"عقب نشینی" عربستان سعودی
یک کارشناس مسائل خاورمیانه گفت: «برکناری بندر بن سلطان نمی تواند منجر به تغییر و تحولات در سیاست عربستان در قبال ایران و سوریه شود؛ بلکه صرفا زمینه محدود و نه تغییر گسترده ای را در نگاه و سیاست های عربستان ایجاد کرده است.»
ملک عبدالله بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان طی حکمی، بندر بن سلطان را "بنا به درخواست خود او" از ریاست سازمان اطلاعات عربستان برکنار کرد و یوسف ادریسی را به جای وی گماشت. بندر بن سلطان که برای کمتر از دو سال رئیس سازمان اطلاعاتی سعودی بود، به حمایت از شورشیان در سوریه و موضع سرسخت در قبال ایران گرایش داشت.
اکتبر سال گذشته گزارش شد که این سفیر سابق عربستان در آمریکا، از قصد ریاض برای دور شدن از آمریکا در زمینه سیاست خارجی خبر داده است.
او آمریکا را در حل جنگ داخلی در سوریه و مناقشه اسرائیل و فلسطین "ناتوان" توصیف کرده بود. بندر همچنین ابراز نارضایتی کرده بود که "واشنگتن و تهران به یکدیگر نزدیک می شوند." همچنین از بندر نقل شده بود که عربستان دیگر نمی خواهد "وابسته باشد."
اکنون برخی کارشناسان برکناری بندر بن سلطان مسئول تندرو دستگاه اطلاعاتی عربستان را عقب نشینی این کشور از برخی مواضع خود منطقه می دانند و این احتمال را مطرح می کنند که با این برکناری روابط عربستان با ایران بهبود یابد و در مواضع این کشور نسبت به اوضاع سوریه و لبنان تغییراتی ایجاد شود.
حسین رویوران کارشناس مسائل خاورمیانه در گفتگو با فرارو گفت: «بندر بن سلطان بیش از 20 سال سفیر عربستان در آمریکا بود و ارتباطات بسیار گسترده با دو حزب جمهوری خواه و دموکرات این کشور و همچنین شخصیت های سیاسی آمریکا داشت.»
وی ادامه داد: «بندر بعد از بازگشت از آمریکا به دلیل این ارتباطات به عنوان پل ارتباطی میان مسئولان و نهادهای امریکایی و عربستانی قرار گرفت.»
این کارشناس مسائل خاورمیانه اظهار کرد: «در بحران سوریه تصور ساختار حاکم در عربستان و در راس آن پادشاه ملک عبدالله این بود که نظام اسد ظرف 3 ماه سقوط می کند که این اتفاق روی نداد. بعد از گذشت بیش از دو سال نیم از شروع بحران در سوریه مقامات عربستان به این جمع بندی رسیدند که باید آمریکا را وادار کنند وارد بحران سوریه شود و با حمله نظامی کار نظام اسد را یکسره کند و این امر در دستور کار بندر بن سلطان قرار گرفت.»
وی ادامه داد: «لذا عدم حمله آمریکا به سوریه و ناکامی بندر بن سلطان در این موضوع یکی از مهم ترین دلایل برکناری وی به شمار می رود.»
وی افزود: «همچنین توافق هسته ای ایران و غرب نیز قطعا در برکناری بندر بن سلطان نقش دارد چرا که عربستان خود را در محور مقابل ایران تعریف کرده است. لذا موفقیت ایران در بعد هسته ای در کنار موفقیت سوریه در مقابله با پروژه براندازی نظام سیاسی این کشور هر دو در برکناری بندر بن سلطان نقش داشتند.»
رویوران گفت: «اساسا ایران از زمان به قدرت رسیدن آقای روحانی به دنبال ایجاد اجماع منطقه ای و بین المللی علیه تروریسم و تفریط است که در سطح منطقه موفق به جذب بسیاری از کشورها شده و در سطح بین المللی هم بسیاری از کشورهای غربی این موضوع را پذیرفتند.»
وی ادامه داد: «این اجماع بین المللی، عربستان را وادار به عقب نشینی کرد از جمله فرمان ملک عبدالله درباره بازداشت افرادی که به گروههای تکفیری در سوریه و عراق می پیوندند. لذا عقب نشینی های عربستان تحت فشار فضای بین المللی صورت گرفته و قطعا برکناری بندر بن سلطان نیز می تواند تحت تاثیر همین فشارها بوده باشد.»
رویوران در پاسخ به این سوال که آیا برکناری بندر بن سلطان می تواند منجر به تغییر مواضع عربستان در قبال ایران و سوریه شود؟، گفت: «سفری که آقای روحانی به عمان داشتند و همچنین سفری که آقای ظریف به امارات کردند و توافق های وسیعی که با این دو کشور انجام گرفته نشان می دهد امکان توافق و تغییر فضا از تضاد به همکاری وجود دارد.»
وی ادامه داد: «البته شرایط عربستان با امارات و عمان خیلی فرق می کند و این کشور خود را یکی از رهبران شورای همکاری و جهان عرب می داند و به همین دلیل عقب نشینی های عربستان محدود و حساب شده است.»
وی افزود: «لذا اگرچه تاکنون عربستان عقب نشینی هایی داشته اما تا آن حد نبوده که تبدیل به همکاری میان ایران و عربستان شود. البته این عقب نشینی ها به عنوان نقطه شروع زمینه بازسازی روابط میان دو کشور را فراهم کرده است.»
این کارشناس مسائل خاورمیانه خاطرنشان کرد: «منتهی ایران به دلیل سیاست سازنده ای که در پیش گرفته آمادگی انجام این کار را دارد و این عربستان است که باید در نهایت چراغ سبز را نشان دهد تا از این نقطه شروع بتوان کار را آغاز کرد.»
وی افزود «لذا بنده معتقدم برکناری بندر بن سلطان نمی تواند منجر به تغییر و تحولات در سیاست عربستان در قبال ایران و سوریه شود؛ بلکه صرفا زمینه محدود و نه تغییر گسترده ای را در نگاه و سیاست های عربستان ایجاد کرده است.»
نظر شما :