نسخه «مصر» برای «لیبی»

دقایقی پس از اعلام نهایی نتایج رسمی انتخابات ریاست جمهوری مصر که طی آن ژنرال عبدالفتاح السیسی وزیردفاع سابق بدون رقیبی جدی به ریاست جمهوری این کشور تازه انقلاب شده دست یافت کمی آن طرف تر در یک کشور انقلابی دیگری ، ژنرال دیگری سودای ریاست جمهوری دارد.

به گزارش خبرگزاری فارس، ژنرال بازنشسته خلیفه بلقاسم حفتر که چند صباحی است خود را خادم ملت و همچنین داعیه دار حفاظت از انقلاب ملت لیبی و پاکسازی این کشور عربی – آفریقایی از وجود به زعم خود تروریستها (اشاره او به جریان های اسلامگرا خاصه اخوان المسلمین) می نامد، از زبان سخنگویش گفته است که اگر ملت لیبی او را به عنوان یک خادم بپذیرد او حاضر است کاندیدای ریاست جمهوری کشورش شود.

این سخنان را سرهنگ محمد الحجازی سخنگوی رسمی آقای ژنرال در گفتگو با خبرگزاری ترکی آناتولی برزبان آورده است. الحجازی در این گفتگو با حرارتی خاص پیروزی ژنرال السیسی را به وی و ملت مصر تبریک گفته و تاکید کرده است حالا که مصریها به السیسی رای داده اند چرا لیبیایی ها انقلابشان را دست یک ژنرال دیگر نسپرند؟

وی گفت: « سرتیپ حفتر به تبعیت از السیسی  خود را کاندیدای ریاست جمهوری خواهد کرد چنانچه ملت لیبی او را بخواهند ». حجازی تصریح می کند که حفتر دقیقا همان راهی را می رود که پیشتر السیسی برای بازگرداندن مصر از قبضه اخوان المسلمین رفته است.

اظهارات شتابزده سخنگوی ژنرال حفتر هیچ شکی باقی نمی گذارد که هماهنگی های احتمالی بین این دو ژنرال از یک سو و برنامه ریزی های حامیان منطقه ای و بین المللی این دو از دیگر سو  وجود داشته است.  آنجا که سعودی ها چه در سطح سیاسی و چه سطح رسانه ای (العربیه) حمایت خود از حرکت انحرافی حفتر را مورد تایید قرار دادند.

نگاهی به تفکرات ، تحرکات، مواضع و برنامه های سیاسی ژنرال حفتر طی یکسال اخیر نشان می دهد که او بواقع نسخه ای برابر اصل با مارشال السیسی است. هر دوی این ژنرالها  خود را متعهد به پاکسازی کشورشان از وجود گروههای تروریستی و بازگرداندن امنیت و ثبات به کشور می دانند.

تفاوت مشکلات حفتر با السیسی در راه رسیدن به کاخ ریاست جمهوری

روزنامه رای الیوم در همین خصوص می نویسد: تنها چهار روز پیش سرتیپ حفتر اعلام کرد که هیچ قصدی برای ریاست جمهوری و حتی هیچ پست فرماندهی دیگر ندارد و همه هدف او نجات لیبی از هرج و مرج مسلحانه  و نابود کردن شبه نظامیان و گروههای تکفیری موجود در لیبی است. اما امروز سخنگوی او از تبعیت ژنرال حفتر از السیسی  می گوید.

این روزنامه در ادامه وضعیت السیسی را با حفتر متفاوت می داند و می نویسد:  ماموریت حفتر به مراتب دشوار تر از همتای مصری اش است. السیسی  با جنبشی اسلام گرا به نام جنبش غیر نظامی اخوان المسلمین روبرو بود که در فرایندهای سیاسی  حضور داشت و از طریق دمکراتیک وارد پارلمان، ریاست جمهوری و مجلس سنا شده بود. ضمن آنکه السیسی هم در مقابله با این جنبش با استفاده از ابزار آلات مسالمت آمیز (احتمالا اشاره نویسنده به استفاده السیسی از اعتراضات جنبش جوانان 6 آوریل علیه دولت مرسی است ) وارد عرصه سیاسی شد.  حال آنکه ژنرال حفتر با جنگلی از سلاح (50 میلیون قطعه سلاح هم اینک در لیبی وجود دارد) گروههای بنیادگرای تا بن دندان مسلح روبروست که دارای قابلیت های مبارزاتی بسیار زیاد به همراه تجهیزات سنگینی هستند. علاوه براین در لیبی نوعی دسته بندی قبیله ای ، عشیره ای و منطقه ای وجود دارد. به عنوان مثال مناطق شرق با غرب درگیرند مناطق شمالی با جنوبی درگیرند  علاوه براین جریاناتی هستند که هوادار نظام سابق لیبی هستند و همچنین جریاناتی نیز وجود دارند که با اینها مخالفند.

