تهدیدات داعش علیه پوتین

نویسنده: گئورگی شنگلیا

دیپلماسی ایرانی: گروه تروریستی دولت اسلامی عراق و شام که گاهی دولت اسلامی عراق و سوریه یا گاهی فقط دولت اسلامی نامیده می شود، بخش های وسیعی از عراق و سوریه را دست دارند. تعداد و نفوذ آن ها روزانه در حال افزایش است. با این حال عضوگیری دولت اسلامی تنها محدود به خاورمیانه نیست. شهروندان کشورهای غربی هم در میان این نیرو ها زیاد به چشم می خوردند. بسیاری از نیروهای این گروه از جمهوری های سابق شوروی و اغلب از آسیای مرکزی و منطقه قفقاز و تعداد زیادی از آن ها از قفقاز روسیه (قفقاز شمالی) چچن و داغستان به عضویت این گروه درآمده اند.

آسیای مرکزی

با توجه به تحقیقات ارلان کارین، کار شناس خاورمیانه از قزاقستان تعداد جنگجویان قزاق در دولت اسلامی ۲۵۰ نفر است. در عین حال نزدیک به ۱۰۰ نفر قرقیز، ۱۹۰ نفر تاجیک، ۳۶۰ نفر ترکمن و بیش از ۵۰۰ نفر ازبک در این گروه عضویت دارند. گزارش ها نشان می دهد که واحدهای نظامی تنها از قومیت ازبک عضوگیری می کند، واحدهایی که «جماعت امام بخاری» نامیده می شوند. منابع دیگر از پیوستن ۱۰۰۰ تا ۵۰۰۰ جهادی از آسیای مرکزی و البته روسیه و ترکیه به دولت اسلامی داعش خبر می دهند. اعضای جدید از این منطقه اغلب از طریق رسانه های اجتماعی روس زبانی مثل Vkontakte و Odnoklassniki و البته در مساجد عضو گیری می شوند.

بازگشت اعضای گروه دولت اسلامی به کشورهای اصلی شان و افزایش تعداد آن ها تهدید جدی برای رژیم های آسیای مرکزی است. جنبش اسلامی ازبکستان (گروه ترویستی که به این نام شناخته می شود) اخیرا اعلام کرده است که با گروه دولت اسلامی داعش وابستگی دارد. دیگر عناصر آزاردهنده برای کشورهای آسیای مرکزی ظهور سمبل های داعش بر روی پل تاشکند در ازبکستان و انتصاب یک جهادی تاجیک به عنوان امیر استان رقه سوریه است. در مجموع تهدید افراط گرایی اسلامی در آسیای مرکزی بسیار واقعی است. ازبکستان و تاجیکستان آسیب پذیر ترین نقاط هستند در حالی که بنظر می رسد ازبکستان باثبات تر باشد.

قفقاز شمالی (روسیه)

اکثریت گسترده ای از جنگجویانی که به گروه دولت اسلامی پیوسته اند از جمهوری های سابق شوروی از منطقه قفقاز شمالی (روسیه) و از چچن، داغستان، اینگوش، کاباردین- بالکار، قراچای- چرکس و آدیگئا هستند. قفقاز شمالی و چچن بطور خاص تاریخ طولانی در افراط گرایی مذهبی و تروریسم دارد (جنگ اول چچن، جنگ دوم چچن، آشوب ها در قفقاز شمالی). مجاهدین عرب همواره نیروهای جنگجو و امرای خود را برای حمایت از «جنبش امارت قفقاز» به این منطقه می فرستادند. جنبش امارت قفقاز گروه تروریستی بود که پیوندهای محکمی با القاعده تحت رهبری دوکو عمروف داشت که در سال ۲۰۱۳ کشته شد. اما این ارتباطات با جنبش مبارزان قفقازی هم اکنون وارونه شده است، به این معنی که تعداد زیادی از مجاهدین چچنی از این منطقه و سایر جمهوری ها به ستیزه جویان دولت اسلامی در عراق و سوریه می پیوندند.

تعداد جنگجویان قفقازی دولت اسلامی زیاد نیست اما آن ها جز موفق ترین جنگجویان این گروه هستند. چچنی های و دیگر جنگجویان قفقازی، رده های بالایی در دولت اسلامی دارند و عملیات های موفقی را هدایت و رهبری کرده اند. بعد از دو جنگ چچن، آرامش نسبی در منطقه قفقاز حکمفرما شده است، با این حال کار شناسان بر این باورند که طولی نخواهد کشید تا این جنگجویان از سوریه و عراق برای ادامه جهاد با روسیه در آسیای مرکزی برگردند. اعضای گروه دولت اسلامی ویدئوهای متعددی را با محتوای تهدید دولت پوتین منتشر کرده اند. اما در میان اسلام گرایان چچنی نسبت به دولت اسلامی عراق و شام سردرگمی هم وجود دارد، چراکه جنبش امارت قفقاز در گذشته ارتباطاتی با القاعده داشت که امروز دیگر القاعده نسبتی با گروه داعش ندارد.

