ارتباط خشکسالی با اعتراض ها در سوریه

توماس فریدمن در نیویورک تایمز نوشت: 

مـدارک کــارشنـاسـی و کارشناسی ارشدم را در دهه۱۹۷۰ در رشته مطالعات خاورمیانه گرفتم. آن زمان در فهرست درس های من هیچ درسی مربوط به مسائل زیست محیطی و آب و هوا وجود نداشت. اما امروز نمی توان بدون در نظر گرفتن تنش های آب وهوایی، زیست محیطی و جمعیتی، بهار عربی را به درستی درک کرد. 

 

من برای یک مستند تلویزیونی که در ماه آوریل پخش خواهد شد، در مورد ارتباط خشکسالی سوریه و اعتراضات این کشور گزارش می کنم. به تازگی محققان ما سندی را در ویکی لیکس پیدا کرده اند که به طرز شگفت انگیزی پیش بینی می کند که چگونه تنش های زیست محیطی سوریه به اعتراضات در این کشور دامن خواهد زد. این سند نامه ای است که روز هشتم نوامبر ۲۰۰۸ از سفارت آمریکا در دمشق به وزارت امور خارجه فرستاده شده است. این نامه با اشاره به خشکسالی ویرانگر سوریه- که از سال۲۰۰۶ آغاز شده بود- توضیح می دهد که چگونه عبدالله بن یحیی، نماینده فائو در سوریه، به دنبال دریافت کمک سازمان ملل برای مقابله با عواقب خشکسالی است و می خواهد آمریکا هم در این کمک سهیم باشد. برخی از جمله های کلیدی این نامه از این قرار است: 

 

«دفتر مدیریت کمک های انسان دوستانه سازمان ملل، روز ۲۹سپتامبر برای کمک به حدود یک میلیون نفری که از بدترین خشکسالی سوریه در ۴دهه اخیر آسیب دیده اند، درخواست کمک ۲۳.۲۰ میلیون دلاری کرد.»

 

«عبدالله بن یحیی پیشنهاد داده که این پول برای تهیه بذر و ارایه کمک های فنی به ۱۵ هزار کشاورز در شمال غرب سوریه مصرف شود تا بافت اجتماعی و اقتصادی این منطقه کشاورزی آسیب نبیند. عبدالله بن یحیی پیش بینی می کند که اگر تلاش های فائو شکست بخورد، ساکنان شمال غرب سوریه به صورت گسترده مهاجرت خواهند کرد و این مهاجرت فشارهای اجتماعی و اقتصادی را تشدید و ثبات سیاسی را تهدید خواهد کرد.»

 

«عبدالله بن یحیی معتقد است که دولت بشار اسد نمی گذارد شهروندان سوری از گرسنگی بمیرند، اما یحیی به ما گفته است وزیر کشاورزی سوریه عواقب خشکسالی را فراتر از ظرفیت های کشور می داند. به گفته یحیی سازمان ملل تلاش می کند تا با خطر «تخریب ساختار اجتماعی» و از بین رفتن صنعت کشاورزی در سوریه مقابله کند. تخریب ساختار اجتماعی می تواند منجر به بی ثباتی سیاسی شود.»

 

«عبدالله بن یحیی پیش بینی می کند که بدون کمک مستقیم، بسیاری از این ۱۵ هزار کشاورز مجبور می شوند استان الحسکه را ترک کنند تا در شهرهای بزرگتر غرب سوریه مشغول به کار شوند. به گفته یحیی تقریبا ۱۰۰ هزار نفر از بستگان این کشاورزان- زنان، کودکان، سالخوردگان و ناتوانان- در این نواحی باقی خواهند ماند تا با فقر دست وپنجه نرم کنند. احتمال آن هست که کودکان دیگر به مدرسه فرستاده نشوند تا بتوانند منبع درآمدی برای خانواده هایی که در این مناطق باقی مانده اند، باشند. افزون بر این مهاجرت ۱۵ هزار کارگر بی تجربه می تواند فشار اجتماعی و اقتصادی موجود در شهرهای بزرگ سوریه را بیشتر کند. شهرهایی که هم اکنون زیر فشار حضور جمعیت پناهندگان عراقی هستند، دیگر نمی تواند موج تازه ای از آوارگان را تحمل کند. به ویژه که اکنون قیمت ها و نارضایتی از طبقه متوسط رو به افزایش است.

 

حرف های عبدالله بن یحیی، پیشگویانه بوده است. در سال۲۰۱۰ تقربیا یک میلیون نفر که شامل کشاورزان، چوپانان و خانواده های آنها می شدند، مجبور شدند محل زندگی شان را ترک کنند و به شهرهای پرجمعیت و محروم مهاجرت کنند. این پناهندگان داخلی، میان یک میلیون پناهنده جنگی عراقی پراکنده شدند. دولت بشار اسد نتوانست کمک موثری به آنها بکند و وقتی بهار عربی در تونس و مصر اتفاق افتاد، مخالفان دولت سوریه از این خیزش ها الهام گرفتند و توانستند به سرعت طرفداران زیادی در میان آوارگان خشکسالی به دست بیاورند. 

 

این موضوع را هم در نظر بگیرید که روز نهم ماه می گذشته، روزنامه تایمز اسراییل از قول آرون سوفر، جغرافیدان اسراییلی، نوشت که در ۶۰ سال گذشته جمعیت منطقه خاورمیانه ۲برابر شده و چنین چیزی در هیچ کجای زمین سابقه نداشته است. همچنین در ماه مارس یک ژورنال بین المللی آب و هوا، مقاله ای با عنوان «تغییرات حداکثر دما و بارش در سرزمین های عرب نشین» منتشر کرد. نتیجه آن پژوهش این بود که روند افزایش متوسط دما در این منطقه از میانه های قرن بیستم، خود را به صورت افزایش تعداد شب های گرم و کاهش شب ها و روزهای خنک نشان داده است. 

 

دولت سوریه، نتوانست در برابر یک خشکسالی طولانی واکنش مناسب نشان دهد. اکنون که بسیاری از زیرساخت های سوریه در اثر جنگ داخلی از بین رفته، چه اتفاقی خواهد افتاد اگر این کشور با خشکسالی دیگری روبه رو شود؟ پایگاه خبری ClimateProgress.org نوشته است: «در جهانی که با فاجعه هایی مانند ابرتوفان سندی- که ۶۰ میلیارد دلار خرج روی دست آمریکا گذاشت- روبه رو می شویم، در آینده چه کسی به کشوری مانند سوریه که به خاطر خشکسالی به سوی ویرانی پیش می رود، کمک خواهد کرد؟»

 

همه آن چیزی که می توانم به کشورهای هدایت کننده جنگ داخلی سوریه بگویم این است که شما بر سر منطقه ای می جنگید که محل فاجعه های انسانی و زیست محیطی است. شما باید برای کمک به مردم سوریه همکاری کنید، نه این که کمر به ویرانی آن ببندید. می دانم که گفتن چنین چیزی مانند فریاد زدن در دل یک توفان است، اما حرف دیگری به جز این ارزش گفتن ندارد. 

 

منبع: شهروند