بین ایران و سوریه گروکشی نکنید

دیپلماسی ایرانی: روز دوشنبه سوزان رایس، مشاور امنیت ملی آمریکا با تاکید بر لزوم اقدام نظامی علیه سوریه ، تلاش کرد چهره کاندولیزا رایس را در ذهن ها تداعی کند. رایس گفت، در صورتی که آمریکا به استفاده از تسلیحات شیمیایی در سوریه واکنش نشان ندهد، ایران و کره شمالی برای به دست آوردن آنچه که می خواهند، انگیزه بیشتری می گیرند. رایس به جماعتی که در بنیاد آمریکای جدید در واشینگتن پای صحبت های اش نشسته بودند ، وعده داد که آمریکا نمی گذارد ایران به سلاح هسته ای دست یابد و به منظور موفق شدن واشینگتن در این راه، مقامات تهران باید دریابند که کاخ سفید آنچه را که می گوید، انجام می دهد.

اظهارات رایس انعکاسی از جملاتی است که باراک اوباما، جان کری و دیگر مقامات دولتی در چند روز اخیر به زبان آورده اند تا حمله به سوریه را بر مبنای منوی چینی از عقایدی توجیه کنند که فشار بر ایران را نیز شامل می شود. اما استدلال ایران – در حالی که در سطح سیاست داخلی آمریکا قابل درک است – معیوب و پر خطر است .

با تاکید بر اینکه در صورت صرفنظر از گزینه نظامی در برابر سوریه،  ایران برای دستیابی به سلاح هسته ای انگیزه بیشتری پیدا می کند، مقامات آمریکایی در مذاکرات هسته ای آتی خود را در موضع ضعف قرار می دهند. از سوی دیگر استفاده از مترسک سوریه ، موفقیت 5 سال گذشته آمریکا در ایجاد اجماع بین المللی بر سر تحریم ایران را کم اهمیت جلوه می دهد.

اوباما با تعیین خط قرمز برای سوریه در زمینه استفاده از تسلیحات شیمیایی خود را در جعبه ای از پیوند های قوی بین ایران و سوریه قرار داده است. در شرایطی که ایران و سوریه دو متحد قدیمی به شمار می روند، ارزیابی جداگانه هر یک از موقعیت ها اهمیت ویژه ای دارد.

انتخاب حسن روحانی میانه رو به عنوان رئیس جمهور جدید ایران و معرفی جواد ظریف، وزیر خارجه مسلط به زبان انگلیسی برای سمت مذاکره کننده ارشد هسته ای، بهترین موقیعت را در  سال های اخیر برای حل مناقشه هسته ای جمهوری اسلامی پدید آورده است. در همین حال اهرم بین المللی در قابل ایران در نتیجه اعمال تحریم ها تحت رهبری آمریکا، در موضع قدرت قرار دارد. واضح است که بدون لغو تحریم ها ، روحانی نمی تواند وعده های خود در خصوص بهبود وضعیت معیشتی رای دهندگان را عملی کند.

در حالی که تلاش مقامات آمریکایی برای ارتباط دادن سوریه با ایران به منظور تقویت موضع در قبال دمشق قابل درک است، آنها باید بتوانند سیاست های خود را متناسب با هر یک از این موقعیت ها پیش ببرند.

رایس در حالی از کودکان سوری و مصدومان بر جا مانده و لزوم مقابله با دولت اسد سخن گفت که کوچکترین اشاره ای به راه های غیر نظامی مقابله با استفاده از سلاح شیمیایی نکرد. روز دوشنبه سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه از احتمال موافقت روسیه با تحویل دادن تسلیحات شیمیایی به نهادهای مسئول، خبر داده بود.

رایس درحالی از شمار کشورهای حامی آمریکا در اقدام نظامی احتمالی سخن می گوید که افکار عمومی آمریکا از حمله به سوریه حمایت نمی کند. به گزارش موسسه نظرسنجی پیو،63 درصد آمریکایی ها مخالف این حمله و 28 درصد موافق آن هستند. در حالی که این آمار در هفته گذشته 48 درصد به 29 درصد بود. به این ترتیب به نظر می رسد اوباما در سخنرانی امشب ( سه شنبه شب ) خود برای راضی کردن افکار عمومی کشورش، راه دشواری پیش رو داشته باشد.

این در حالی است که تلاش های آمریکا برای فرونشاندن بحران می تواند با احیای دیپلماسی در قبال ایران -  هم در مساله هسته ای و هم سوریه – تسریع شود. توافق هسته ای تنش های منطقه ای شامل احتمال حمله اسرائیل به ایران را محدود می کند و منافعی نه تنها برای سوریه، بلکه برای روند صلح اسرائیل و فلسطین و شکاف شیعه – سنی به همراه دارد. در چنین توافقی نباید گروکشی کرد. به بیان دیگر این توافق نباید در مقابل نتیجه بحث بر سر اقدام نظامی آمریکا علیه سوریه به گروگان گرفته شود.

منبع: المانیتور / تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه : سه شنبه 19 شهریور 1392/ باز انتشار: یکشنبه 23 شهریور 1392