نامه ابراهیم یزدی به روحانی درباره اسد

 «ورای این که این تماس یا دیدار به کدام سمت و سو میل می کند، این قدم را باید مثبت ارزیابی کرد. این تماس نشان داد جمهوری اسلامی درنهایت به این نتیجه رسیده است که نفس مذاکره و دیدار به معنی دفع نیست.»

به گزارش ایسنا، روزنامه بهار با ذکر مقدمه ای نسبتا طولانی، گفت وگوی خود با ابراهیم یزدی وزیر خارجه دولت موقت را منتشر کرده است. یزدی آخرین فردی بود که در جمهوری اسلامی با همتای آمریکایی خود دیدار رسمی داشت. گزیده این گفت وگو در پی می آید:

* سیاست خارجی ایران تا کنون هم فارق از ایدئولوژی رسمی اسلام بوده است زیرا اگر جمهوری اسلامی بنا داشت طبق موازین شرعی و اسلامی دیپلماسی خود را بنا کند، باید با کشور هایی که اهل کتاب هستند، مانند کشورهای اروپایی و آمریکا رابطه خوبی برقرار می کرد، درحالی که همواره گرایش جمهوری اسلامی به برقراری رابطه با کشور هایی مانند چین و روسیه بود ... تغییری که امروز شاهد آن هستند، تغییر از سمت و سوی ایدئولوژیک به سمت خردگرایی نیست بلکه تغییر از سمت در نظر گرفتن مصالح و منافع گروهی به سمت مصالح و منافع ملی است.

* تمام آحاد کشور با گذراندن چهار دوره گذشته، دموکراسی را آموخته اند و گروه های مختلف به شکلی از وفاق ملی دست یافته اند. بر این اساس است که آقای روحانی امروز می تواند چنین قدم های مثبت و بلندی را بردارد و حتی تا جایی پیش برود که با آقای اوباما تماس تلفنی داشته باشد.

* ما در دهکده جهانی زندگی می کنیم؛ از این رو تامین منافع ایران در گرو عادی سازی روابط کشور با دنیا قرار دارد. شرایط جهان به نسبت دوران جنگ سرد تغییر کرده است؛ هرچند متاسفانه بعضی از تصمیم سازان ایران هنوز گمان می کنند که در دوران جنگ سرد به سر می برند و بر همین اساس نیز در حوزه سیاست خارجی تصمیم گیری می کنند.

* دیدار وزرای امور خارجه ایران و آمریکا را نمی توان تنها محدود به یک گپ و گفت تلفنی و حضوری دانست. ورای اینکه این تماس یا دیدار به کدام سمت و سو میل می کند، این قدم را باید مثبت ارزیابی کرد. این تماس نشان داد که جمهوری اسلامی در نهایت به این نتیجه رسیده است که نفس مذاکره و دیدار به معنی دفع نیست ... اما پس از برداشتن این گام، مهم ترین مساله این است که در این دیدار ها چه بگوییم و به دنبال چه چیزی باشیم. از امروز به بعد باید به اهداف کوتاه مدت، میان مدت و درازمدتی که برای آینده این مذاکرات طرح شده و می شود، پرداخت.

* امروز نگرانی از اجرای طرح خاورمیانه بزرگ، به اندازه گذشته وجود ندارد. انتخابات اخیر ایران، مواضعی که مقام رهبری در این مورد گرفتند و نحوه برگزاری انتخابات به نحو قابل توجهی از احتمال اقدام آمریکا و دیگر کشور های غربی برای اجرای طرح خاورمیانه بزرگ کاست.

* من دسترسی کامل به داده ها ندارم و نمی دانم چطور قرار است دو کشور وارد مذاکره شوند و برنامه ها را پیش ببرند اما می دانم که عقلانیت شدیدی بین کنش گران ایرانی به وجود آمده است. بر اساس این عقلانیت است که می توان امیدوار بود هرگز شرایطی پیش نیاید که دوباره مسائلی مانند طرح خاورمیانه بزرگ مطرح شود.

* قرآن کریم می گوید اگر اراده حل اختلاف و اصلاح وجود داشته باشد، حل هر اختلافی امکان پذیر است اما اگر اراده ای وجود نداشته باشد بهانه گیری می کنند و مشکلات حل نمی شود. اکنون برداشت من این است که این اراده هم از سوی آمریکا و هم از جانب ایران، برای اصلاح دیده می شود. براساس این اراده نقشه راهی نیز طرح شده است. بر اساس شواهد و قرائن معتقدم که در آمریکا هم اراده ای برای حل مساله وجود دارد؛ اراده ای که در زمان بوش برای حل مشکلات این کشور با ایران وجود نداشت. آن زمان من سفری برای سخنرانی در مرکز مطالعات خاورمیانه داشتم. رئیس همایش از من سوال کرد که به نظر شما روابط ایران و آمریکا چطور خواهد شد؟ پاسخ دادم که دولت آمریکا نمی خواهد مشکلات را حل کند. ایران تمام همکاری های خود را در افغانستان به کار برد اما جواب مثبت نگرفت و حرف بی ربط شنید. آن زمان که ایران به جهان برای حل مسائل افغانستان کمک کرد، اگر در آمریکا اراده اصلاح وجود داشت، واشنگتن باید اعلام می کرد که حداقل بخشی از دارایی های ایران را آزاد می کند. در آن زمان ایران از این تغییر موضع استقبال می کرد و همان سرآغازی برای مذاکرات می شد. اکنون اما شرایط دو کشور تغییرات زیادی داشته است. آقای خاتمی در وضعیتی نبود که بتواند با کلینتون صحبت کند اما اکنون دو وزیر خارجه یکدیگر را می بینند و دو رییس جمهوری صحبت می کنند.

* لابی اسرائیل در آمریکا و کشورهای دیگر تمام کوشششان را خواهند کرد تا روابط ایران و آمریکا را تیره نگاه دارند اما آنها قادر متعال نیستند. این طور نیست که ما هم نتوانیم با آنها مقابله کنیم. در گذشته حرف های بی ربطی زده شد و آب به آسیاب اسراییل ریخته شد اما خوشبختانه اکنون دولت درست عمل می کند و مواضع و سخنانش سنجیده است.

* نه فقط درباره سوریه که درباره کل منطقه خاورمیانه ایران می تواند نقش ایفا کند؛ نقشی که هم متضمن منافع ایران است، هم منافع ملت های منطقه و در تعارض با امنیت و ثبات در غرب نیست اما سوریه می تواند برگ برنده ایران در معادلات جدید منطقه و جهان باشد. به خصوص پس از اینکه رابطه ایران با آمریکا و به تبع آن با جهان بوی آشتی گرفته است، رفتار ایران در قبال سوریه بسیار مهم است. حدود دو هفته پیش نامه ای برای آقای روحانی نوشتم و رونوشتی از آن را برای مقام رهبری، آقای خاتمی، آقای هاشمی و وزیر امور خارجه کشور ارسال کردم. در این نامه پیشنهاد کردم ایران با تکیه بر پشتوانه سرمایه گذاری هایی که در سوریه کرده است، آقای اسد را قانع کند که از حکومت کناره گیری کند. وضعیت کنونی سوریه به نفع هیچ یک از کشورهای منطقه یا جهان نیست اما ایران می تواند به عنوان یک کشور تاثیر گذار منطقه ابتکار عمل را در دست بگیرد و با کمک سازمان ملل، اتحادیه عرب، گروه های معارض و مخالف سوری و جانشینان اسد، آینده سوریه را به گونه ای رقم زند که نه تنها منافع منطقه ای در آن لحاظ شود که منافع ایران هم برآورده شود.