قفقاز جنوبی

دولت اسلامی نه تنها در قفقاز شمالی که برای کشورهای قفقاز جنوبی نیز دردسرهای فراوانی دارد. از ارمنستان معمولا در اخبار نامی برده نمی شود و هیچ شهروند ارمنی از این جمهوری در فعالیت های گروه های تروریستی دیده نشده است، اما ارمنی ها خود اغلب قربانی فعالیت های گروه های تروریستی اند. جامعه ارامنه در سوریه نسبتا بزرگ است. جنگجویان دولت اسلامی در شهر «کسب» و دیگر شهر ها به آزار و اذیت و البته کشتار مسیحیان دست زده اند. در این میان تعداد زیادی از ارامنه سوریه کشته و آواره شده اند و کلیسا هایشان در جریان جنگ داخلی عملا ویران شده است. بنابر اظهارات یک منبع نا شناس صد ها گرجی تحت لوای دولت اسلامی داعش می جنگند. جامعه مسلمانان در گرجستان نسبتا پرتعداد (ده درصد جمعیت) و بیش از نیمی از آن ها سنی و ساکن منطقه آجارا، کیستس هستند و چچن ها هم در دره پانکیسی متمرکز هستند. نیم دیگر جمعیت مسلمانان گرجی شیعی هستند که عمدتا از میان جامعه آذری های گرجستان هستند. ۲۱ شهروند گرجی در لیست تحریم شدگان امریکایی قرار دارند که در میان آن ها فرماندهای نظامی رده بالای داعش هم دیده می شود. گرجستان خواهان همکاری با متحدان غربی برای مبارزه با نیروهای داعش است و برای این منظور مقامات گرجی برنامه هایی را برای کمک به نیروهای میانه رو سوری آماده کرده اند، اما از پاسخ احتمالی روسیه به عنوان متحد قدیمی اسد در هراسند. یکی از بانفوذ ترین جهادی های گرجی ابوعمر (ترخان باتراشویلی) از دهکدهٔ بیرکیانی از دره پانکیسی است. او در یک خانواده چچن- گرجی متولد شده است و پدرش مسیحی ارتدوکسی بوده است. با این حال عمر با انتخاب یک مسیر کاملا متفاوت تبدیل به یکی از فرماندهان کلیدی دولت داعش شده است. یگان های تحت فرماندهی او توانستند دومین شهر بزرگ عراق یعنی موصل را اشغال کنند و هم اکنون بر سر اشغال کوبانی می جنگند. در میان جوانان مسلمان افراطی در دره پانکیسی و کل قفقاز از او همانند یک قهرمان یاد می شود.

آذربایجانی های در جنگ داخلی سوریه برای دو طرف می جنگند، بعضی از شیعیان آذری به کمک دولت اسد می روند در حالی که سنی های آذربایجان در جبهه مقابل اسد در کنار نیروهای داعش می جنگند. آذربایجانی های جهادی عمدتا از شهر باکو، پایتخت آذربایجان و مناطق شمالی این کشور می آیند. مناطقی که سنی های آذری و قفقازی های شمالی در آن زندگی می کنند. گفته می شود که صد ها آذری برای جنگ به سوریه و عراق رفته اند. دولت اسلامی، آذربایجان را در نقشه ترسیمی خود گنجانده است و تهدیداتی را علیه دولت الهام علی اف شکل داده است.

نتیجه گیری

دولت اسلامی عراق و شام خطر جدی برای سوریه، عراق و البته خاورمیانه بزرگ و پیش از همه برای لبنان، ترکیه و اردن و کل جهان است. این تهدید برای روسیه و جمهوری های سابق شوروی بطور خاص جدی است. دولت اسلامی عراق و شام، قفقاز را در نقشه خود گنجانده است و جهاد با روسیه را آغاز کرده است. قفقاز شمالی و آسیای مرکزی بعد از عراق و سوریه نقاط حساس حضور داعش خواهند بود.

منبع: گلوبال پابلیک پالیسی واچ/ مترجم: فرنگیس بیات

انتشار اولیه: یکشنبه 9 آذر 1393 / انتشار مجدد: جمعه 14 آذر 1393