آیا غرب از قطعنامه‌های تحریمی ایران عقب‌نشینی می‌کند؟

با توافق ایران و کشورهای عضو گروه ۱+۵ برای برگزاری دور جدید مذاکرات هسته ای طی چند هفته آینده در ژنو، بار دیگر بازار گمانه زنی ها درباره پیشنهادهای احتمالی هر یک از دو طرف در مذاکرات و محتوای توافق احتمالی داغ شده است. در این میان، اظهارنظر یک مقام اروپایی از تغییر جهت محسوس غرب در این مذاکرات حکایت دارد.

به گزارش «تابناک»، در جریان دیدار وزرای خارجه ایران و گروه ۱+۵ که حاشیه اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک برگزار شد، تاریخ ۲۳ و ۲۴ مهر ماه ، زمان دور جدید مذاکرات هسته ای ایران و شهر ژنو به عنوان محل برگزاری این مذاکرات تعیین شد.

این مذاکرات که نخستین دور گفت و گو ها میان ایران و گروه ۱+۵ پس از روی کار آمدن دولت جدید در ایران به شمار می رود، به شدت مورد توجه و پیگیری جامعه جهانی است و با نزدیک شدن هر چه بیشتر به آن، حساسیت نسبت به محتوا و نتایج آن بیش از گذشته نیز افزایش خواهد یافت.

در جدید ترین تحول در این زمینه، روز گذشته یک مقام ارشد غربی از احتمال تعدیل درخواست های طرف مقابل از ایران در جریان دور جدید گفت و گو ها خبر داده بود. به گفته این مقام اروپایی، کشورهای عضو ۱+۵ در نظر دارند برای توافق با ایران، از درخواست های پیشین مبنی بر توقف کامل همه فعالیت های غنی سازی اورانیوم در ایران صرف نظر کنند.

«لیناس لینکوبسیوس»، وزیر خارجه لیتوانی که کشورش ریاست دوره ای اتحادیه اروپا را بر عهده دارد، در این زمینه گفته، در صورتی که ایرانی ها بتوانند ثابت کنند برنامه هسته ای آنان صرفاً دارای مقاصد صلح آمیز است، می توانند به این برنامه ادامه داده و فعالیت های خود را پی بگیرند.
 
هرچند شاید این اظهارنظر در وهله نخست موضوعی کم اهمیت جلوه کند (زیرا غرب با این کار، تنها می تواند گام نخست را برداشته و قانونی ترین حق ایران را به رسمیت بشناسد)، اهمیت این موضوع هنگامی آشکار می شود که توجه کنیم در همه قطعنامه های وضع شده از سوی شورای امنیت علیه جمهوری اسلامی ایران، تقاضای تعلیق کامل همه فعالیت های هسته ای ایران مطرح شده بود.

این موضوع از همان نخستین قطعنامه وضع شده علیه ایران در شورای امنیت مصداق داشت. در قطعنامه ۱۶۹۶ که در تاریخ ۳۱ ژوئیه ۲۰۰۶ به تصویب رسید، شورای امنیت با تأکید بر قطعنامه های گذشته شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی و بیانیه پیشین خویش، از ایران می خواست همه فعالیت های مرتبط با غنی سازی را به حال تعلیق درآورد.

در چهار قطعنامه های بعدی، یعنی قطعنامه ۱۷۳۷ (مورخ ۲۳ دسامبر ۲۰۰۶)، قطعنامه ۱۷۴۷ (مورخ ۲۴ مارس ۲۰۰۷)، قطعنامه ۱۸۰۳ (مورخ ۳ مارس ۲۰۰۷) و همچنین قطعنامه ۱۸۳۵ (۲۷ سپتامبر ۲۰۰۸) نیز شورای امنیت ضمن طرح دوباره همین موارد، بر ضرورت توقف کامل فعالیت های غنی سازی ایران تأکید می کرد.

به این ترتیب، می توان گفت اظهارنظر اخیر این مقام اروپایی و اشاره به ضرورت نداشتن تعلیق فعالیت های هسته ای، خود تغییر جهتی مهم از سوی طرف غربی است که در صورت تداوم و تسری به دیگر حوزه ها، می تواند به مبنایی برای تفاهم و توافق دو طرف تبدیل شود.

به عبارت دیگر، روند جدید دیپلماتیک ایران در راستای تلاش برای برطرف کردن ابهامات و فضاسازی ها پیرامون برنامه هسته ای کشور و پایان دادن به مسائل موجود در این حوزه با روش های تعامل جویانه، سبب شده کشورهای غربی، قطعنامه هایی را که خود تصویب کرده و حتی چین و روسیه نیز بر آن مهر تأیید زده اند، کنار گذاشته و به دنبال مبنایی جدید برای توافق با ایران باشند.

روشن است که ادامه این مسیر مثبت از سوی دو طرف، می تواند برای نخستین بار زمینه ای واقعی در دستیابی به توافقی مشخص و پایدار پیرامون برنامه هسته ای کشور فراهم آورد.