حفتر کیست و چگونه مورد توجه واقع شد؟

خلیفه بلقاسم حفتر در سال 1949 در شهر بنغازی متولد شد و در سنین جوانی به ارتش لیبی پیوست. او مدارج نظامی را به سبب توانمندیها و هوش نظامی اش یکی پس از دیگری طی کرد . او موفق به گذراندن شمار زیادی از دوره های نظامی در داخل و خارج از کشور بویژه در روسیه شده است. وی در دهه 80 قرن گذشته رهبری نیروهای نظامی لیبی در جنگ با ارتش چاد را برعهده داشت و به پیروزیهای زیادی نیز دست یافت و تا اشغال کامل چاد نیز پیش رفت. در زمانی که او در چاد بود از معمر قذافی رییس لیبی درخواست کمک کرد که قذافی از بیم آنکه حفتر با بازگشت ظفرمندانه اش ممکن است قدرت را در لیبی از او بگیرد اجابتش نکرد و به دست نیروهای فرانسوی در چاد به همراه تنی چند از نیروهایش اسیر شد. او در زندانهای چاد تا به حکومت رسیدن ادریس دیبی باقی ماند و طی توافقی بین گروههای معارض چاد با ادریس دیبی او و همقطارانش از زندان چاد ازاد شدند. حفتر بلافاصله از ارتش تحت رهبری قذافی جدا شد و در سال 1988 ارتش نجات ملی لیبی را با رفقایش تشکیل داد . به ایالات متحده آمریکا رفت و نزدیک 23 سال به عنوان معارض دولت قذافی در این کشور به سر برد و با آغاز انقلاب مردمی در لیبی علیه دیکتاتوری قذافی در سال 2011 م وارد کشورش شد و از سوی انقلابیون به عنوان فرمانده  نیروی زمینی انقلاب 17 فوریه منصوب شد. در نوامبر سال 2011 م 150 نفر از افسران بلندپایه انقلابی با تعیین او به عنوان رییس ستاد مشترک ارتش لیبی انقلابی موافقت کردند لیکن مقامات رسمی آن را نفی کردند.

با این وجود صبح روز 14 فوریه 2014 م اخباری بر روی خروجی رسانه ها منتشر شد مبنی براینکه حفتر تحرکات نظامی را آغاز کرده است و از کنگره ملی لیبی خواستار توقف فعالیت هایش شده است.

این اقدام حفتر علیه گروههای اسلامی بود که پس از قذافی تقریبا همه ارکان حاکمیتی لیبی را در اختیار گرفته بودند. حفتر با انتشار ویدیویی که در شبکه های اجتماعی منتشر کرد و از سوی رسانه های سعودی، اماراتی  مورد استقبال و انعکاس واقع شد اعلام کرد که اقدام او کودتای نظامی نیست بلکه وی خواستار برآورده شدن مطالبات مردمی است که هر روز در کوچه و خیابان می شوند. این اقدام او ره به جایی نبرد تا اینکه در 16 می گذشته او عملیات نظامی را علیه دولت قانونی و مجلس موقت لیبی  آغاز نمود که رسانه های اماراتی نام این عملیات را «کرامت لیبی» گذاشتند. حفتر مدعی شد که  اقدام او عملیاتی با هدف پاکسازی لیبی از تروریسم، گروههای مافیایی، خروج کنندگان از قانون و پایبندی به روند دمکراتیک و توقف ترورها علیه چهره های ارتش و پلیس است. وی باز هم اعلام کرد که عملیات او کودتا نیست و اساسا ارتش قصدی برای دخالت در مسایل سیاسی را ندارد. حفتر بازهم خواستار توقف فعالیت کنگره ملی که رهبری لیبی را برعهده دارد شد و فعالیت آن را از 7 فوریه سال 2014م غیر قانونی دانست.

