مقاله نوشتن روسای جمهور از چه زمانی باب شد؟

طی تنها یک هفته، دو تن از مقامات ارشد بین المللی، یعنی روسای جمهور روسیه و ایران، دست به ابتکار دیپلماتیک جالب توجهی در قبال آمریکا زندند. این ابتکار، نه از طریق سازمان ملل یا نهادهای بین المللی، بلکه از به واسطه نوشتن مقالاتی در روزنامه های معتبر آمریکایی نمود پیدا کرد. اما این اقدام تا چه حد مسبوق به سابقه است؟

به گزارش «تابناک»، سایت شبکه خبری «ان بی سی نیوز» در مطلبی به موضوع انتشار دو مقاله از سوی ولادیمیر پوتین و حسن روحانی پرداخته و این سوال را مطرح می کند که آیا همزمانی انتشار این دو مقاله صرفاً امری اتفاقی است یا حاکی از روندی جدید در عرصه بین المللی می باشد؟

«ان بی سی نیوز» اشاره می کند که به گفته پوتین، ایده نوشتن مقاله به طور کاملاً اتفاقی به ذهنش رسیده است. وی می گوید قصد داشته عقیده خود را درباره اینکه پس از انجام یک حمله محدود علیه سوریه، چه اتفاقی رخ خواهد داد، به طور مستقیم با مردم آمریکا و نمایندگان آن ها در کنگره در میان بگذارد.

مقاله پوتین روز یازدهم سپتامبر و دقیقاً در دوازدهمین سالگرد واقعه حمله تروریستی یازده سپتامبر در نیویورک تایمز منتشر شد و پوتین بعداً از این روزنامه به خاطر انتشار سریع آن تشکر کرد. البته برای وی مهم نبود که مقاله اش در کدام نشریه منتشر شود.

پوتین در پاسخ به سوالی درباره محل انتشار مقاله خود صرفاً گفته بود: «یکی از نشریات معتبر و مطرح... به این ترتیب، این اطلاعات به دست مخاطبش خواهد رسید و من می توانم آنچه را که تمایل دارم برای آن ها بیان کنم».

این نخستین مقاله پوتین در نیویورک تایمز نبود. در نوامبر 1999، پوتین مقاله ای را درباره تروریسم و خشونت در منطقه قفقاز به رشته تحریر درآورد که تأکید آن بر وقایع چچن بود.

مقاله اخیر پوتین به واسطه زبان صریح و استدلال های موجز، با نقدهای مثبتی مواجه شد؛ اما به نظر می رسد اثرات اندکی را بر مخاطبان بر جای گذاشته باشد. بر اساس نتیجه یک نظرسنجی موسسه «گالوپ» که پس از انتشار مقاله پوتین انجام گرفت، اکثریت آمریکایی ها – برای نخستین بار در 15 سال اخیر – روسیه را کشوری با رویه غیردوستانه و یا حتی دشمن دانستند.

«فیودور لوکیانف»، سردبیر نشریه «روسیه در امور جهانی» می گوید: «اگر تغییری واقعی، در قالب شکل گیری رابطه ای سازنده نسبت به سوریه و برنامه هسته ای ایران رخ داده باشد، ممکن است شاهد بهبود تدریجی تصویر روسیه (در آمریکا) باشیم. اما مقاله به خودی خود فقط می تواند فرصت ایجاد کند؛ نه بیشتر».

با این وجود، به نظر می رسد پوتین یک روند را آغاز کرده باشد: روز جمعه، نام رئیس جمهور ایران زیر یکی از تیترهای روزنامه واشنگتن پست منتشر شد. مقاله با عنوان «چرا ایران در پی تعامل سازنده است؟»

اما در حالی که مقاله پوتین به واسطه نهاد «کچام» که سازمانی بین المللی در امور روابط عمومی و بازاریابی است در نیویورک تایمز منتشر شد، سردبیران واشنگتن پست گفتند که خودشان به طور مستقیم با مقامات ایرانی در تماس بوده اند.

«فرد هیات»، دبیر صفحه «دیدگاه» واشنگتن پست می گوید: «مقاله از نظر شکلی بسیار خود بود. تا جای که من اطلاع دارم، پای هیچ سازمان روابط عمومی در میان نبوده است».

به هر حال، این نخستین بار نیست که رهبران سیاسی، از ستون دیدگاه های یک روزنامه برای مطرح کردن نظرات خود برای مخاطبان بهره می گیرند. در سال 2011 و دو ماه پس از وقوع یک فاجعه تیراندازی و کشتار در آمریکا، باراک اوباما سیاست خود درباره کنترل اسلحه و برنامه هایش در این زمینه را در روزنامه «آریزونا دیلی استار» به چاپ رساند. بیل کلینتون نیز گهگاه مقالاتی را در «آیریش تایمز» منتشر می کرد.

اما تحلیلگران می گویند انتشار چنین مقالاتی از سوی رقبای آمریکا همچون روسیه و ایران، بسیار نادر است.

پوتین می گوید به این دلیل به نوشتن مقاله روی آورده که اعتقاد دارد دولت و رسانه های آمریکا، ایده های وی را تحریف می کنند. وی اظهار داشته: «این کار بدین علت است که رسانه های جمعی در آمریکا، اغلب دیدگاه های یک جانبه از مسائل مختلف ارائه می دهند و یا به کلی درباره برخی موضوعات سکوت می کنند».

به هر حال، این مقالات سبب شد ایده های پوتین و روحانی، به طور مستقیم در معرض دید و قضاوت مردم آمریکا (مخاطبان مدنظر آن ها) قرار بگیرد. در مجموع، می توان گفت که احتمال دارد نوشتن مقالاتی از این دست، در میان رهبران کشورهای مختلف فراگیر شود. البته هنوز نواقصی در این سیستم وجود دارد.