سوریه ضعیف مطلوب غرب است

دیپلماسی ایرانی: دیوید کامرون، نخست وزیر بریتانیا، روز دوشنبه در کاخ سفید واشنگتن با باراک اوباما رئیس جمهوری آمریکا دیدارکرد. مسائل مربوط به سوریه، ایران، صلح خاورمیانه، تروریسم، بازرگانی جهانی و آماده کردن نشست سران گروه هشت کشور صنعتی جهان در ایرلند، موضوعات گفتگوهای کامرون و اوباما را تشکیل  داد. نشست گروه هشت قرار است در روزهای ۱۷ و ۱۸ ژوئن برابر با ۲۷ و ۲۸ خردادماه در ایرلند شمالی برگزار شود. در مورد این مذاکرات و نتایج آن با دکتر محمدعلی بصیری، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل آمریکا گفتگو کرده ایم که در زیر می خوانید:

رئیس جمهوری آمریکا در دیدار با دیوید کامرون، نخست وزیر انگلیس از ناگسستنی بودن روابط دو کشور خبر داد. دلایل این پیوند ناگسستنی چیست و در حال حاضر روابط انگلیس و آمریکا را چگونه ارزیابی می کنید؟

سیاست های انگلیس و آمریکا در دوران پس از جنگ جهانی دوم مکمل و هم راستای همدیگر بوده است. وقتی به عمده بحرانهایی گذشته که غرب با آن روبرو بوده است توجه کنیم، متوجه حداکثر هماهنگی و همراهی آمریکا و انگلیس برای مقابله با این بحران ها می شویم. بعد از جنگ سرد این نزدیکی شاید بیشتر هم شده است. علت آن هم این است که آمریکا به دنبال هژمونی لیبرال دموکراسی است و در این زمینه انگلستان منافع استراتژیک و حیاتی برای تثبیت این روند دارد. از این روست که تحولاتی که در نظام بین الملل و منطقه شاهدیم، تلاش این دو کشور بر این است که هماهنگ با مسائل  و بحران های بین المللی برخورد کنند. انگلستان در تدارک نشست هشت کشور صنعتی جهان موسوم به گروه هشت است و از این رو به آمریکا سفر کرده است تا نظرات دو کشور در آستانه این نشست هماهنگ شود. به خصوص در بحث اقتصاد بین الملل و مبادلات اقتصادی دو سوی اقیانوس، دو کشور تلاش کرده اند که به حداکثر هماهنگی دست یابند. همچنین در بحران هایی که در خاورمیانه وجود دارد به خصوص در بحران سوریه آمریکا و انگلیس تلاش می کنند سیاست یکسانی را اتخاذ کنند. یعنی هماهنگی استراتژیکی برای مدیریت بحران ها و یافت راه حل بین این دو کشور وجود دارد.

چنانچه اشاره کردید مسئله سوریه یکی از مهم ترین موضوعات در دستور کار مذاکرات کامرون و اوباما بوده است. ارزیابی شما از رویکرد این دو کشور در قبال بحران سوریه چیست؟

هدف اصلی این دو کشور در بحران سوریه، ایجاد توازن قدرت جبهه غربی در برابر جبهه مقاومت است. از دو سال پیش که تحولات در کشورهای عربی شکل گرفت و دولت های متحد از جمله مبارک، بن علی و صالح سقوط کردند، غرب به خصوص آمریکا و انگلیس احساس کردند که توازن در منطقه به نفع جبهه مقاومت به هم خورده است و این منافع اسرائیل را در خطر انداخته است. بنابراین تلاش کردند سوق دادن اعتراضات سیاسی که در سوریه شروع شد به سمت درگیری های نظامی و برخورد نظامی، دولت سوریه را به عنوان یکی از اعضای محور مقاومت دچار مشکل کنند. هدف استراتژیک آمریکا و انگلیس در بحران سوریه این بوده است که دولت سوریه به یک دولت ضعیف تبدیل شود و قدرت آن در مقابله با شورشیان داخلی تحلیل رود. از سوی دیگر آمریکا و انگلیس به دنبال مداخله مستقیم و تغییر نظام سیاسی سوریه نبوده اند بلکه خواهان این بوده اند که این تغییر به دست نیروهای داخلی مخالف بشار اسد صورت گیرد. در واقع به دلیل شرایط خاص سوریه، به خصوص همسایگی اسرائیل، غرب از دست زدن به یک عملیات نظامی همانند آنچه که در لیبی رخ داد خودداری کرده است و به نظر نمی رسد که در آینده نیز قصد دست زدن به عملیات نظامی مستقیم در سوریه داشته باشند. چنانچه اوباما اشاره کرده است تقویت و تجهیز مخالفان بشار اسد از موضوعات اصلی مذاکرات اوباما و کامرون بوده است آنچه در درازمدت مطلوب غرب است سوریه ای ضعیف شده و بحران زده است که تهدیدی برای اسرائیل محسوب نمی شود.

یکی از مباحث در دستور کار مذاکرات روسای آمریکا و انگلیس بحث مبارزه با تروریسم بوده است. این دو کشور یک دهه است که سیاست مبارزه با تروریسم را دنبال می کنند. به نظر شما تا چه اندازه می توان گفت که این سیاست موفقیت آمیز بوده است؟

سیاست مبارزه با تروریسم از مواردی است که دچار استاندارد دوگانه است. غرب برای بحث مبارزه با ترور یک هدف بلند مدت و استراتژیک ندارد. زمانی تروریسم را برای مقابله با دشمنان ایدئولوژیک خود که اسلام سیاسی معتدل است شکل می دهد و زمانی دیگر با آن وارد درگیری مستقیم می شود تا حضور خود را در مناطق استراتژیک توجیه کند. حضور در افغانستان و عراق به نوعی تایید این مسئله بود.  هدف سوم غرب از مطرح کردن بحث تروریزم و برخورد دوگانه با آن این است که افکار عمومی جهان اسلام را نسبت به جریانات اسلام سیاسی معتدل و مستقل بدبین کند. غرب به دنبال این است که در دراز مدت با حمایت کشورهای غربی از جریانات سکولار این نیروها به عنوان آلترناتیو و جانشین این جریان های معتدل اسلامی مطرح شوند. این مسیر در پروسه مبارزه با تروریزم در ده سال اخیر دیده می شود.

تهیه کننده: تحریریه دیپلماسی ایرانی/16

انتشار اولیه: جمعه 27 اردیبهشت 1392/ بازانتشار: سه شنبه 31 اردیبهشت 1392