اصغر فرهادی روابط ایران و مصر را دگرگون می کند؟

العرب نوشت: علی رغم برقراری مجرد روابط دیپلماتیک ایران و مصر پس از ۳۴ سال، رابطه ایران و مصر این روزها پس از سقوط حکومت اخوان المسلمین مرحله خاکستری را سپری می کند. به نظر کارشناسان، بهبود روابط سیاسی و مبادلات تجاری بین دو کشور از دستاوردهای انقلاب ۲۵ ژانویه ۲۰۱۱ است که ایران در آن زمان از مطالبات مردم مصر حمایت کرد.

به گزارش سرویس بین الملل سایت خبری تیک Tik.ir، اظهارات مقامات ایرانیان بین محکوم کردن کودتا علیه دولت قانونی مصر و به رسمیت شناختی حق یعنی سرنوشت مصر در نوسان بود. بسیاری از ایرانیان و مصری ها امیدوار بودند در دوره روحانی شاهد بهبود روابط طرفین باشند، زیرا که او بارها اعلام کرده خواهان زدودن کدورت ها با کشورهای همسایه و بهبود روابط با سعودی است تا صدای اسلام گران سلفی که خواهان جلوگیری از گسترش شیعه در منطقه هستند را خاموش کند. این حرکت سعودی می تواند اثار مثبتی بر روابط ایران و مصر برجای گذارد. بر همین مبنا طرفین تلاش می کنند دیپلماسی آرامی را برای بهبود تدریجی روابط فیما بین در پیش گیرند. سینما یکی از راه هایی است که می تواند باعث تقویت روابط دو کشور باشد.

در دوره حکومت اخوان، هنرمندان بیش ازدیگر جریان ها در معرض سرکوب فکری و دشنام و اتهام قرار گرفتند. قاهره قصد دارد از موفقیت جهانی سینمای ایران به عنوان کلیدی برای باز کردن درهای ارتباط با این کشور استفاده کند. دکتر کامیلیا صبحی رییس بخش روابط فرهنگی خارجی در وزارت فرهنگ مصر اعلام کرده که از اصغر فرهادی برای حضور در مراسم نمایش فیلم اش به نام «گذشته» در افتتاحیه سی و ششمین جشنواره سینمایی بین المللی قاهره در ۱۹ تا ۲۶ نوامبر آینده دعوت به عمل خواهد آمد.

صبحی گفت فیلم ایرانی «گذشته» برای مراسم افتتاحیه جشنواره انتخاب شده، ولی در بخش مسابقه شرکت داده خواهد شد، چون پیش از این در جشنواره فیلم کن شرکت کرده است. او توضیح داد این تصمیم برای التزام به قوانین انجمن بین المللی تولیدکنندگان فیلم مبنی بر این که جشنواره ها فقط فیلم هایی را برای شرکت در مسابقه می توانند بپذیرند که قبلا در هیچ جشنواره ای شرکت نکرده است.

او در ادامه افزود که فیلم گذشته در جشنواره فیلم کن شرکت کرد و با استقبال خوبی هم مواجه و کاندیدای برن جایزه نخل طلایی شد، ولی در پایان دو جایزه به آن تعلق گرفت: جایزه بهترین بازیگر زن و جایزه کلیسای جهانی که توسط انجمن تحکیم بین المللی تقدیم می شود و از لحاظ اهمیت پس از نخل طلایی در جایگاه دوم قرار می گیرد. نخل طلایی به فیلم زندگی آبی به کارگردانی عبدالحمید کشیش تونسی الاصل اختصاص داده شد.

فیلم «گذشته» هم چنین در جشنواره سینمایی سیدنی در ژوئن گذشته در بخش نمایش ویژه نمایش داده شد. در این جشنواره فیلم های دیگر چون «فقط خدا می بخشد» و «آن ها در معرض خطر قرار دارند» که قبلا در جشنواره کن شرکت کرده بودند هم نمایش داده شدند. فیلم گذشته فرهادی که در سینماهای فرنسه هم به نمایش در آمد.

این فیلم، زندگی روزانه و مشکلات آن مانند ناچار بودن انسان به ارتکاب دروغ و خیانت و سردرآوردن از اسرار خانواده ها و طلاق و غیره را روایت کنند . فیلم داستان زندگی زن و مردی است. علی مصفا نقش مردی را بازی می کند که با یک زن خارجی (برنیس بیجو) ازدواج کرده است. پس از گذشت دو سال از ازدواج، مشکلاتی بین آن دو بوجود می آید و مرد ناچار به بازگشت به ایران می شود. فیلم پیچیدگی رابطه بین مرد ایرانی با همسر سابق فرانسوی اش که در استانه ازدواج با مرد دیگری است را موشکافی می کند.

پیش از مصری ها، فیلم «گذشته» توجه منتقدین فرانسوی را برانگیخته بود. هفته نامه معروف فرانسوی طی مقاله ای نوشت: «فرهادی، کارگردان ایرانی پس از فیلم جدایی نادر از سیمین که جایزه اسکار را برد، یک بار دیگر با فیلم گذشته ما را جادو کرد.» مقاله اشاره می کند: «بیننده از همان صحنه اول فیلم می پرسد بین مارس (برینس بیجو) که در انتظار مرد (مصفا) در سالن فرودگاه ایستاده است و دیوار شیشه ای بین آن ها فاصله انداخته، چه نوع رابطه ای وجود دارد؟ و در حالی که بقیه مسافرین در حال انجام امور گمرکی هستند ان دو را می بینیم که از پشت دیوار شیشه ای با هم صحبت میکنند ولی ما سخنان ان دو را نمی شنویم، زیرا دیوار مانع عبور صوت شده است.»

مجله فرانسوی می افزاید: «گذشته» به عنوان اولین ساخته فرهادی در فرانسه با گام های آرام و باوقار ما را جادو و با سناریوی زیبایش ما را شگفت زده می کند؛ ماری اصرار دارد احمد نزد وی بماند. بعدا معلوم می شود زن با یک مرد غریبه در همان منزل زندگی می کند و از او حامله نیز است. مرد (طه رحیم) متاهل است و همسر او بخاطر خودکشی در حالت کما به سر می برد. مقاله این طور پایان می یابد: «بنابراین بیننده در مقابل کار ویژه ای قرار می گیرد که او را وادار می کند تا پایان با جدیت آن را دنبال کند و در تمام مدت مشاهده فیلم در پی یافتن جواب برای سووالات مختلفی باشد که به ذهنش خطور می کند.»

همان گونه سوالات بسیاری به ذهن کسانی که خواهان پیشرفت روابط ایران و مصر هستند خطور می کند، روابطی که اخوان آن را آغاز و برقرار کرد. ایران دوست دارد با فراموش کردن گذشته و اخوان به سوی مصر بازگردد. مدت ها پیش در روزنامه «جمهوری اسلامی» نوشتم: جهان اسلام دو بال دارد و نمی توان فقط با یکی از آن ها پرواز کرد.