اوباما می تواند همین فردا تحریم ها را تعدیل کند

دیپلماسی ایرانی: در سه سال گذشته، کنگره آمریکا بیشترین تحریم ها را علیه ایران اعمال کرده است. در هفته های اخیر، شماری از اعضای کنگره و سنا ، بدون توجه به روند مذاکرات هسته ای با ایران، خواستار پابرجاماندن تحریم ها شدند. این در حالی است که باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا می تواند با یک چرخش قلم تحریم های ایران را لغو کند – و اغلب اینچنین کرده است.

تحریم های جاری علیه ایران میزان سرمایه گذاری خارجی در بخس انرژی ایران را بسیار محدود کرده است. از سوی دیگر موسسه های مالی خارجی نمی توانند با ایران تجارت نفتی داشته باشند و بانک مرکزی جمهوری اسلامی نیز از سیستم بانکداری ایالات متحده حذف شده است. گزارش ها حاکی است که بیش از 50 میلیارد دلار از سرمایه ایران در خارج از کشور بلوکه شده است. در ماه جولای، مجلس نمایندگان آمریکا بسته تحریمی جدیدی را با 400 رای موافق و 20 رای مخالف به تصویب رساند. هدف از این تحریم ها به صفر رساندن صادرات نفتی ایران است. از سوی دیگر سنا تا پایان ماه جاری فرصت دارد تا در این بسته را بررسی کند.

پیامد تحریم ها برای اقتصاد ایران بسیار گسترده بوده است. اما پرسش این است که آیا این تحریم ها به قوت خود باقی خواهند ماند. کنگره می تواند پیش نویس هر تحریمی را که خواستار آن است، تنظیم کند اما کاخ سفید این اختیار را دارد که در مورد  پذیرش این تحریم ها یا نحوه اجرای آن تصمیم گیری کند. به موجب قانونی که برای تحریم بانک مرکزی ایران اجرا می شود، اوباما یک مشوق امنیت ملی در اختیار دارد. به این معنی که به طور موقت می تواند این تحریم را نرم تر کرده یا اینکه آن را لغو کند. از سوی دیگر تحریم هایی که برای مجازات کشورهای فعال در بخش انرژی ایران تعریف شده ، به وزارت خارجه آمریکا امکان می دهد آن دسته از کشورهایی که محدودیت هایی در واردات نفت از ایران اعمال کرده اند را شامل معافیت از تحریم ها کند.متحدان کلیدی آمریکا مانند ژاپن و 10 عضو اتحادیه اروپا از همین معافیت تحریمی بهره می برند.

یک مقام دولتی در این زمینه اظهار داشت: تحریم ها بیشترین قدرت مانور را در اختیار رئیس جمهور قرار داده اند. به گفته وی، تحریم ها از آغاز اینچنین طراحی شده اند.

البته کنگره به سختی تلاش کرده است که امکان استفاده کاخ سفید از این مشوق ها را محدودت کند. لغو تحریم بانک مرکزی ایران به این بستگی دارد که دولت ثابت کند این مساله به امنیت ملی آسیب نمی زند. این معافیت که کاخ سفید هیچگاه از آن استفاده نکرده است، باید هر 120 روز یکبار تجدید شود. این بندی است که قانونگذاران به طرح  تحریم ها اضافه کرده اند تا کاخ سفید را ناگزیر کنند هر چهار ماه یکبار با یک جدال سیاسی بر سر تحریم ها مواجه شود.  

دست کم در گذشته این نبردی نبوده که کاخ سفید از وارد شدن به آن ابایی داشته باشد. ماه گذشته، وزارت خارجه آمریکا به ژاپن یک معافیت شش ماهه از تحریم نفت ایران داد، چرا که آمار نشان می داد توکیو، خرید نفت از ایران را در مقایسه با سال گذشته 38 درصد کاهش داده است. انتظار می رود در ماه دسامبر نیز دولت آمریکا معافیت هایی را برای هند، چین و کره جنوبی به اجرا بگذارد.

این در حالی است که دولت به طور کلی با تحریم بانک مرکزی ایران چندان موافق نبود و کاخ سفید تاکید داشت که این روند می تواند ثبات سیستم مالی جهان را تهدید کند. به همین دلیل دولت علیه ایران تحریم در کنگره لابی کرد. هرچند که این لابی راه به جایی نبرد. هفته گذشته نیز وندی شرمن، نماینده ارشد آمریکا در مذاکرات هسته ای با ایران از کنگره خواست تصویب تحریم های جدید علیه ایران را به تعویق بیاندازد. این تحریم ها شامل مجازات شرکت هایی است که با بخش کشتیرانی، ساخت و ساز و پتروشیمی ایران همکاری دارند و شرمن از کنگره می خواهد مادامی که مذاکرات با ایران در جریان است، این تحریم ها را تصویب نکند.

در حال حاضر دولت روی نحوه واکنش به ابراز تمایل ایران برای بهبود روابط، متمرکز شده است. شرمن و دیگر مقامات عالی رتبه آمریکایی می گویند، مذاکرات خوبی در ژنو با ایران داشه اند. از سوی دیگر کاخ سفید در حال سبک و سنگین کردن اقدامات اعتمادسازی است که می تواند بخشی از دارایی های مسدود شده ایران را آزاد کند و به ایران اجازه دهد برای هواپیماهای مسافربری، قطعات یدکی خریداری کند.

البته جیمز لیو، از خزانه داری آمریکا در گفت و گو با ان بی سی خاطرنشان کرده است که کاخ سفید هنوز در این زمینه تصمیم گیری نکرده و خیلی زود است که آمریکا در مورد تعدیل تحریم های ایران تصمیم گیری کند. از سوی دیگر بسیاری از اعضای کنگره و سنا نیز از کاخ سفید می خواهند تحریم ها را تشدید کند.

با این حال ، رئیس کمیته کمپین دمکراتیک کنگره در گفت و گو با  فارن پالیسی خاطرنشان کرد: اگر رئیس جمهور درخواست لغو تحریم های جاری را داشته باشد، برای کنگره و سنا حمایت از آن دشوار است.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه: چهارشنبه 1 ابان 1392 / باز انتشار: دوشنبه 6 ابان 1392