همه پیشنهادهای هسته‌ای که بین ایران و غرب رد و بدل شده است

پس از بیش از ده سال مذاکره ایران و غرب بر سر موضوع هسته ای ایران، برنامه جامع اقدام مشترک یکی از معدود توافق های حاصله بین دو طرف بود که بعد از چندین دوره مذاکره فشرده در سطوح و قالب های مختلف به دست آمد. پیش از این چندین پیشنهاد بین دو طرف رد و بدل شده بود که به مرحله توافق نهایی نرسیده بود.

به گزارش «تابناک»، در حالی که واقعیت پیشنهادهای ردو بدل شده بین دو طرف در سالهای گذشته به گونه های متفاوتی در داخل ایران روایت شده است، کسلی دوانپورت تحلیل گر موسسه آمریکایی کنترل تسلیحات در مطلبی به توضیح پیشنهادهایی پرداخته است که به ادعای وی در سالهای گذشته مطرح شده است.

بعضی از این پیشنهادها را ایران در فاصله سالهای 2003 تا 2005 مطرح کرد ولی به مرور مشمول گذر زمان شدند و به قول علی اصغر سلطانیه نماینده پیشین ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی در گفت و گویی در سال 2005، دیگر منسوخ شده اند. بعد از ان هم پیشنهاداتی که ایران در موضوع هسته ای مطرح کرد با این ادعای طرف غربی مواجه شد که به اندازه کافی نگرانی های آنها را رفع نمی کند.

سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلیس موسوم به E3 نیز در فاصله سالهای 2004 تا 2005 پیشنهاداتی را مطرح کردند. بعد از این ایالات متحده، روسیه و چین نیز به سه کشور فوق پیوستند و در قالب 5+1 چندین پیشنهاد بین آنها و ایران رد و بدل شد. به ادعای این کشورها، این پیشنهادات بخشی از یک استراتژی دومسیره بود که مسیر دوم آن اعمال تحریم ها در شورای امنیت برای اجبار ایران به عقب نشینی بوده است.

به نوشته خانم داونپورت، پیش از توافق طرفین در ژنو در آذرماه سال گذشته، پیشنهاداتی رسمی که بین دو طرف رد و بدل شده است، به قرار زیر است:

پیشنهاد بهار 2003

بنا به ادعای تیم گولدیمان سفیر سابق سوئیس در تهران، ایران در ماه می سال 2003 پیشنهاداتی را به آمریکا مطرح کرد تا اختلافات بین دو طرف فروکش کند. بر این اساس، در پیشنهاد ایران به آمریکا پیشنهاد شده بود که گروه هایی بین دو طرف تشکیل شود تا مسائل مورد بحث را در سه محور اصلی خلع سلاح، امنیت منطقه ای و همکاری های اقتصادی مورد گفت و گو قرار دهند. عناصر اصلی این پیشنهاد به قرار زیر بوده است:

- تسهیل همه تحریم های آمریکا علیه ایران

- همکاری برای ثبات در عراق

- شفافیت کامل در مورد برنامه هسته ای ایران و از جمله پروتکل الحاقی

- همکاری علیه سازمان های تروریستی و به ویژه مجاهدین خلق و القاعده

- پذیرش پیشنهاد سال 2002 اتحادیه عرب در موضوع فلسطین با عنوان صلح در برابر زمین از سوی ایران

- دسترسی کامل ایران به فنآوری صلح آمیز هسته ای و همچنین فناوری های شیمیایی و بیوتکنولوژی

دولت بوش تصمیم گرفت این پیشنهاد ایران را رد کرده و گزینه فشار بیشتر علیه ایران را در پیش گیرد.

پیشنهادات مطرح شده بین ایران و اروپا

چند ماه بعد، سه کشور اروپایی پذیرفتند که در ازای تعلیق فعالیت های مربوط به غنی سازی و نیز همکاری ایران با آژانس وارد مذاکره در سه موضوع هسته ای، امنیت و همکاری اقتصادی با ایران شوند. با بهانه اروپایی ها نسبت به برنامه ایران برای کار بر روی تاسیسات تبدیل اورانیوم، این توافق بعدا با مشکل مواجه شد و سرانجام در نوامبر 2004 ایران تعلیق بیشتر فعالیت های خود را پذیرفت و کمی بعد مذاکرات بین دو طرف از سر گرفته شد.