هماهنگی خلیجی، مصری و آمریکایی برای حمایت از سقوط نظام جدید

اقدام نظامی اخیر حفتر بویژه از سوی امارات متحده عربی و عربستان سعودی مورد توجه واقع شد. چه اینکه اقدامات او در زمانی صورت گرفت که امارات و سعودی در جنگ علیه سوریه شکست مفتضحانه ای را متحمل شدند و به یکباره نفوذ خود را در منطقه از دست رفته دیدند. سعودی ها که به طور سنتی خصم جنبش هایی چون اخوان المسلمین  محسوب می شوند در تلاشی تازه برای بازگشت به ایفای نقش منطقه ای اتحادی با نهادهای نظامی در مصر برقرار کردند. نتیجه این ائتلاف و اتحاد سرنگونی دولت اخوانی مرسی در مصر و روی کار آمدن دولت نظامی در مصر بود. موفقیت نظامیان در مصر علیه اخوانی ها برای سعودی ها وسوسه انگیز بود و شاید تا حدی تلخی شکست آنان در سوریه را جبران کرد. با ظهور ژنرال حفتر و همفکرانش در لیبی جایی که پس از انقلاب علیه قذافی اخوانی ها و جریانات اسلامی قدرت را به دست گرفته بودند سعودی ها بدشان نمی آید که با دخالت در این عملیات پیروزی دیگری را علیه خصم سنتی خود جریان های اسلامی در لیبی بدست آورند تا شاید کمی از تلخی شکست  در سوریه را بیشتر جبران نماید. از این روست که حفتر و اقدامات او مورد توجه و حمایت سعودی ها و اماراتی ها قرار گرفته است. خصوصا که قطری ها با جریان های اسلامی در لیبی ائتلاف های گسترده ای ایجاد کرده اند و سعودیها تلاش می کنند این ائتلافها را به سود خود تغییر دهند.

اتاق عملیات انقلابیون لیبی در صفحه فیسبوک خود بیانیه ای را منتشر کرده است که ادعا می کند پشت سر اقدامات حفتر برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس همچون امارات، عربستان سعودی و مصر و آمریکا قرار دارند و این اقدامات با هماهنگی انان انجام می شود.

این گروه در بیانیه خود آورده اند: سازمان استخبارات امارات دو شبکه امنیتی و رسانه ای برای سقوط انقلاب لیبی ایجاد کرده است. شبکه امنیتی  از ابوظبی هدایت می شود و شبکه رسانه ای از امان پایتخت اردن. برپایه این گزارش هدف از این هماهنگی ها  سقوط نظام جدید لیبی، تخریب چهره جریان اسلامی و انحلال مجلس ملی و توقف صادرات نفت لیبی است. براساس این بیانیه، کشورهای یاد شده تلاش می کنند نسخه مصر را در لیبی پیاده کنند.

همین وضع برای آمریکایی ها هم صادق است. ترور سفیر آمریکا در لیبی به دست انقلابیون معترض  آنچنان کاخ سفید را از دست انقلابیون خشمگین کرد که آنها نیز به دنبال فرصتی هستند تا اوضاع در مسیر اهدافشان قرار گیرد. اقامت بیش از 20 سال حفتر در این کشور و همسویی او با مقامات آمریکایی فرصت مناسبی برای قبضه قدرت و وابستگی این کشور آفریقایی به آمریکاست و از این رو واشنگتن با توجه به همراهی سعودی ، امارات و مصر جدید نگاهی امیدوارانه به ژنرال حفتر دارند .

به هرحال روند حرکتی  نظامیان مصری برای کنترل انقلاب 25 ژانویه مصر زنگ خطر را برای انقلابهای دیگر منطقه به صدا در آورده است. این موضوع با توجه به جایگاه اثر گذار مصر در میان کشورهای عربی از اهمیتی ویژه ای برخوردار می شود.

اتفافات اخیر در مصر و لیبی تداعی کننده این پیام تاریخی رهبری معظم انقلاب اسلامی است که چند روز پس از پیروزی انقلاب 25 ژانویه مصر در خطبه های نماز جمعه به انقلابیون هشدار دادند  که نگذارید انقلاب شما را منحرف کنند.