پیام سفر سلطان قابوس به تهران

به گزارش خبرگزاری فارس، «سلطان قابوس» پادشاه عمان بنا بر گفته حسین امیرعبداللهیان معاون وزیر خارجه کشورمان قرار است هفته آینده سفری به کشورمان داشته باشد.

امیرعبداللهیان حضور سلطان قابوس در ایران را در راستای تحکیم مناسبات دو جانبه و رایزنی های مستمر سیاسی و منطقه ای دو کشور خوانده بود. 

این سفر سومین حضور پادشاه عمان در ایران است که البته یکی از آنها پیش از انقلاب اسلامی انجام گرفته و دو سفر بعدی در دوران ریاست جمهوری احمدی نژاد اتفاق افتاده است.

این سفر بهانه ای شد برای گزارشی در خصوص روابط ایران و عمان از گذشته تاکنون و نیز نقش این کشور در معادلات منطقه ای ایران که حاصل آن از نظر خوانندگان می گذرد.

روابط ایران و عمان، پیش از انقلاب اسلامی/ دین قابوس به ایران در ماجرای ظفار

عمان کشوری پادشاهی در شرق شبه جزیره عربستان و به پایتختی مسقط است. این کشور حاشیه خلیج فارس به همراه ایران بر تنگه استراتژیک هرمز تسلط دارد.

ایران و عمان از دوره مظفرالدین شاه با یکدیگر روابط سیاسی و تجاری داشته اند (که البته روابط تجاری دو کشور از دوران باستان وجود داشته)، اما این روابط در دوره پهلوی قطع شد.

با روی کار آمدن سلطان قابوس و به رسمیت شناخته شدن وی از سوی انگلیس و آمریکا، ایران نیز رژیم سلطنتی عمان را به رسمیت شناخت. شهریور ماه 1350 بود که آغاز روابط سیاسی دو کشور به طور رسمی اعلام و اولین سفیر ایران در سال 51 راهی مسقط شد. در همان سال ها بود که سفرهای مقامات عالیرتبه دو کشور کلید خورده و کمک های عمدتاً نظامی ایران به عمان شکل گرفت و نیروی نظامی این کشور توسط ایران، حمایت و آموزش داده می شد.

اوج کمک های ایران پیش از انقلاب اسلامی به عمان زمانی بود که شورشی نظامی علیه سلطان قابوس کلید خورد. در سال 52 محمدرضا پهلوی واحدهای واکنش سریع ارتش شاهنشاهی را به منظور تامین ثبات منطقه، مقابله با جریان های چپ و نیز جنگ واقعی برای نیروهای نظامی ایران راهی عمان کرد که این نبرد در سال 54 پایان یافت و قابوس را از سقوط حتی نجات داد.

همکاری های نظامی و امنیتی تهران-مسقط

سلطان قابوس پس از انقلاب اسلامی برای اولین بار در سال 1388 به ایران سفر کرد و با رهبر انقلاب و رئیس جمهور در اقامت سه روزه خود دیدار کرد. این سفر نقطه عطفی در گسترش روابط اقتصادی، سیاسی و فرهنگی بین دو کشور بود.

باید گفت که در بین کشورهای منطقه بیشترین رفت و آمد مقامات عمان به تهران است. سفر مقامات سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و پارلمانی دو کشور به طور مستمر ادامه دارد. در مقابل خاتمی و احمدی نژاد نیز سفرهایی به عمان داشته اند.

ایران و عمان دارای همکاری های نظامی و امنیتی نیز هستند و سلطان قابوس همچنین از برنامه های هسته ای ایران حمایت کرده است.

موضع عمان در قبال ادعای امارات بر جزایر سه گانه

عمان در خصوص ادعاهای امارات درباره جزایر سه گانه نیز به عنوان عضو شورای همکاری خلیج فارس مواضعی منطقی داشته و بارها به طرف اماراتی گوشزد کرده که این موضوع باید بدون دخالت نیروهای بیگانه حل و فصل شود.

تشکیل کمیته عالی راهبردی ایران- عمان

علی اکبر سیبویه سفیر ایران در عمان در فروردین ماه سال جاری در گفت وگو با خبرگزاری فارس ضمن تاکید بر روابط ممتاز ایران و عمان در منطقه، اعلام کرده بود که تاکنون 14 دور اجلاس کمیسیون مشترک همکاری های اقتصادی بین دو کشور تشکیل شده و سطح روابط به اندازه ای ارتقا یافته که تصمیم بر تشکیل کمیته عالی راهبردی دو جانبه گرفته شده که اولین نشست آن سال گذشته (91) در مسقط برگزار شد و نشست دوم به زودی در تهران برگزارخواهد شد.

سفیرکشورمان همچنین به مذاکرات برای انتقال گاز ایران به عمان اشاره کرد و گفت: به زودی این خط لوله نهایی خواهد شد.

مهمترین هدف سیاست خارجی عمان را می توان حفظ استقلال خود از عربستان و نیز ثبات در خلیج فارس خواند که بر همین مبنا این سلطان نشین به ایران نزدیک است تا به نوعی توازن منطقه ای را حفظ کند.

در شرایط تحریم ایران، بنادر عمان ضمن دور زدن تحریم ها و حفظ تجارت خود با کشورمان، باعث تداوم رشد اقتصادی در این کشور نیز می شوند که این رابطه دو سویه برای هر دو کشور مفید فایده است.

آمادگی عمان برای بسته شدن تنگه هرمز

عمان اگرچه تلاش های زیادی برای جلوگیری از درگیری احتمالی بین ایران با آمریکا و رژیم صهیونیستی داشته است، اما خود را برای شرایط اضطراری و بسته شدن تنگه هرمز نیز آماده می کند که ساخت بنادر جدید خارج از تنگه هرمز برای کاهش وابستگی به این تنگه استراتژیک یکی از این نمونه هاست.

پیشینه وساطت های عمان

در سال 66 عمان تلاش کرد تا با برگزاری نشست هایی در مسقط بین ایران و عراق به پایان جنگ کمک کند که البته نتایج ملموسی کسب نکرد.

برخی رسانه ها از سرگیری روابط بین ایران و عربستان و انگلیس در دهه 1990 را به واسطه گری عمان مرتبط دانسته اند.

همچنین آزادی 3 آمریکایی متهم به جاسوسی در ایران نیز نتیجه یکی از تلاش های میانجیگرانه عمان خوانده می شود.

عنوان می شود که عمان حاضر شد وثیقه 1.5 میلیون دلاری این سه جاسوس را تقبل کند که حکم آن از سوی قوه قضائیه ایران صادر شده بود.

همچنین سلطان قابوس در سال 2012 در گفت وگو با شبکه خبری «فاکس نیوز» آنچه هشدار جدی مقامات آمریکایی در قبال تهدید ایران به بستگی تنگه هرمز می خواند به دست مقامات ایران رسانده است.

پیام منطقه ای سفر سلطان

اهداف مشخص در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و عمان باعث نزدیکی استراتژیک دو کشور شده که برای سالیان متمادی ادامه یافته و موازنه منطقه ای را به سود دو طرف به همراه داشته است.

سلطان قابوس به عنوان اولین مقامی است که پس از مراسم تحلیف و بعد از استقرار روحانی در پاستور به عنوان رئیس دولت یازدهم به تهران سفر می کند که این سفر علاوه بر گسترش هر چه بیشتر مناسبات تهران و مسقط این پیام را به منطقه و جهان مخابره می کند که این روابط راهبردی و باعث توازن در منطقه شده و می تواند الگویی برای سایر کشورهای حوزه خلیج فارس باشد.