واشنگتن در فکر سپردن پرونده سوریه به تهران

دیپلماسی ایرانی: سرانجام بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل دو روز مانده به نشست ژنو 2 از ایران دعوت کرد تا در این نشست حاضر شود. با این شیوه دعوت شاید بتوان گفت که برخی گمانه زنی ها درباره این که غرب و ایالات متحده به این نتیجه رسیده اند که پرونده سوریه را به ایران بسپارند و تنها باید زمینه های آن را فراهم کنند، رنگ و بوی واقعی به خود گرفته است. در بحبوحه توافق هسته ای ژنو رسانه های مختلف خبر دادند که امریکایی ها بر این باورند که تا برگزاری نشست ژنو 2 زمانی کافی در اختیار دارند تا افکار عمومی برای حضور ایران در این نشست را آماده کنند. برای همین بسیاری از تحلیلگران بر این باور هستند که دعوت از ایران آن هم دو روز قبل از نشست ژنو 2 دلیلی بر این ادعا است.

در همین رابطه روزنامه لبنانی النهار، می نویسد که مواضع مسئولان امریکایی در هفته ها و روزهای باقی مانده تا نشست ژنو 2 بر سر سوریه حاکی از آن است که واشنگتن به رغم تلاش های بسیار و فشرده اش برای اخذ تضمین برای برگزاری نشست ژنو 2 انتظار بسیار پایینی از آن دارد و حداقل در مرحله اول انتظار ندارد که این نشست به موفقیت خاصی برسد.

النهار سپس می نویسد که این صحیح است که جان کری، وزیر امور خارجه امریکا دائما بر نقش روسیه و اهمیت نفوذ آن در تصمیم های اصلی بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه به ویژه بعد از نقش محوری اش در اخذ موافقت اسد برای تسلیم سلاح های شیمیایی اش به سازمان ملل متحد تاکید دارد اما در حال حاضر دولت امریکا به طور گسترده ای به این درک رسیده که اهمیت نقش ایران در حفظ اسد در دمشق بسیار بیشتر از نقش روسیه در این زمینه است. اعتقاد عمومی در واشنگتن از جمله در داخل دولت و در میان تحلیلگران مراکز مطالعاتی و تحقیقاتی امریکایی بر این نکته استوار است که نقش مهم ایران و نیروهای آن در آموزش و گسترش نیروهای سوری در مبارزه با مخالفان، نقش مهم حزب الله و شبه نظامیان شیعی عراقی در سوریه و استفاده از خاک و هوای عراق برای انتقال سلاح به سوریه همگی حکایت از آن دارد که این ایران است که حکومت اسد را نجات داده یا حداقل مانع از تجزیه جغرافیایی سوریه توسط مخالفان اسد و محدود کردن آن به مناطق ساحلی علوی نشین سوریه شده است.  

در همین رابطه منابع آگاه به روزنامه النهار اطلاع داده اند که کری بعد از مشارکت در مراسم افتتاحیه مذاکرات در مونترو به داووس سوئیس خواهد رفت تا در آن جا در نشست سالانه جهانی اقتصاد شرکت کند و امیدوار است که در این شهر بتواند با حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران دیدار کرده و با او درباره اوضاع سوریه، پرونده هسته ای ایران و دیگر قضایا به گفت وگو بنشیند. این منابع گفته اند که تماس های امریکایی – ایرانی در این زمینه تا کنون امیدوارکننده بوده و آنها عزم خود را جزم کرده اند که حتما این دیدار را انجام دهند.

باز هم در راستای این موضوع که امریکا توقع چندانی از نشست ژنو 2 بر سر سوریه ندارد، رابرت فورد، سفیر امریکا در سوریه در اظهاراتی گفته است که انتظار می رود مذاکرات بر سر آینده سوریه "چند ماه" طول بکشد.

دلیل عمده کسانی که نسبت به موفقیت کنفرانس ژنو 2 شبهه وارد می کنند، به بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه باز می گردد که می گویند بعید است وی فرایندی را بپذیرد که به سقوط حکومتش منجر شود، به ویژه که در حال حاضر به پیش روی های میدانی قابل ملاحظه ای دست یافته و می تواند از هم اکنون به فکر فرایند صلح برای خود حتی از نوع صلح میان اسرائیل و فلسطینی ها باشد.

به رغم دعوت بان کی مون از ایران دیپلمات های امریکایی می گویند که بعید است تهران مادامی که بیانیه ژنو یک را به رسمیت نشناخته بتواند در ژنو 2 شرکت کند، اما در عین حال بعید نمی دانند که ایران در حاشیه نشست نقشی فعال داشته باشد به ویژه اگر کری تضمین های لازم را در این رابطه از روحانی دریافت کرده باشد.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11