ایران در این دوره چهار پیشنهاد را مطرح کرد. علاوه بر موضوع هسته ای، پیشنهادات مطرح شده مسائلی چون حمایت ایران از تروریسم، امنیت منطقه ای و همکاری های اقتصادی را نیز در بر می گرفت. پیشنهادات ایران به قرار زیر بود.

پیشنهاد 17 ژانویه 2005

- تعهد ایران به عدم پیگیری سلاح های کشتار جمعی

- رد هر گونه حمله، تهدید به حمله و خرابکاری علیه تاسیسات هسته ای ایران

- همکاری در موضوع مبارزه با تروریسم و از جمله تشدید تبادل اطلاعات و پرهیز از پناه دادن به تروریست ها

- همکاری منطقه ای امنیتی از جمله در عراق و افغانستان

- همکاری در موضوع کنترل های استراتژیک تجارت و برداشتن ممنوعیت های اروپایی انتقال تسلیحات متعارف و کالاهای با استفاده دوگانه

پیشنهاد 23 مارس 2005

پیشنهاد ایران در ماه مارس، تضمین های عینی مفصل تری در مورد برنامه هسته ای ایران مطرح می کرد:

- پذیرش پروتکل الحاقی از جانب ایران و حضور پیوسته بازرسین در تاسیسات کلیدی ایران

- محدود کردن برنامه غنی سازی ایران و اظهار سیاست ایران در فعالیت نکردن برای بازفرآوری

- تبدیل فوری همه اورانیوم غنی شده به میله های سوخت

- اعلام ایران از سوی اروپا به عنوان منبع مهم انرژی اروپا

- تضمین دسترسی ایران به فنآوری پیشرفته هسته ای همراه با امضای قراردهایی برای ساخت نیروگاه های هسته ای در ایران توسط اروپا

- عادی سازی وضعیت ایران در مقررات کنترل صادرات گروه هشت

پیشنهاد 29 آوریل 2005

در پیشنهاد آوریل 2005، بعضی از عناصر پیشنهاد ماه مارس تکرار شده بود ولی تمرکز بیشتر بر اقدامات کوتاه مدت اعتمادساز بود. عناصر اصلی آن به قرار زیر بود:

- پذیرش پروتکل الحاقی از سوی ایران

- اعلام سیاست بازفرآوری نکردن از سوی ایران

- ادامه تعلیق غنی سازی برای شش ماه

- تشکیل یک ستاد مشترک برای مقابله با تروریسم و کنترل صادرات

- اعلام اروپا در شناسایی ایران به عنوان منبع مهم انرژی اروپا

پیشنهاد 18 جولای 2005

حسن روحانی دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی ایران، پیشنهادات زیر را خطاب به اروپایی ها مطرح کرد:

- توافق با محدودیت اولیه غنی سازی ایران در نطنز

- مذاکره بر سر فعالیت کامل نطنز

- ترتیباتی برای واردات اورانیوم برای تاسیسات تبدیل اورانیوم و صادرات کیک زرد

- مذاکره بر سر مکانیزم بهینه شده بازرسی آژانس برای نطنز

پیشنهاد متقابل اروپا

در اوت 2005، اروپایی ها پیشنهاد جامع خود را برای یک توافق بلندمدت با ایران مطرح کردند که عناصر اصلی آن به قرار زیر بود:

- ترتیباتی برای تضمین فراهم شدن اورانیوم با غنای پایین برای هر رآکتور آب سبک ساخته شده در ایران

- ایجاد یک ذخیره سوخت هسته ای که در کشوری ثالث نگهدای خواهد شد

- تعهد ایران به عدم پیگیری چرخه سوخت. این مساله بعد از ده سال قابل تجدیدنظر است

- تعهد حقوقی الزام آور ایران به عدم خروج از ان پی تی و پذیرش پروتکل الحاقی

- ترتیبات مربوط به بازگشت سوخت مصرف شده در ایران به کشور تامین کننده ان

- شناسایی ایران از جانب اروپا به عنوان منبع بلندمدت انرژی فسیلی

- همکاری ایران و اروپا در پاره ای از مسائل سیاسی و امنیتی از جمله در عراق و افغانستان، تروریسم و قاچاق مواد مخدر

ایران چند روز بعد این پیشنهاد را به دلیل به رسمیت نشناختن حق غنی سازی ایران رد کرد، تبدیل اورانیوم را ادامه دارد و تعلیق مورد توافق با اروپا را شکست و به مذاکرات پایان داد.

