سرنوشت پناهندگان سوری در گروی بقای یک سیاستمدار

دیپلماسی ایرانی: سوری های مقیم ترکیه از تشدید بحران سیاسی جاری در ترکیه بسیار نگران هستند. بحرانی که مثل طوفانی بزرگ رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه را هدف قرار داده است. آنها از این می ترسند که سرنوشتی که دامن گیر محمد مرسی، رئیس جمهوری مصر شد، این بار دامنگیر رجب طیب اردوغان، نخست وزیر اخوانی ترکیه شود. پس از حادثه مصر هزاران نفر از طرفداران مرسی از این کشور خارج شدند و به کشوری دیگر پناه بردند، اتفاقی که می تواند در صورت سقوط اردوغان در ترکیه در این جا نیز تکرار شود.

به گزارش روزنامه الحیات، چاپ لبنان، اکنون سوری ها از خود می پرسند در صورت سرنگونی دولت حزب عدالت و توسعه در ترکیه و رسیدن مخالفانش به قدرت تا چه وقت ممکن است در ترکیه باقی بمانند. چهره های بارز مخالف اردوغان بارها در مناسبت های مختلف گفته اند که تلاش می کنند پناهندگان سوری را از ترکیه اخراج کنند.  

فتحی احمد، صاحب یکی از رستوان های غذاهای سوری در شهر غازی عنتاب در این باره می گوید: «ضرری که متوجه سوری ها است شامل همه ابعاد است. ما اکنون از سوی همه طیف های ترکیه مورد حمله قرار گرفته ایم، حتی بازرگانان و صاحبان شرکت های بزرگ که پروژه های مختلفی را در ترکیه راه اندازی کرده اند به دلیل موج مخالفت با دولت ترکیه بر سر حضور سوری ها در این کشور تحت فشار هستند و نمی توانند پروژه های خود را به راحتی پیش ببرند. به ویژه رهبران حزب ملی که به صراحت از اخراج سوری ها از ترکیه صحبت می کنند.»

سوری ها خوب می دانند که دولت فعلی ترکیه کمک های بسیاری برای ماندن آنها در ترکیه کرده است. برای همین است که محمد کناص، روزنامه نگار سوری در این باره می گوید: «به دلیل همین کمک های ویژه دولت ترکیه به پناهندگان سوری است که بیم آن می رود در صورتی که موج تغییر هرم قدرت در ترکیه را هدف قرار دهد، آنها حامی مهمی را از دست بدهند که در صورت رسیدن مخالفان اردوغان به قدرت اخراج سوری ها از ترکیه حداقل این مشکلات است. در حالی که بازگشت به سوریه در این برهه زمانی به معنای بازگشت به دامان مرگ است.»

وی در ادامه افزود: «بعضی از سوری ها در ترکیه گذرنامه ندارند، حتی سندی که هویتشان را ثابت کند نیز به دلیل ویرانی محل سکونتشان در اختیارشان نیست، در حالی که اگر بخواهند به هر کشور عربی دیگری سفر کنند نیاز به گذرنامه و برگه های هویت دارند و در وضعیت فعلی هیچ کس چنین برگه هایی برای اثبات هویت خود در اختیار ندارد. این یک خدمات کوچک از خدمات بسیار دولت ترکیه است که در وضعیت فعلی در اختیار پناهندگان سوری قرار داده است. سوری ها اکنون از این نگران هستند که اوضاع بدتر شود و نتوانند از چنین خدماتی برخوردار شوند.»

دولت ترکیه برای رفاه حال پناهندگان سوری، مدت اقامت 90 روزه را تا یک سال تمدید کرد و به سوری های مقیم در اردوگاه های ترکیه نیز اجازه داد به صورت رایگان از امکانات بیمارستان های دولتی استفاده کنند. حتی استانداری غازی عنتاب برای شهروندان سوری بیمه رایگان وضع کرد. دولت ترکیه همچنین به بازرگانان سوری اجازه داد آزادانه در همه شهرهای ترکیه سرمایه گذاری کنند. علاوه بر همه اینها دولت ترکیه از حامیان اصلی ارتش آزاد سوریه است و بسیاری از امکانات نظامی این ارتش از مرزهای ترکیه – سوریه به دست این ارتش می رسد. همچنین دولت ترکیه از طریق معابر رسمی و بین المللی اجازه انتقال کمک های انسان دوستانه و کالاهای غذایی و کمک های پزشکی و دارویی از شمال ترکیه به سوریه داده است. ترکیه همچنین مقر ائتلاف مخالفان سوری و شورای ملی سوریه و دولت موقت مخالفان سوری است.

عمار البکور، روزنامه نگار سوری که در پی تحولات مصر بعد از حوادث 30 ژوئن این کشور را ترک کرد در این باره می گوید: «حوادث ترکیه شهروندان سوری مقیم در این کشور را نگران کرده است. دولت رجب طیب اردوغان از مخالفان سوریه چه از طریق کمک های انسان دوستانه و چه از لحاظ کمک های لجستیکی به آنها کمک کرد. همچنین ده ها هزار نفر از پناهندگان سوری را در خاک خود پناه داده است.»

وی در ادامه می افزاید: «من به عنوان یک سوری از آینده نامعلوم سوریه نگران هستم، به ویژه از جانب حزب ملی جمهوری که علوی های ترک آن را رهبری می کنند که از نزدیکان به حکومت اسد محسوب می شوند. این حزب تلاش بسیاری برای سرنگونی حزب عدالت و توسعه می کند، این حزب تاریخی طولانی در مخالفت با حضور سوری ها در ترکیه دارد، بعد از انفجارهای شهر الریحانیه، فضای ضد سوری تشدید شده است، حزب مخالف اردوغان نیز نقشی اساسی در تشدید این اوضاع داشته است. این حزب همچنین نقشی به سزا در ایجاد فتنه و اختلاف میان ساکنان منطقه با پناهندگان سوری و به تعطیلی کشاندن سیر طبیعی زندگی در این شهرها داشته است.»

البوکر تاکید می کند، به اعتقاد من اگر اوضاع سیاسی در ترکیه تشدید شود و فشارها به دولت اردوغان افزایش یابد این مساله بازتابی منفی بر سرنوشت وضعیت مخالفان سوری خواهد گذاشت که این مساله فقط شامل حال سوری ها مقام ترکیه نخواهد بود.

بنا به آمار غیر رسمی نزدیک به نیم میلیون پناهنده سوری در اردوگاه های پناهندگان سوریه در ترکیه ساکن هستند، اما اداره حالت های فوق العاده دولت ترکیه اعلام کرده است که تعداد پناهجویان سوری در اردوگاه های ترکیه بیش از 192 هزار و 800 پناهنده است.

خبرگزاری آناتولی ترکیه به نقل از این اداره گزارش می دهد که اردوگاه های پناهندگان سوری در 8 استان مستقر شده که 5 اردوگاه در هاتای، دو اردوگاه در شانلی اورفا، سه اردوگاه در غازی عنتاب و در هر کدام از شهرهای قهرمان مرعش، عثمانیه، اضیامان و اضنه نیز یک اردوگاه دایر شده است.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11