بجای ارتش ملی کرد.» کلینتون گفت: «از مدت ها پیش با او اختلاف داشتیم. اما در ماه های آخر تکه های مختلف را کنار هم گذاشتیم تا استراتژی شکل بگیرد، بیش از هر چیز رفتن خود مالکی، به یکسری از تغییرات مثبت  از جمله امضا توافقنامه درآمدهای نفتی میان دولت مرکزی عراق و کرد ها ختم شد.»

او خواستار بهبود روابط ترکیه و اسرائیل شد و گفت: «باید دوباره تلاش کنیم شرایط میان آن ها را آرام کنیم و با آن ها کار کنیم. آن ها حرف هایی زده اند و کارهایی کرده اند که بسیاری از ما از آن خشنود نیستیم. هر دو کشور در موقعیت های استراتژیکی مهمی قرار دارند، بسیار بزرگند و می توانند نیروی تغییرات مثبت باشند، یا منبع برای ادامه مشکلات و درگیری ها. بنابراین تلاش کنیم که به مسیر قبلی برگردیم.» کلینتون از انفعال به وجود آمده در میان انقلابیون جوان مصر هم اظهار تاسف کرد، اینکه آن ها بعد از انقلاب به لحاظ سیاسی دیگر فعال نیستند. او در این خصوص گفت به دانشجویان هشدار داده است که نظامی ها و اخوانی ها سازماندهی شده ترین نیروهای اجتماعی را دارند و با تاسف تاکید کرد که آن ها یکی بعد از دیگری انتخابات را می برند و ما تقریبا همچنان در حال حفظ وضع موجود هستیم.

کلینتون با بازگشت به مشکلاتی که واشنگتن در هدایت منافع خود در حمایت از متحد قدیمی اش در منطقه دارد، خواستار گذار سیاسی دموکراتیک شد. او اضافه کرد: «ما از همه طرف ها سرزنش شنیدیم و وضع هرگز بهتر نخواهد شد... مهم این نیست که ما چه کردیم، ما به هر حال بخاطر آنچه شد به شدت مورد انتقاد قرار گرفتیم.» او با اشاره به روابط اسرائیل و امریکا که پرسش اصلی نشست هم بود به طرح جزئیاتی از روابط این دو دولت پرداخت. او از ادامه تلاش ها برای برقراری صلح در خاورمیانه دفاع کرد و گفت: «به نظر من نبود مذاکرات خلایی را به وجود می آورد که تنها با مشکلات بازیگران بد و تهدیدات پر خواهد شد. تلاش های ماه های اخیر به نفع اسرائیلی ها و البته فلسطینی هاست.»

کلینتون با رد و بی اهمیت دانستن گزارش های اخیری که بر اصطکاک میان اسرائیل و امریکا انگشت می گذارد، اضافه کرد: «بعضی اوقات این دو متفاوت از یکدیگر هستند و فکر نمی کنم این موضوعی شخصی باشد. گاهی ما فکر می کنیم اقدامی بهترین گزینه برای دوستانمان است و متقابلا آن ها آن را بهترین گزینه نمی دانند و برایشان بهترین گزینه نیست. این بی احترامی یا گسست در روابط نیست. فکر کنم این صادقانه ترین نوع روابط است، این لطف دوستان است، فکر می کنم. امریکا و اسرائیل به عنوان دو دموکراسی سرسخت، گاه به گاه تحت تاثیر قرار می گیرند.»

منبع: بروکینگز/ مترجم: فرنگیس بیات