ورود ایران و امارات به فاز تنش زدایی

دیپلماسی ایرانی: تهران- ابوظبی دست دوستی دادند. وزیر امور خارجه کشورمان در دیدار  شیخ عبدالله بن زاید آل نهیان تصریح کرد که جمهوری اسلامی ایران برای روابط دو جانبه با همسایگان به ویژه کشور دوست و برادر امارات اهمیت زیادی قائل است. وی با اشاره به اینکه به اعتقاد ما این منطقه متعلق به همه کشورهای منطقه است، افزود که صلح، پیشرفت و بهروزی منطقه نیز برای همگان است و هر چه زمینه های پیشرفت ، گسترش و توسعه افزونتر باشد؛ توسعه ، رفاه، صلح و آرامش برای همه بیشتر می شود.  ظریف گفته است ما هر گونه پیشرفت را برای کشورهای این منطقه توفیقی برای خود و هرگونه خطر و تهدید برای کشورهای منطقه را ضد خود تلقی می کنیم . این گفتگوها در شرایطی صورت گرفته که روابط ایران با کشور امارات در طول سال های اخیر رو به سردی گراییده بود و حتی در مواردی اختلافات به سمتی پیش رفت که ویزای برخی از ایرانیان ساکن دوبی هم تمدید نشد. اما به نظر می رسد پس از توافق ایران با 1+5 نگاه کشورهای عربی خلیج فارس و از جمله امارات به سمت مثبتی میل کرده تا جایی که وزیر امور خارجه امارات در این دیدار با اشاره به چشم انداز و افق جدید برای روابط دو کشور، گفته است ما با جمهوری اسلامی ایران همسایه هستیم، اما به این سطح اکتفا نمی کنیم و می خواهیم شریک جمهوری اسلامی ایران باشیم. دو کشور زمینه های همکاری مشترک بسیار دارند و حسن روحانی هم با بیان اینکه «ما هدف های مهمی داریم که با اشتراک نظر و با تعامل می توانیم به آنها دست پیدا کنیم»، آمادگی ایران را برای هرگونه روابط سیاسی، همکاری های اقتصادی و بانکی و تعاملات فرهنگی بیشتر براساس اهداف مشترک دو کشور اعلام کرده است. حمیدرضا آصفی، سفیر پیشین ایران در امارات در گفتگو با دیپلماسی ایرانی  به بررسی سطح روابط ایران و امارات در سال های گذشته پرداخته و سفر اخیر وزیر امورخارجه این کشور به ایران را مورد بحث و بررسی قرار داده است:

وزیر امور خارجه امارات در دیدار با محمد جواد ظریف گفته است که ما با ایران همسایه هستیم اما به این سطح قناعت نخواهیم کرد و دوست داریم که شریک جمهوری اسلامی ایران باشیم. به نظر می رسد باتوجه به شرایطی که در طول چند سال اخیر بر منطقه حاکم بود روابط ایران با کشور امارات رو به تیرگی رفت. دلیل این چرخش مواضع و نگاه مثبت کنونی به رابطه با ایران را در چه می دانید؟

سفر شیخ عبدالله بن زاید آل نهیان به تهران سفر مهمی است. ایران و امارات باید در ابعاد مختلف روابط گسترده ای داشته باشند، چرا که دو کشور همسایه هستند و همسایه بسیار نزدیکی که اشتراک های سیاسی و علایق و نگرانی های مشترکی دارند. از نظر کنسولی ایران روابط گسترد ه ای با امارات دارد و چند صد هزار ایرانی در این کشور زندگی می کنند که تجار ایرانی بسیار زیادی هم در امارات سرمایه گذاری کرده اند و حتی در یک مقطع زمانی روابط ایران با امارات نزدیک به 20 میلیارد درهم بود که رقم بسیار بالایی از نظر اقتصادی است.

اینکه در طول سال های گذشته روابط تنش پیدا کرد و رو به سراشیبی رفت به هیچ وجه قابل قبول نبود. امارات پس از توافق ایران با 1+5 اولین کشور از حوزه خلیج فارس بود که از این تفاهم استقبال کرد و پس از آن هم شیخ عبدالله به ایران آمد. تمامی این موارد قدم های مثبتی است که در برقراری روابط سازنده تاثیرگذار است. ایران برای امارات شریک بلند مدت مطمئنی است که در گذشته هم بوده، چرا که حسن روابط به سود دو کشور است. اقتصاد امارات با داشتن روابط خوب با ایران رشد پیدا خواهد کرد و همانطور که ایرانیان تا به امروز نقش جدی در توسعه و آبادانی امارات داشته اند از این پس هم خواهند داشت. من این سفر را به فال نیک می گیرم و اماراتی ها با درک درست از وضعیت جمهوری اسلامی و آینده روابط ایران با کشورهای خارجی این قدم را به موقع برداشته اند و تردیدی ندارم که از سوی مسئولین جمهوری اسلامی ایران با اقدام مثبت و مشابه پاسخ داده خواهد شد.

