ضرورت تمرکز ایران و آمریکا بر اعتمادسازی تا 4 ماه آینده

بیش از یک هفته از توافق چهارماهه ایران و گروه 1+5 گذشت و دوطرف همچنان در تحلیل و بررسی آنچه در وین6 گذشت می گذرند.

به گزارش فرارو، هفته نخست دوره چهار ماهه توافق تمدید شده ژنو3 موسوم به برنامه اقدام مشترک به پایان رسید؛ دوره ای که قرار است در پایان آن به توافق جامع و نهایی دست پیدا کنند.

در روزهای پس از پایان مذاکرات وین6 آنچه بیش از پیش به خصوص در آمریکا مورد توجه قرار گرفته چرایی تمدید مذاکرات در دوره ای که باید دو طرف به توافق جامع و نهایی می رسیدند بود.

بر اساس آنچه که مذاکره کنندگان ایران و گروه 1+5 در ژنو3 با یکدیگر توافق کردند، قرار بود تا 20 جولای برابر با 29 تیر ماه دو طرف به توافق جامع و نهایی دست پیدا کنند.

با وجود نزدیک به 17 روز مذاکره شبانه روزی و بدون وقفه هیات های مذاکره کننده در هتل کوبورگ وین و به نمایش گذاشتن اراده خود برای رسیدن به توافق جامع و نهایی، به دلیل باقی ماندن شکاف عمیق میان دو طرف بر سر موضوعات اصلی دو طرف به جای امضای توافق جامع پای تمدید توافق مقدماتی را امضا کردند.

در پی این توافق هیات مذاکره کننده ایران موافقت کرد تا بخشی از اکسید اورانیوم خود را تبدیل به میله های سوخت کند و در ازای آن 2.8 میلیارد دلار از پول های بلوکه شد کشورمان آزاد شود.

تمدید مذاکرات و نیز آزادسازی بخش دیگری از پول های ایران البته به مذاق برخی قانونگذاران آمریکایی خوش نیامد و موجی از انتقاد علیه کاخ سفید به راه افتاد و حتی نمایندگان کنگره بار دیگر تهدید کردند که محدودیت هایی برای کاخ سفید در مسیر توافق با ایران وضع خواهند کرد.

در همین خصوص مارک کرک، سناتور جمهوری خواه آمریکا و عضو شورای امنیت این کشور با ادعای این که وجود هرگونه غنی سازی در ایران می تواند به تولید سلاح هسته ای منجر شود اعلام کرد نمایندگان اعضای روابط خارجی مجلس سنای آمریکا به دنبال تصویب طرحی مبنی بر آن است که هر گونه توافق نهایی با ایران در صورت موافقت کنگره این کشور صورت گیرد.

یکی از اعضای روابط خارجی مجلس سنای آمریکا ادعا کرده بود که: با توجه به آن که هر گونه بازگرداندن پول های بلوکه شده ایران، به این کشور فرصت می دهد که موشک های بیش تری در اختیار حزب الله در حماس قرار دهد نمایندگان کنگره به دنبال تصویب طرحی دیگر است که به دولت اوباما اجازه ندهد تا پول های بلوکه شده ایران را به این کشور بازگرداند و نیز تحریم ها علیه این کشور کاهش نیابد.

در پی این نارضایتی باراک اوباما تصمیم گرفته است با فرستادن وندی شرمن، معاون وزیر امور خارجه آمریکا و یکی از اعضای ارشد تیم مذاکره کننده با ایران و نیز دیوید کوهن، معاون خزانه داری آمریکا به مجلس سنای آمریکا رضایت نمایندگان را برای رسیدن به یک توافق همه جانبه با ایران بر سر مساله ی هسته ای جلب کند.

هر چند در کنگره آمریکا هر اقدام کاخ سفید در مسیر توافق با ایران مخالفانی دارد و دلایل این مخالفت ها هم مشخص است اما به موازات آن توافق با ایران بدون حامی هم نیست.

هیل ارگان رسمی کنگره آمریکا در مقاله ای نوشت: آنهایی که به مذاکرات هسته ای با ایران بدبین هستند اخیرا مدعی شده اند که تمدید مذکرات یک عقب نشینی است. اما باید گفت که تمدید مذاکرات برای آمریکا یک بازی برد- برد است.

این نشریه آمریکایی نوشت: یا باید پوتین سربازان بار دیگر در خاورمیانه سر و صدا به پا کند و یا اینکه بازرسان هسته ای فعالیت خود را در ایران ادامه دهند. دیپلماسی در حال حاضر منافع خود را به نمایش گذاشته است. دیپلماسی امنیت آمریکا را افزایش داده در حالی که از بروز جنگی دیگر جلوگیری کرده است.

در ادامه این مقاله آمده است: باید گفت جایگزین یک توافق جامع هسته ای با ایران درگرفتن جنگی دیگر در خاورمیانه است که به نفع امنیت هیچ کس نیست... شکست روند مذاکرات نیز به معنی هموار شدن مسیر جنگ خواهد بود.

بر این اساس در مذاکرات ایران و گروه 1+5 به خصوص طرف آمریکایی به هیچ وجه به دنبال شکست در مذاکرات نیست شاید به همین دلیل هم بود که برای از دست نرفتن فرصت رسیدن به توافق وانشگتن به رغم آنکه پیش از وین6 اعلام کرده بود که حاضر به تمدید برنامه اقدام مشترک نیست نه تنها به تمدید آن تن داد بلکه با آزاد سازی پول های بیشتر بلوکه شده ایران رضایت داد.

اما رسیدن به توافق آسان نیست که اگر غیر از این بود در همان وین6 چنین توافقی حاصل می شد. چرا که اختلافات واقعی بر سر ظرفیت غنی سازی و تعداد سانتریفیوژ های ایران باقی مانده است. متأسفانه، هر دو طرف به یک جنگ آشکار بر سر تعداد و نوع سانتریفیوژ های قابل قبول دامن زده اند؛ این احتمالاً فضای سیاسی برای مذاکره کنندگان را محدود خواهد کرد. در این میان، غرب پافشاری می کند که ایران تنها به چند هزار سانتریفیوژ نسل اول احتیاج دارد و درخواست برچیدن تعداد فراوان از مجموع 20 هزار سانتریفیوژ ایران را مطرح کرده است.

با این حال به عقیده کارشناس اندیشکده شورای روابط خارجی اروپا «پیشرفتی که در طول ملاقات های دوجانبه میان ظریف و کری در وین حاصل شده بود، یکبار دیگر به هر دوطرف این اطمینان را داد که دستیابی به توافق، عملاً ممکن است.» بر این اساس آنچه دو طرف به خصوص ایران و آمریکا در چهار ماهه آینده نیاز دارند بهبود فضای حاکم میان دو کشور و کوتاه کردن دیوار بی اعتمادی حداقل در مسئله هسته ای است.

در صورتی که اعتماد از دست رفته تا حدودی باز گردد آن وقت دو طرف می توانند انعطاف بیشتری در مذاکرات از خود به نمایش بگذارند. اما در این مسیر ضروری است که گام نخست را آمریکایی ها برارند به خصوص با ایجاد اطمینان و اعتماد به ایران نسبت به رفع تحریم ها به خصوص تحریم هایی که کنگره وضع کرده است و معلوم نیست که آیا به لغو آن رضایت خواهد داد یا خیر.