روسیه برای تقویت پیشنهادات اروپایی ها، در اکتبر 2005 پیشنهاد مشارکت ایران در مالکیت تاسیسات غنی سازی در روسیه را مطرح کرد ولی این پیشنهاد پس از چند ماه مذاکره در مارس 2006 رد شد.

پیشنهادات 5+1

آمریکا، روسیه و چین در ژوئن 2006 به کشورهای اروپایی پیوستند تا پیشنهادی را برای مذاکرات جامع با ایران مطرح کنند. این پیشنهاد بازتابی از پیشنهادات پیشین بود و عناصر زیر را در بر می گرفت:

- تعلیق فعالیت های مرتبط با غنی سازی و بازفرآوری ایران

- ایجاد مکانیزمی برای بازبینی تعلیق موقت فوق

- از سرگیری اجرای پروتکل الحاقی توسط ایران

- فراهم شدن راکتورهای آب سک با تکنولوژی روز برای ایران از طریق پروژه های مشترک همراه با تضمین سوخت هسته ای و ذخیره سوخت هسته ای برای پنج سال

- تعلیق بحث بر سر موضوع هسته ای ایران در شورای امنیت

- همکاری بر سر هوانوردی غیرنظامی، مخابرات، فنآوری پیشرفته، کشاورزی و دیگر حوزه ها بین ایران، آمریکا و اروپا

ایران در ماه اوت به این پیشنهاد پاسخ داد و آن را به دلیل الزام ایران به تعلیق فعالیت های مرتبط با غنی سازی رد کرد ولی آن را اساس و ظرفیت مفیدی برای همکاری بلندمدت و جامع بین دو طرف دانست.

در مارس 2008، گروه 5+1 موافقت کرد تا پیشنهاد خود در مارس 2006 را بازآرایی کند تا بعضی از مزایایی پیشنهادی خود به ایران را مشخص کرده و نمای بهتری از این منافع برای افکار عمومی ایران فراهم کند. این توافق برای بازآرایی پیشنهاد سال 2006، با تصویب قطعنامه 1803 شورای امنیت درباره ایران همزمان شد.

بسته پیشنهادی متقابل ایران

پیش از ارائه بسته جدید به ایران، ایران پیشنهاد خود را به شش کشور مقابل ارائه کرد. منابع غربی در واکنش به پیشنهاد ایران اعلام کردند در حالی که پیشنهاد ایران موضوعات متنوع مربوط به همکاری در حوزه های انرژی هسته ای و مسائل سیاسی و اقتصادی را در بر می گیرد مسائل کمی برای رفع نگرانی های طرف غربی را در بر می گیرد. بعضی از عناصر اصلی پیشنهاد ایران عبارت بودند از:

- ایجادکنسرسیوم هایی برای غنی سازی و تولید سوخت در مناطق مختلف جهان و از جمله ایران

- بهبود نظارت آژانس بر کشورهای مختلف

- همکاری برای ایمنی هسته ای و حفاظت فیزیکی

- همکاری برای کنترل صادرات

- همکاری برای امنیت منطقه ای و مسائل اقتصاد جهانی

پیشنهاد تعلیق در برابر تعلیق

گروه 5+1 پیشنهاد خود را در ژوئن 2008 و در جلسه ای در غیاب نماینده آمریکا مطرح کردند. در این جلسه شش کشور این موضوع را مد نظر قرار دادند که در یک بازه شش هفته ای مذاکرات را در قالب تعلیق در برابر تعلیق از سر بگیرند. بر این اساس ایران برنامه غنی سازی خود را گسترش نمی داد و در مقابل، شش کشور تحریم های جدید علیه ایران را در پیگیری نمی کردند. این پیشنهاد مسائل زیر را نیز در بر می گرفت:

