برداشت توطئه‌آمیز ریاض از توافق ژنو

دیپلماسی ایرانی: عربستان سعودی روز دوشنبه اعلام کرد که توافقی که میان ایران با مجموعه 1+5 بر سر برنامه هسته ای اش امضا شده است، می تواند راه حلی کامل برای همه برنامه های مورد نزاع اگر "نیت های حسنه" آن مشخص باشد، محسوب شود.

به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن، در سایه اظهارات عربستان سعودی که در جریان مذاکرات ایران با 1+5 بارها اعلام کرد که ریاض در صورتی که توافقی میان ایران و قدرت های بزرگ در ژنو حاصل شود گزینه های متعددی در اختیار دارد تا بتواند حالت توازن با ایران را حفظ کند، استقبال همراه با اما و اگر عربستان پیام های متعددی در خود دارد.

عبدالعزیز خوجه، وزیر فرهنگ و رسانه عربستان در بیانیه ای که بعد از جلسه هفتگی شورای وزیران به ریاست امیر سلمان بن عبدالعزیز، ولیعهد این کشور برگزار شد، اعلام کرد که دولت عربستان کاملا از توافقی که در ژنو میان ایران با مجموعه 1+5 بر سر برنامه هسته ای آن در 24 نوامبر 2013 حاصل شد، اطلاع دارد.  

در ادامه این بیانیه آمده است که دولت عربستان نسبت به حصول این توافق از این دریچه نگاه می کند که اگر با حسن نیت حاصل شده باشد می تواند توافقی اولیه و رو به جلو برای حل همه مشکلاتی که به برنامه هسته ای ایران مرتبط است، حاصل شود.

دولت عربستان در ادامه این بیانیه همچنین خواستار امحای همه سلاح های کشتار جمعی به ویژه سلاح های هسته ای در منطقه خاورمیانه و خلیج ]فارس[ شده است.

همچنین در این بیانیه ابراز امیدواری شده که در پی این توافق نامه گام های مهمی برای تضمین استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای برای همه کشورهای منطقه برداشته شود.

پیش از این عربستان نسبت به برنامه هسته ای ایران شبهه وارد کرده و احتمال داده بود که ایران بخواهد سلاح هسته ای بسازد و از این طریق به تهدید امنیت منطقه به ویژه خلیج فارس که نزدیک ترین همسایه ایران محسوب می شود، بپردازد.

ناظران بر این اعتقادند که ریاض علی رغم این که از توافق ژنو میان ایران با 1+5 استقبال کرده است، اما هیچ اطمینانی به این توافق ندارد و برای همین به فکر گزینه هایی برای ایجاد موازنه منطقه ای به سود خود است. برای همین این اعتقاد وجود دارد که احتمال این که عربستان به سراغ پاکستان برود وجود دارد، به ویژه که در فکر گسترش روابط با این کشور است. عربستان همچنین در پروژه های هسته ای عربستان سرمایه گذاری کرده است. این تاسیسات اکنون آماده بهره برداری شده اند و می توانند پاسخگوی تقاضاهای عربستان باشند.

کارشناسان غربی پیش از این تاکید می کردند که اگر ایران موفق به ساخت سلاح هسته ای شود، عربستانی ها حتی یک ماه هم منتظر نمی مانند و به سمت ساخت سلاح هسته ای خواهند رفت که در این زمینه قطعا به اولین جایی که توجه خواهند کرد، پاکستان خواهد بود. به ویژه که پاکستانی ها نیز به پول های عربستانی ها نیاز مبرم دارند.

جمهوری اسلامی ایران بارها تاکید کرده است که برنامه هسته ای اش صرفا اهداف صلح آمیز دارد و به هیچ وجه به دنبال دستیابی به سلاح هسته ای نیست و مطابق با فتوای مقام معظم رهبری رسیدن به بمب هسته ای را حرام می داند. اما غرب و متحدان عربش بدون ارائه کوچکترین سندی ادعا دارند که هدف ایران از دستیابی به تکنولوژی هسته ای اهداف نظامی و ساخت سلاح هسته ای است.

تحلیلگران به این نکته نیز اشاره می کنند که با توجه به بحران اخیری که میان عربستانی ها و امریکایی ها در مورد ایران در پی تماس تلفنی ای که میان باراک اوباما با حسن روحانی در روز 27 سپتامبر به وجود آمد، ریاض به فکر استراتژی جدیدی افتاده است و قصد دارد استراتژی اعتماد به توانایی های داخلی را با توجه به حفظ توازن در منطقه در دستور کار خود قرار دهد.

اما انتخاب دیگری که پیش روی عربستانی ها است، و سال ها است که تلاش دارند آن را مخفی نگه دارند و در رسانه ها و محافل سیاسی حرفی از آن به میان نیاید، توسعه سامانه های موشکی ای است که به موجب توافق نامه نظامی ای از چینی ها خریداری کرده اند. موشک هایی که گفته می شود توانایی حمل کلاهک های هسته ای را نیز دارند. بر اساس این توافق عربستان در اواخر دهه هشتاد قرن گذشته میلادی ده ها موشک بالستیک از نوع CSS – 2 خریداری کرده و در سراسر خاک خود مستقر کرده است. گفته می شود امریکایی ها تا کنون چند بار خواستار دیدن از این موشک ها شده اند اما هر بار عربستانی ها از این کار طفره رفته اند. عربستانی ها می گویند که این موشک ها موشک های ساده ای است که صرفا مصرف دفاعی دارند و نمی توان هیچ گونه کلاهک هسته ای را بر آنها سوار کرد.

توجه به کشورهای دیگر منطقه ای برای توسعه توانایی های هسته ای با همکاری آنها مثل مصر و ترکیه و امارات با اهداف صلح آمیز نیز می تواند گزینه دیگری برای عربستانی ها باشد.

در این میان عربستانی ها ادعا می کنند که کشورهایی که می گویند کسانی که از توافق ژنو حمایت می کنند، توجه نمی کنند که این توافق می تواند دست ایران را در منطقه باز بگذرد و آن را برای نفوذ در کشورهای دیگر به ویژه در پرونده های منطقه ای نظیر سوریه و یمن تقویت کند.

در عین حال برخی نیز شک دارند که توافق مخفیانه ای پشت این توافق نباشد، همان طور که گزارش های متعدد گزارش دادند که نشست های سری ای میان مسئولان امریکایی و ایرانی صورت گرفته است. گزارش ها حاکی از آن است که مسئولان ایرانی و امریکایی جلسات سری ای را در مکان های دوردست با استفاده از جنگنده های نظامی و امکانات خاص دیگر برگزار کردند که نتیجه این جلسات به توافق روز یکشنبه ژنو انجامید.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11