اعتراف به قدرت و نفوذ منطقه‌ای تهران

دیپلماسی ایرانی: منابع آگاه دیپلماتیک تاکید می کنند که جلسه ای که قرار است میان 1+5 با ایران در ماه نوامبر برگزار شود از اهمیت بسیاری برخوردار است و نشان خواهد داد که مذاکرات ایران با این کشورها به ویژه مذاکرات تهران و واشنگتن که به طور دو جانبه در حاشیه آن در نشست قبلی ژنو برگزار شد چقدر پیشرفت داشته است. بر عکس آن چه شایع است مذاکرات تهران و واشنگتن فقط محدود به پرونده هسته ای نبوده و مذاکرات دو جانبه چند وقتی است از تابستان گذشته آغاز شده است. بنا به اطلاعات به دست آمده سفر سلطان قابوس بن سعید در 25 سپتامبر گذشته سفری برای میانجیگری میان ایالات متحده امریکا با ایران بوده و این صحیح است که مذاکراتی که از آن موقع آغاز شده بوده واقعا جدی بوده و پیشرفت هایی هم داشته است. و این که گفته می شود نشانه های بروز پیشرفت در مذاکرات دو طرف بعد از حضور دکتر حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران در مجمع عمومی سازمان ملل در 23 سپتامبر گذشته به دست آمده یا از تماس تلفنی رئیس جمهوری امریکا، باراک اوباما با همتای ایرانی اش حاصل شده، نیست.

اطلاعات به دست آمده حاکی از آن است که سخنرانی ای که اوباما در مجمع عمومی سازمان ملل در 24 سپتامبر گذشته بیان داشت تلاشی برای مطمئن ساختن کشورهای عربی حوزه خلیج فارس بر سر مذاکراتی که واشنگتن با تهران آغاز کرده است، بود به ویژه در آن جا که گفت به رغم این که ایالات متحده امریکا واردات نفت خود را از منطقه کاهش داده اما همچنان این منطقه جزء مصالح اساسی ایالات متحده امریکا محسوب می شود.

با این وجود این اظهارات نتوانست رضایت عربستانی ها را جلب کند تا آن جا که آنها قبل از آن که عضویتشان را در شورای امنیت سازمان ملل تعلیق کنند، سخنرانی خود را در مجمع عمومی سازمان ملل لغو کردند.  

منابع دیپلماتیک آگاه به روزنامه لبنانی النهار گفتند که مذاکرات ایران و امریکا دو محور داشت: اول، پرونده هسته ای ایران و این که ایران از برخی تلاش های هسته ای اش دست بکشد تا تحریم های بین المللی علیه آن لغو شوند. دوم، به عادی سازی روابط دو جانبه ایالات متحده با ایران باز می گشت که تهران به روشنی دید امریکا به مصالح استراتژیک ایران در خاورمیانه اعتراف می کند. در ترجمه ساده این مصالح، منابع آگاه می گویند امریکا به سمتی می رود که به نفوذ ایران در منطقه اعتراف کند و تسلط ایران بر عراق و همچنین نفوذش برای حفاظت از مصالحش در سوریه را به رسمیت بشناسد تا به این ترتیب بحران سوریه و به دنبال آن بحران تشکیل دولت در لبنان نیز پایان یابد. این بدان معنا است که امریکا عملا می خواهد همه برگه ها و جایگاه های نفوذی خود را به ایران بسپارد، جایگاه هایی که ایران در سال های اخیر به زور توانست از چنگ امریکایی ها خارج کند و جایگاه خود را به عنوان یک قدرت شیعی منطقه ای تثبیت کند.  

به رغم این که هنوز با همه برگه ها بازی نشده است اما عربستان سعودی اعتراض خود را از هم اکنون بیان داشته و گفته است که اجازه نمی دهد ایالات متحده در این چارچوب گام بردارد. منابع دیپلماتیک مطلع در این باره می گویند که با وجود اعتراض های عربستان به نظر نمی رسد که چالشی در برابر این مسیر وجود داشته باشد به استثنای اعتراض های شدید و قدرتمند اسرائیل که احتمال تاثیرگذاری بر کنگره امریکا برای فشار بر اوباما در این چارچوب را افزایش می دهد. حقیقت این است که سیاست خارجی ایالات متحده در دست باراک اوباما، رئیس جمهوری ایالات متحده است که سیاست خارجی روشنی در قبال منطقه ندارد، جز این که به نظر می رسد که مصالح اساسی اش تنها بر محافظت از مصالح امریکا بعد از بازگشت نیروهای امریکایی از عراق متمرکز است که در این زمینه نیز باید گفت که عرصه را برای ایرانی ها خالی کرده است تا آنها بتوانند نفوذ خود را در عراق تکمیل کنند. کما این که غرب نیز به طور جدی خواهان پیروزی حکومت سوریه و ایران بر تندروها و تروریست های اسلام گرایی است که در سوریه حضور دارند. آنها همچنین از این که حزب الله نیز در همین راستا فعالیت می کند، خشنودند و هر آن چه غیر از این زده می شود، خلاف واقع است. به عبارت دیگر غرب از عملکرد حزب الله در سوریه راضی است. غیبت سیاست خارجی امریکا در این منطقه نشان می دهد که واشنگتن مانعی برای تسلط ایران یا تلاش برای افزایش نفوذ پرقدرتش در این کشورها ندارد. با این وجود این سوال مطرح است که آیا واقعا گسترش روابط امریکا با ایران قرار است به حساب تنش در روابط واشنگتن – ریاض نوشته شود؟