همکاری تهران و مسقط برای ایجاد شکاف در شورای همکاری

دیپلماسی ایرانی: بعد از اظهارات یوسف بن علوی، وزیر امور خارجه عمان علیه تشکیل اتحادیه شورای همکاری خلیج فارس و تهدید به خروج از آن در صورت تشکیل این اتحادیه موجی از نگرانی نزد اعراب از جمله عربستانی ها به وجود آمده است. آنها اکنون از این بیم دارند که نه تنها طرح اتحادیه آنها تحقق نیابد بلکه حتی شورای همکاری در سراشیبی فروپاشی و اضمحلال بیفتد. در این جا نیز عربستانی ها به ایران مظنوند. آنها می گویند نزدیکی بی اندازه عمان و ایران به یکدیگر که در حال حاضر نزدیک ترین روابط را در میان کشورهای عربی عضو شورای همکاری با ایران دارد، عامل ایجاد تفرقه و تنش در میان اعضا شده و باعث شده است تا مسقط صحبت از جدایی از شورای همکاری بزند.

این در حالی است که عربستان از این که اردن و مغرب، به ویژه مغرب، اعتنای چندانی به پیشنهاد آن برای به عضویت در آمدن در شورای همکاری نداده اند، احساس سرخوردگی می کند و حتی سعود الفیصل، وزیر امور خارجه عربستان در جریان دیدارش با وزیر امور خارجه مغرب در یکی از نشست های وزرای امور خارجه اتحادیه عرب از رباط خواست که از توهین به غرور عربستان که غرور جهان عرب محسوب می شود، خودداری کند.

به گزارش روزنامه الحیات، چاپ لبنان، ابو بکر القربی، وزیر امور خارجه یمن خواستار نزدیکی بیشتر اعضای شورای همکاری خلیج فارس با یکدیگر شد و گفت که همکاری های امنیتی صنعا – ریاض در بالاترین حد خود قرار دارد.

القربی در گفت وگو با الحیات همچنین به دیدارش با مقام های امریکایی و بریتانیایی و غیر اروپایی اشاره کرد و گفت: «آنها نگران از دو دستگی پیش آمده در میان اعضای شورای همکاری هستند. آنها اختلافاتی که میان اعضا به وجود آمده و در نشست امنیتی منامه بروز کرده است را به خوبی زیر نظر دارند و منتظرند ببینند که نتیجه نشست شورای همکاری در کویت چه خواهد شد.»

یوسف بن علوی، وزیر امور خارجه بحرین در نشست منامه به صراحت گفت که مسقط آمادگی دارد در صورت تبدیل شدن شورا به اتحادیه از این شورا خارج شود و از عضویت در آن صرف نظر کند. این اظهارات باعث شوک اعضای شورای همکاری شد و موجی از انتقاد و نگرانی را در میان آنها به وجود آورد.

امیر ترکی فیصل آل سعود که در گذشته سفیر عربستان در انگلیس و امریکا بود و اکنون ریاست شورای اداری پژوهش و مطالعات اسلامی ملک فیصل را بر عهده دارد، در این باره گفت: «این حق عمان است که نظرش را بیان کند ولی من فکر نمی کنم که اظهارات عمان مانع از تشکیل اتحادیه شورای همکاری خلیج ]فارس [ شود. عمان اگر تصمیم به جدایی از این شورا گرفته یا بخواهد به آن بازگردد، به خودش مربوط است.»

سید حسین موسویان، رئیس سابق کمیسیون روابط خارجی شورای امنیت ملی ایران و از افراد نزدیک به حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران در این باره به روزنامه الحیات گفت: «شورای همکاری یک شورای شکست خورده است. در سال 1990 ایران پیشنهاد تشکیل یک شورای منطقه ای را داد اما توجهی به آن نشد.»

وی در ادامه افزود: «اکنون وقت تشکیل چنین سازمانی که بتواند همکاری های امنیتی منطقه ای داشته باشد و شامل ایران و عراق و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس شود، فرا رسیده است.»

موسویان همچنین بعید دانست که کشورهای عربی شورای همکاری بتوانند صاحب کرسی ای در جمع 1+5 در مذاکره با ایران بر سر برنامه هسته ای اش شوند و گفت: «ایران نقشی مشروع در خاورمیانه و منطقه جنوب غرب آسیا دارد.»

پیش از این کشورهای قطر، عربستان و مصر پیشنهاد داده بودند که در جریان مذاکرات 1+5 با ایران بر سر برنامه هسته ای اش شورای همکاری یا یکی از کشورهای عربی نیز حضور داشته باشد.

این در حالی است که کشورهای عربی ایران و عمان را متهم می کنند که آماده فروپاشی شورای همکاری خلیج فارس شده اند، به ویژه که هر دو از جایگاهی کلیدی در تنگه استراتژیک هرمز که نزدیک به 25 درصد از انرژی دنیا از آن عبور می کند، برخوردار هستند.

وزیر امور خارجه یمن در گفت وگویش با الحیات در این باره گفت: «ما منتظر مواضع جدید ایران در قبال یمن و منطقه هستیم. برای این که امیدواریم رئیس جمهوری و مقام های جدید ایران خطرات مداخله در امور داخلی دیگر کشورها را درک کرده باشند.»

یمن پس از سقوط علی عبدالله صالح، رئیس جمهوری سابق این کشور همچنان در وضعیت بی ثباتی به سر می برد و مقام های این کشور برای توجیه تزلزل سیاسی کشور دائما مدعی دخالت ایران در امور داخلی خود می شوند.

یمن از دهه هشتاد تا کنون منتظر پذیرفتن عضویتش در شورای همکاری خلیج فارس است که هنوز کشورهای عضو این شورا عضویت آن را نپذیرفته اند.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11

انتشار اولیه: سه شنبه 19 آذر 1392 / باز انتشار: شنبه 23 آذر 1392