- باقی ماندن بسته 2006 روی میز مذاکره

- در نظر گرفتن برنامه تحقیق و توسعه ایران و رفتار با برنامه هسته ای ایران مانند برنامه هر کشور غیر مسلح به سلاح هسته ای در ان پی تی به شرط برگشت اعتماد

- کمک فنی و مالی برای برنامه هسته ای ایران

- تاکید مجدد بر تعهدات منشور سازمان ملل در مورد پرهیز استفاده و یا تهدید به استفاده از زوز مطابق با منشور

- همکاری در مورد افغانستان از جمله در مورد قاچاق مواد مخدر، بازگشت پناهندگان، باسازی و کنترل های مرزی

- گام هایی به سوی عادی سازی روابط اقتصادی و تجاری از جمله حمایت از عضویت ایران در سازمان جهانی تجارت

- جزئیات بیشتر در مورد چارچوب همکاری در حوزه های کشاورزی، محیط زیست و زیرساخت ها، هوانوردی غیرنظامی، توسعه اجتماعی و مسائل انساندوستانه

بعد از این دیدار با ایران در ماه ژوئن، برای اولین بار نمایندگان شش کشور عضو 5+1 و از جمله آمریکا در جولای 2008 در ژنو با ایران دیدار کردند. ایران در این جلسه یک پیشنهاد نوشته شده ولی غیر رسمی (non-paper) را برای روند مذاکرات مطرح کرد که که بر اساس آن، چنین مذاکراتی مبتنی بر اشتراکات بسته های دو طرف در ماه های می و ژوئن خواهد بود. هر دو بسته خواهان همکاری های درباره مسائل سیاسی، اقتصادی و امنیتی بود ولی غربی ها اظهار می داشتند که پیشنهاد ایران به نگرانی ها از برنامه هسته ای ایران نپرداخته است.

بعد از انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا و پیروزی اوباما و اشاره وی به ترک سیاست پیشین مبتنی بر ضرورت تعلیق فعالیت های مربوط به چرخه سوخت در ایران پیش از مذاکرات، 5+1 تصمیم به تجدید مذاکرات خود با ایران گرفت. به همین سبب، پنج کشور دیگر از سیاست جدید دولت امریکا در قبال مذاکرات استقبال کرده و رسما از ایران برای مذاکرات جدید دعوت کردند.

اولین بسته پیشنهادی ایران بعد از روی کار آمدن اوباما

ایران در سپتامبر پیشنهاد اصلاح شده خود را مطرح کرد. متن این پیشنهاد مسائل زیر را در بر می گرفت:

- همکاری برای پرداختن به موضوعات تروریسم، قاچاق مواد مخدر، جرایم سازمان یافته و دزدی دریایی

- اصلاح سازمان ملل و شورای امنیت

- نگارش قوانین مربوط به حقوق استفاده از فضا

- ارتقا قانونمند و عادلانه عملکرد نظارتی آژانس

- ارتقای جهانشمولی ان پی تی و عدم اشاعه سلاح های کشتار جمعی

پیشنهاد تبادل سوخت راکتور تحقیقاتی تهران

در ماه ژوئن 2009، ایران درخواست خود برای کمک برای سوخت جدید رآکتور تحقیقاتی تهران را به آژانس ارائه کرد. در مقابل، ایالات متحده پیشنهاد کرد که ایران در مقابل دریافت 120 کیلوگرم اورانیوم بیست درصد، 1200 کیلوگرم از ذخایر اورانیوم غنی شده تا چهاردرصد خود را به خارج انتقال دهد. این میزان تقریبا هشتاد درصد ذخایر اورانیوم غنی شده ایران تا آن روز بود. در یک دیدار اولیه میان ایران، ایالات متحده، روسیه و فرانسه و آژانس در اول اکتبر، ایران به طور اصولی با این تبادل موافقت کرد.

- ایران پیش از پایان سال 2009، مقدار 1200 کیلوگرم اورانیوم با غنای پایین را در یک محموله به خارج خواهد فرستاد

- روسیه این ذخایر را به غنای 20 درصد خواهد رساند که به تولید 120 کیلوگرم اورانیوم غنی شده برای تولید میله های سوخت برای راکتور تهران منجر خواهد شد

- فرانسه میله های سوخت مورد نیاز راکتور تهران را در فاصله یک سال بعد از حصول توافق و پیش از پایان سوخت راکتور تهران تهیه خواهد کرد

- ایالات متحده با آژانس همکاری می کند تا ایمنی و مقررات کنترلی مربوط به رآکتور تهران را بهبود بخشد.

