هدف از رونمایی ریاض،ترساندن تهران بود

دیپلماسی ایرانی: عربستان سعودی در اواخر دهه 80 میلادی موشک های بالستیک دانگ فنگ 3 خود را از چین خریداری کرد اما تا هفته گذشته آنها را به نمایش عمومی نگذاشته بود. این موشک ها در جریان بزرگترین مانور نظامی عربستان در پایگاه نظامی حفر البتین در مقابل دوربین رسانه های بین المللی به نمایش گذاشته شد. این که سعودی ها موشک دارند، هیچگاه یک موضوع محرمانه نبوده است، اما نمایش عمومی این تسلیحات در سه شنبه گذشته موجب شد تحلیلگران به این نتیجه برسند که ریاض به دنبال ارسال پیامی برای رقیب منطقه ای خود یعنی ایران است. آن هم در زمانی که تنش ها بین دو کشور بر سر بحران سوریه افزایش یافته و احساس سعودی ها بر این است که باتوجه به تلاش های واشینگتن برای از سرگیری روابط با تهران از سوی کاخ سفید پس زده می شوند.

جرمی بینی کارشناس نظامی که مانور اخیر عربستان را زیر نظر داشته ، می گوید: این موشک ها در تمامی این سال ها از بسته بندی خود خارج نشده بودند و مشاهده آنها پس از این همه سال جالب بود. به گفته وی، از منظرهای متعددی می توان این اقدام ریاض را تحلیل کرد اما یکی از نظریه های کارشناسی این است که عربستان می خواست توانایی خود برای مقابله با حمله موشکی احتمالی ایران را نشان دهد.

تایم در این زمینه می نویسد، سعودی ها و ایرانیان مدت هاست که رقیب یکدیگر به شمار می روند. سعودی ها مذهب سنی دارند و ایرانیان شیعه هستند. اما رقابت های آنها در سال های اخیر افزایش یافته است. پس از حمله آمریکا به عراق، این کشور به طور فزاینده ای تحت نفوذ ایران قرار گرفت. سعودی ها پیش تر به واشینگتن هشدار داده بودند که در صورت سرنگونی حکومت سنی در عراق و روی کار آمدن دولت شیعه، روابط بغداد و تهران نزدیک خواهد شد. علاوه بر این در یک دهه گذشته برنامه های هسته ای ایران نیز پیشرفت زیادی داشت که به دیگر عامل نگرانی سعودی ها تبدیل شد.

این در حالی است که ایران همواره بر صلح آمیز بودن اهداف هسته ای خود تاکید دارد. تهران و واشینگتن به همراه سه کشور اروپایی، روسیه و چین هم اکنون در حال مذاکره برای دستیابی به توافق هسته ای نهایی هستند. این گفت و گو ها به خوبی پیش می رود و همین پیشرفت برای عربستان نگران کننده است. برخی تحلیلگران می گویند سعودی ها اعتماد چندانی به دولت باراک اوباما ندارند. به گفته آنها، ریاض بر این باور است که آمریکا در صورت دستیابی به توافق با ایران، عربستان را پشت سر خود رها می کند.

ترکی فیصل؛ شاهزاده سعودی و رئیس سابق اطلاعات عربستان می گوید: ما هیچ دشمنی با ایران نداریم و نمی خواهیم به این کشور و مردم مسلمان اش آسیبی وارد شود. اما تامین نیازهای امنیت منطقه ای ما موجب می شود که توازنی واقعی بین نیروها ایجاد کنیم که شامل دانش هسته ای می شود. وی می افزاید، ما همچنین باید توانایی مقابله با هر گونه تهدید در زمینه پرونده هسته ای ایران را داشته باشیم.

هرچند ایران به طور معمول توانمندی های نظامی خود را در جریان مانور هایی که چند بار در سال برگزار می کند به نمایش می گذارد اما مانور اخیر عربستان سعودی از این جهت یک فرماندهان نظامی پاکستانی نیز در آن حضور داشتند، پیام دیگری برای ایران دارد. این پیام می تواند این باشد که موشک هایی که عربستان به نمایش گذاشته می تواند با کلاهک های هسته ای پاکستان تجهیز شود. گزارش ها حاکی از آن است که سعودی ها در برنامه های هسته ای پاکستان به این کشور کمک کرده اند و هیچ تلاشی برای فرونشاندن شایعه همکاری هسته ای بین عربستان و پاکستان انجام نمی دهند.

ناظران بین المللی با اشاره به حضور مقامات عالی رتبه نظامی پاکستان در مانور نظامی عربستان می گویند، این موضوع نشان می دهد که ریاض قصد دارد تصویر همکاری هسته ای با پاکستان را در جامعه بین المللی ایجاد کند.

هرچند مانورهای نظامی ایران و عربستان به نظر حامل پیام هایی است اما واقعیت این است که درگیری ریاض و تهران تنها در مورد استفاده از موشک ها نیست. بین دو کشور یک جنگ نیابتی جریان دارد که طیفی از موضوعات از دریافت اطلاعات جاسوسی تا استفاده از گروه های تحت حمایت را شامل می شود. به همین دلیل برخی تحلیلگران می گویند به نظر نمی رسد ایران بخواهد به مانور نظامی عربستان واکنش نشان دهد.

اما یک نکته وجود دارد که می تواند ایرانیان را تحت تاثیر قرار دهد و آن اقدامات عربستان در سوریه است که اصلی ترین صحنه نبرد تهران و ریاض به شمار می رود. در صورتی که عربستان با همکاری پاکستان و استفاده از نیروهای تندروی خود سلاح بیشتری به دست معارضان سوری برساند، آنگاه باید منتظر واکنش تهران بود.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10