تاثیر توافق هسته ای بر برنامه های روحانی

دیپلماسی ایرانی: در حالی که مذاکرات میان ایران و شش قدرت جهانی در حال پیشرفت است، حسن روحانی، رئیس جمهور میانه روی ایران، بر روی این مسئله در داخل قمارهایی انجام داده است. برنامه ی محبوب وی «اعتدال» تا کنون نتایج مختلفی داشته است. مخالفین تندرو و محافظه کار روحانی، وی را در هر زمینه ای به چالش می کشند. به او تهمت می زنند که به ارزش های انقلاب 1979 پشت کرده است و خواستار بهبود روابط با غرب است.

از زمان انتخاب روحانی در سال 2013، تحلیلگران ایرانی می گویند تغییرات گسترده ای – اگرچه تدریجی و ناقص – در بسیاری از مسائل اجتماعی و سیاسی رخ داده است. اما توانایی رئیس جمهور برای تغییرات گسترده تر و محدود کردن نفوذ مخالفینش بستگی به نتیجه ی مذاکرات هسته ای دارد که مهلتش تا 24 نوامبر در وین است. داوود محمدی، سردبیر روزنامه ی اصلاح طلب شرق در این باره می گوید «روحانی همانند یک بند باز است. وی باید از تغییرات رادیکال اجتناب کند، اما بدون ترس از طرف مقابل باید به تغییرات دست بزند. البته او نباید کسانی را که خواستار تغییرات بزرگ در جامعه هستند را ناامید کند، این چیزی است که مردم انتظار دارند.»

این انتظارات به بیشترین حد خود از زمان روی کار آمدن روحانی تا کنون رسیده است. روحانی در انتخابات سال 2013 توانست رقبای محافظه کارش را شکست دهد و اعلام کرد که پیروزی وی فرصتی برای پایان افراط گرایی است و بسیاری از ایرانی ها برای جشن گرفتن به خیابان آمدند. روحانی ایده آل ترین فرد برای این پست است چون پس از سال ها حضور در قلب ساختار سیاسی ایران و داشتن رابطه ی نزدیک با آیت الله خامنه ای، رهبر عالی ایران، توانایی مانور در این سیستم را دارد. اما نتیجه ی مذاکرات می تواند موجب پیروزی یا شکست برنامه های وی شود.

یکی از خبرنگاران با سابقه در این باره می گوید «رادیکال ها همچنان تصویری تاریک از مذاکرات نشان می دهند» یک معامله هسته ای قابل دفاع اوضاع را به نفع روحانی تغییر خواهد داد. وی در ادامه می گوید «مردم در حال حاضر از اوضاع شکایت می کنند – البته آنها به طور معمول صبر زیادی ندارند- ولی خودشان هم می دانند که زندگی شان بهتر شده است.»

اما تحلیلگران هشدار می دهند که روحانی باید مراقب باشد تا توافقی را که قابل ارائه به مردم ایران باشد را بپذیرد. محمدی در این باره می گوید «روحانی تمام تخم مرغ ها را در سبد هسته ای گذاشته است. اگر این مسئله حل شود و مردم حس کنند که حقوقشان حفظ شده است، اوضاع سیاسی برای روحانی مستحکم تر خواهد شد. به عنوان یک بازیگر سیاسی اگر وی می خواهد که قدرت بیشتری برای اقداماتش داشته باشد، باید توافقی را امضا کند که در داخل ایران قابل دفاع باشد، یا این که در مقابل، به خاطر خیانت توسط تندروها مورد انتقاد قرار خواهد گرفت.»

یکی از معیارهای باز شدن نسبی فضا در دوران روحانی را می توان در صفحات روزنامه ها مشاهده کرد که بسیاری از مسائلی که در دوران محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور محافظه کار بسیار حساس محسوب می شدند، در حال حاضر منتشر می شوند. الیاس حضرتی مالک اصلاح طلب روزنامه ی اعتماد که روزنامه اش در سال های اخیر دو بار بسته شده است در این باره می گوید: «در کشوری که تضاد در میان گروه های داخلی آن به شدت افزایش می یابد، طبیعی است که زندگی رسانه ها سخت تر می شود. اما بعد از انتخاب آقای روحانی، توافقی میان گروه های سیاسی به دست آمده و کار کردن راحت تر شده است.»

حضرتی در ادامه می گوید: «نتیجه ی این اقدامات این است که ثبات کشور فضای خوبی را برای رسانه ها ایجاد کرده است. آقای روحانی همچنان می گوید از من انتقاد کنید، اقدامات من را نقد کنید. او در این رابطه نقش داشته و تاثیرات وی قابل توجه بوده است. اما در کشور ما آزادی جزء اصول است، مگر این که برخی افراد جلوی آن را بگیرند.» وی در ادامه می گوید: «هنوز تندروها و محافظه کاران این جا هستند، فقط پخش شده اند. برخی در مجلس هستند و برخی در تهران سخنرانی می کنند. آنها منتظر این هستند تا بار دیگر به قدرت باز گردند، اما روند اصلی جامعه به سمت دیگری می رود.»

منبع: کریستین ساینس مانیتور/ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی/20

انتشار اولیه: پنج شنبه 22 آبان 1393 / انتشار مجدد: چهارشنبه 28 آبان 1393