آغاز مراسم تحلیف به مثابه پایان ماه عسلی شیرین

دیپلماسی ایرانی: یکی از مهمترین پرسش های پیش روی خاورمیانه در سال جاری این است که آیا روحانی می تواند آغازگر فصل جدیدی برای ایرانیان و جهان خارج باشد یا خیر. روحانی وعده های زیادی داده است. این روحانی تحصیلکرده در غرب در فهرست معدود سیاستمداران ایرانی است که صفحه توییتر فعالی به نام او ثبت شده است. روحانی تا 4 روز دیگر به ساختمان ریاست جمهوری قدم می گذارد و از همان دقایق نخست، زمان عمل به وعده های اش یکی پس از دیگری فرا می رسد.

روحانی در شرایطی روی کار می آید که متحدان منطقه ای – اعم از سکولار و اسلام گرا -  تحت فشار تحولات خاورمیانه قرار دارند و جهان بیرون نیز ایران را به اقدام نظامی تهدید کرده است. رئیس جمهور جدید ایران با آن لبخند معروف اش زمان محدودی برای فرو نشاندن آتش در اختیار دارد.

یکی از مهمترین چالش های پیش روی روحانی شرایط نابسامان اقتصادی است و وخامت اوضاع اقتصادی تحت تاثیر سوء مدیریت های احمدی نژاد و اعمال تحریم های سنگین، بسیار عمیق است. از سوی دیگر شریان حیاتی اقتثاد ایران نفت است که تحت تاثیر تحریم ها و باز هم مدیریت ناکارآمد دولت نهم و دهم، صادرات آن بیه نصف کاهش یافته است. همچنین ایران 6 ماهی است که بدهی ده ها میلیون دلاری خود به بانک جهانی را پرداخت نکرده و این میراث دولت احمدی نژاد برای روحانی است . رئیس جمهور جدید ایران تا زمانی که این بدهی را پرداخت نکند، نمی تواند به دریافت وام با اقساط کم از بانک جهانی امیدی داشته باشد. از سوی دیگر به گفته روحانی از زمان جنگ ایران و عراق، تا کنون سابقه نداشته که برای دو سال پیاپی رشد اقتصادی ایران منفی باشد.

اما در مقابل بحران اقتصادی که روحانی سررشته زیادی از آن ندارد، شیخ دیپلمات به مانوردهی در زمینه سیاست خارجی شهره است. روحانی از تعامل با جامعه بین المللی و بهبود روابط با کشورهای غربی سخن می گوید و بر خلاف موضوع اقتصاد، در این زمینه تبحر ویژه ای دارد. او 16 سال در شورای عالی امنیت ملی فعال بوده و دو سالی نیز سمت مذاکره کننده ارشد هسته ای را بر عهده داشته است. سمتی که با روی کار آمدن دولت احمدی نژاد از آن استعفا داد. روحانی بر دیگر نامزد های ریاست جمهوری از جمله سعید جلیلی، مذاکره کننده ارشد هسته ای، چیره شد. برخی در واشینگتن ادعا می کنند که نمی دانند در صورت روی کار آمدن جلیلی باید چگونه با وی مذاکره می کردند، چرا که جلیلی در سابقه مذاکرات هسته ای نشان داد که مهارت زیادی در این زمینه ندارد.

روحانی از حل مساله هسته ای و پل زدن بر اختلافات با آمریکا از طریق مذاکره سخن می گوید. اما اصلی ترین چالش پیش روی وی این است که او از قدرت تصمیم گیری نهایی برخوردار نیست. از سوی دیگر در ساختار جمهوری اسلامی، مراکز قدرت متعددی وجود دارد و روحانی برای جلب حمایت از ابتکار عمل هایش باید با سطوح مختلف قدرت وارد تعامل و مذاکره شود. او باید توازن را بین اصلولگرایان تند رو از یک سو و اصلاح طلبان از سوی دیگر، حفظ کند. شاید بتوان این را یک نقطه مشترک بین سیاست های ایران و آمریکا ارزیابی کرد که هر دو با رقایت های فزاینده دولتی مواجه هستند که گاه بن بست هایی ایجاد می کند.

روحانی بلافاصله پس از آغاز به کار باید برای وزرای اش از مجلس شورای اسلامی رای اعتماد بگیرد. مجلسی که با اکثریت محافظه کار اداره می شود و این در حالی است که رئیس جمهور جدید ایران یک میانه رو به شمار می رود. مجلسی که 80 نماینده اصولگرای آن در نامه ای خطاب به روحانی در مورد نفوذ اصلاح طلبان هشدار داده اند. آنها خواستار تعهد تمام عیار هر یک از وزرای پیشنهادی روحانی به اصول انقلاب در سیاست داخلی و خارجی و فرمانبری تام از مقام معظم رهبری شدند.

به نظر می رسد با برگزاری مراسم تحلیف، ماه عسل روحانی نیز به پایان می رسد. او مانند همتایان غربی خود احتمالا 18 ماه تا دو سال فرصت خواهد داشت تا عملکردی مثبت و موثر از خود نشان دهد، پیش از آنکه ریسک کاهش محبوبیت او ایجاد شود، چرا که در چنین شرایطی او نمی تواند امید زیادی به پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری بعدی داشته باشد.

نویسنده: رابین رایت

منبع: آتلانتیک / تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10