پس از بیان ملاحظات ایران در باره چنین توافقی، کشورهای 5+1 حاضر شدند اقدامات زیر را برای تسهیل توافق بپذیرند:

- ارائه بیانیه رسمی به ایران توسط شش کشور در حمایت از تضمین تحویل سوخت رآکتور تهران به ایران

- تامین مالی انتقال ذخایر با غنای پایین و سوخت رآکتور

- گزینه به وثیقه ماندن ذخایر اورانیوم انتقالی ایران توسط آژانس در یک کشور ثالث تا زمان تحویل سوخت رآکتور تهران

در ماه های بعد نظرات متفاوتی در ایران در این باره مطرح شد از جمله این که انتقال سوخت ایران فوری نباشد یا این که 400 کیلوگرم از اورانیوم ایران به جزیره کیش منتقل شود. به مرور فضای اعتماد بر سر چنین توافقی در حال از دست رفتن بود و ایران از فوریه 2010 غنی سازی بیشتر بخشی از اورانیوم خود برای به دست آوردن اورانیوم 20درصدی مورد نیاز راکتور تهران را آغاز کرد.

بیانیه تهران بین برزیل، ترکیه و ایران

در بهار سال 2010، ترکیه و برزیل میانجی گری بر سر مساله تبادل سوخت را در دست گرفتند. در آوریل 2010، اوباما در نامه ای به رهبران این دو کشور، توافق با ایران بر سر انتقال 1200 کیلوگرم اورانیوم با غنای پایین را اعتمادساز و باعث کاهش نگرانی های منطقه ای دانست. تلاش های دو کشور به بیانیه تهران در 17 می منجر شد که لولا داسیلوا، اردوغان و احمدی نژاد بر سر آن توافق کردند.

- سه کشور حق همه کشورهای عضو (آژانس) و از جمله ایران را برای تحقیق و تولید و استفاده از انرژی هسته ای (و همچنین چرخه سوخت که شامل فعالیت های غنی سازی می شود) یادآور می شوند

- ایران در عرض یک ماه، 1200 کیلوگرم اورانیوم با غنای پایین را در ترکیه به وثیقه خواهد گذاشت

- گروه وین متشکل از آژانس، فرانسه، روسیه و آمریکا با تامین 120 کیلوگرم اورانیوم با غنای بیست درصد برای ایران در عرض یک سال موافقت خواهد کرد.

- اگر گروه وین به تعهدات خود عمل نکند، ترکیه ذخایر ایران را که همچنان قانونا در مالکیت ایران است، به ایران باز خواهد گرداند.

فرانسه، روسیه و آمریکا در نامه ای به آژانس در تاریخ 9 ژوئن با طرح مسائلی، بیانیه تهران را رد کردند. آنها مدعی بودند که این بیانیه، به موضوع غنی سازی بیست درصد در ایران و نیز ذخیره شده مقادیر جدید اورانیوم با غنای پایین در ایران نپرداخته است.

پیشنهاد گام به گام روسیه

اولین بار لاوروف وزیر خارجه روسیه نقشه راه اجرای مشوق های پیشنهادی در یک بسته را در 12 جولای 2011 در یک سخنرانی در واشنگتن بیان کرد. اگر چه این پیشنهاد علنی نشد ولی عناصر اصلی آن بعدا توسط موسویان مذاکره کننده سابق ایران به قرار زیر اعلام شد.

گام اول

- ایران غنی سازی در نظنز را محدود می کند، سانتریفیوژ جدیدی نصب نمی کند و تولید سانتریفیوژهای پیشرفته را متوقف می کند.

- 5+1 بعضی از تحریم های سازمان ملل و از جمله تحریم های مالی و بازرسی کشتی ها را به تعلیق در می اورد

گام دوم

- ایران اطلاعات اولیه طراحی را مطابق کد اجرایی 3.1 به آژانس ارائه خواهد کرد، غنی سازی خود را به پنج درصد محدود خواهد ساخت و نظارت بیشتر آژانس بر سانتریفیوژهای خود را خواهد پذیرفت

- 5+1 بیشتر تحریم های سازمان ملل را به تعلیق در خواهد آورد و تحریم های یک جانبه را به تدریج برخواهد داشت

گام سوم

- ایران پروتکل الحاقی را اجرا خواهد کرد

- 5+1 همه تحریم های سازمان ملل را به شکل مرحله ای به تعلیق در خواهد آورد.