صحبت از رایزنی هایی در خصوص افغانستان و سوریه هم شده است. اما تفاوت دیدگاه میان ایران و امارات در خصوص مساله سوریه از ابتدای بحران در این کشور مساله ای عیان است. به نظر شما دو کشور با این تفاوت در دیدگاه می توانند به نقطه مشترکی دست پیدا کنند؟

 این مساله عجیبی نیست که دو کشور و یا حتی دو کشوری که رابطه بسیار حسنه ای با یکدیگر دارند نسبت به یک موضوع بین المللی دیدگاه متفاوتی داشته باشند. ایران و ترکیه روابط بسیار نزدیکی دارند اما در مورد سوریه میان آنها اختلاف نظر عمیقی وجود داشت. مهم این است که طرفین بتوانند یکدیگر را درک کنند و درجو دوستانه ای مسائل را دنبال کنند. در خصوص سوریه نیز به تدریج ثابت شده است که مواضع ایران به حق بوده و برای همه روشن شده است که مخالفین بشاراسد پایگاه چندانی ندارند و با حمایت نظامی و مالی خارجی و ارعاب مردم در این کشور حضور دارند. به نظر می رسد که فرصت خوبی برای امارات فراهم شده که با دیدگاه های ایران در خصوص سوریه و مسائل دیگری از جمله افغانستان آشنا شود و این کشورها به حل و فصل مشکل سوریه از طریق گفتگو و را ه حل سیاسی در میان گروه های سوری کمک کنند و نه با کمک های خارجی. مساله دیگر این است که دوستان عرب و اماراتی ایران باید بدانند که این گروه های افراطی اگر در کشوری همچون سوریه موفق شوند در آینده هم به کشور خود آنها خواهند آمد و از این گروه ها در امان نخواهند بود. بنابراین اگرچه در موضوع سوریه دیدگاه های دو کشور متفاوت است اما می تواند موضوع جدی برای گفتگو و حل بحران در این کشور باشد.

اتفاقا در خصوص مساله افراط گرایی و فرقه گرایی هم دو وزیر امورخارجه گفتگو کرده اند. ایران و امارات در خصوص این مساله و گریز از جنگ میان شیعه و سنی چه قدم های مشترکی می توانند بردارند؟

به نظر می رسد اماراتی ها از اینگونه همکاری ها استقبال کنند. برخی مسائل ایران و امارات را تهدید می کند همانند مواد مخدر که همکاری های خوب کنسولی میان ایران و امارات در خصوص گاردهای ساحلی وجود داشته است چرا که در برخی موارد مواد مخدر از مرزهای شرقی وارد ایران می شود و به اروپا و یا برخی از کشورهای ثروتمند خلیج فارس از جمله امارات می رود. موضوع دیگر افراط گرایی  و تروریسم است، به دلیل آنکه اگر تروریسم در منطقه گسترش پیدا کند هیچ کشوری در منطقه در امان نخواهد ماند، بنابراین بحث یک یا دو کشور درگیر نیست بلکه همه درگیر خواهند شد و صدمه می خورند. بنابراین مواد مخدر و مساله تروریسم زمینه مشترکی برای همکاری میان ایران و امارات است که در گذشته هم همکاری های خوبی در این موارد شده است. در زمانی که ایران تحت فشار تحریم های ظالمانه قرار داشت اماراتی ها تلاش کردند که در کنار ایران باشند با وجود تمامی مشکلات و تنگناهایی که برای آنها وجود داشت و حتی در جنگ تحمیلی نیز امارات به نوعی بی طرف بود و درکنار صدام قرار نگرفت.

اگر قصد داشته باشیم روابط دو کشور از نگاه جزئی تری مورد بحث و بررسی قرار دهیم نقاط اختلاف و اشتراک درچه مواردی خلاصه می شود؟

در طول سه یا چهار سال گذشته روابط به سطح نازلی رسیده بود و بیشتر به همکاری های اقتصادی غیرنهادینه شده محدود بود. البته تماس هایی هم میان دو کشور وجود داشته که علنی نشده است یعنی میان وزارت خانه های پولی و اقتصادی دو کشور، اما از نظر سیاسی روابط دو کشور در سطح پایینی قرار داشت و بیشتر روابط اقتصادی بود. در مجموع روابط در سطح قابل قبولی نبود، امیدواریم این سفر شیخ عبدالله عاملی برای گسترش روابط همه جانبه در آینده باشد.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/14

انتشار اولیه: شنبه 9 آذر 1392/ باز انتشار: سه شنبه 12 اذر 1392