گام چهارم

- ایران همه فعالیت های مرتبط با غنی سازی را برای مدت سه ماه به تعلیق در خواهد آورد

- 5+1 همه تحریم های ایران را بر خواهد داشت و اجرای مشوق های پیشنهادی به ایران را آغاز خواهد کرد

سایر اعضای 5+1 مخالفتی علنی با این پیشنهاد روس ها اظهار نداشتند ولی به نظر می رسید که آمریکا با شکل آن موافق نبود. آمریکایی ها در حالی که از بررسی این پیشنهاد سخن می گفتند از برگزاری جلساتی با روس ها در این باره خبر دادند. ایران نیز در حالی که از این پیشنهاد استقبال کرد ولی بررسی آن را نیازمند چند ماه وقت دانست.

پیشنهادات سال 2012

در آوریل 2012، مذاکرات دیپلماتیک ایران و 5+1 در استانبول از سر گرفته شد. دو دور بعدی مذاکرات نیز در بغداد و مسکو برگزار شد. در استانبول، فرایندی گام به گام و متقابل برای ایجاد تحرک کافی برای رسیدن به یک توافق بلندمدت را مورد بررسی قرار دادند. در مذاکرات بعدی، دو پیشنهاد مطرح شده از سوی ایران و 5+1 مورد گفت و گو قرار گرفت. دو طرف برای برگزاری مذاکرات کارشناسی بررسی هر دو پیشنهاد در استانبول در ژوئن توافق کردند

پیشنهاد پنج مرحله ای ایران

گام اول: خطوط راهنما

- ایران بر تعهدات خود مطابق ان پی تی و مخالفت خود با سلاح های هسته ای مطابق فتوای رهبر انقلاب تاکید می کند

- 5+1 حقوق هسته ای ایران و به ویژه حق غنی سازی را مطابق با ماده چهارم ان پی تی به رسمیت شناخته و علنا به آن اشاره خواهد کرد.

گام دوم: اقدامات شفافیت ساز

- ایران به همکاری گسترده خود با آژانس ادامه خواهد داد و به طور شفاف با آژانس درباره ابعاد نظامی احتمالی با آژانس همکاری خواهد کرد

- 5+1 به تحریم های یک جانبه و چندجانبه علیه ایران در خارج از شورای امنیت پایان خواهد داد

گام سوم: اقدامات اعتمادساز

- فراتر از بازرسی های پیوسته آژانس از فعالیت های غنی سازی ایران برای رآکتور تهران، ایران با 5+1 برای تامین سوخت مورد نیاز این راکتور همکاری خواهد کرد

- 5+1 تحریم های شورای امنیت علیه ایران را پایان خواهد دارد و ایران از دستور کار شورای امنیت خارج خواهد شد

گام چهارم: تقویت همکاری برای منافع مشترک

طرفین همکاری خود را برای مسائل زیر آغاز و تقویت خواهند کرد

- طراحی و ساخت راکتورهای قدرت و تحقیقاتی هسته ای (اولویت های ایران)

- راکتورهای تحقیقاتی آب سبک، ایمنی و امنیت هسته ای، رآکتورهای گداخت (اولویت های 5+1)

گام پنجم: تقویت همکاری مشترک

طرفین همکاری بر سر مسائل زیر را آغاز خواهند کرد

- مسائل منطقه ای به ویژه سوریه و بحرین (اولویت های ایران)

- مبارزه با دزدی دریایی و اقداماتی علیه قاچاق مواد مخدر (اولویت های 5+1)

پیشنهاد 5+1

اقدامات ایران:

- تعلیق همه فعالیت های غنی سازی بیست درصدی

- ایران همه اورانیوم غنی شده بیست درصدی خود را به خارج خواهد فرستاد

- تعطیلی تاسیسات فردو

اقدامات 5+1:

- تامین سوخت راکتور تهران

- حمایت 5+1 از همکاری آژانس برای مدرن کردن و حفظ ایمنی راکتور تهران

- 5+1 می تواند پروژه های همکاری فنی آژانس با ایران را بررسی کرده و از سرگیری بعضی از آنها را توصیه کند

- ارائه بسته پیشنهادی برای تامین ایزوتوپ های پزشکی برای بیماران سرطانی ایران

- اجازه آمریکا برای بازرسی های ایمنی و تعمیر هواپیماهای غیرنظامی ایران و تامین قطعات یدکی

- همکاری با ایران برای به دست آوردن راکتور تحقیقاتی آب سبک برای تولید ایزوتوپ های پزشکی

پیشنهادهای سال 2013

ایران و 5+1 در اوایل آوریل 2013 در آلماتی قزاقستان دیدار کردند. مذاکرات در فوریه و پس از وقفه ای نه ماهه از سر گرفته شده بود. هر طرف پیشنهادی را در ماه آوریل به آلماتی آورد ولی در رسیدن به توافق ناکام ماندند و دیدار جدیدی هم برنامه ریزی نشد.

پیشنهاد ایران مشابه پیشنهاد پنج مرحله ای قبلی بود ولی بعد از ابراز نارضایتی 5+1، ایران پیشنهاد خود را در روز دوم تغییر داد.

پیشنهاد ایران

اقدامات ایران

- توقف نصب سانتریفیوژ در فردو

- ادامه گفت و گوها با آژانس

- ادامه تبدیل اورانیوم بیست درصدی به اکسید

- تعلیق غنی سازی بیست درصدی

 

اقدامات 5+1

- برداشته شدن همه تحریم ها علیه ایران

- شناسایی حقوق هسته ای ایران

 

پیشنهاد 5+1 برپایه پیشنهاد آنها در سال 2012 طرح شده بود. این پیشنهاد البته احتمال از سرگیری فعالیت ها در فردو را در نظر گرفته بود، به ایران اجازه می داد که بخشی از ذخایر بیست درصدی خود را حفظ کند و حوزه تحریم ها برخی از امتیازات در به ایران می داد.

پیشنهاد 5+1

اقدامات ایران:

- تعلیق همه فعالیت های غنی سازی بیست درصدی

- انتقال بخشی از ذخایر بیست درصدی ایران به خارج از کشور و در اختیار آژانس

- تعلیق همه فعالیت ها در فردو

- ارائه اطلاعات از جانب ایران به آژانس درباره اصلی ترین فعالیت های مطرح درباره ابعاد نظامی احتمالی ایران، تعهد به پروتکل الحاقی و نسخه اصلاحی ترتیبات جانبی توافقنامه پادمانی ایران موسوم به کد 3.1

اقدامات 5+1

- تامین مجتمع های سوخت برای راکتور تهران

- پشتیبانی 5+1 از همکاری آژانس برای مدرن کردن و حفظ ایمنی راکتور تهران

- 5+1 می تواند پروژه های همکاری فنی آژانس با ایران را بررسی کرده و از سرگیری بعضی از آنها را توصیه کند

- ارائه بسته پیشنهادی برای تامین ایزوتوپ های پزشکی برای بیماران سرطانی ایران

- اجازه آمریکا برای بازرسی های ایمنی و تعمیر هواپیماهای غیرنظامی ایران و تامین قطعات یدکی

- همکاری با ایران برای به دست آوردن راکتور تحقیقاتی آب سبک برای تولید ایزوتوپ های پزشکی

- تسهیل تحریم های مربوط به فروش فلزات گران بها و محصولات پتروشیمی

- 5+1 هیچ تحریم مرتبط با عدم اشاعه جدیدی علیه ایران اعمال نخواهد کرد

پیشنهادات فوق مجموعه پیشنهادهای مطرح بین ایران و طرف مقابل در سال های گذشته بود که از نگاه تحلیل گر غربی احصا شده است. بعضی از مسائل پشت پرده چرایی به نتیجه نرسیدن این پیشنهادات و مسائلی از جمله خرابکاری علیه برنامه هسته ای ایران و بسیاری موارد دیگر بخش جدایی ناپذیر تحولات مذاکرات بین ایران و اروپا و بعدا 5+1 است که اهمیت خاص خود را دارد.