آیا تمام سلام بی طرف باقی خواهد ماند؟

دیپلماسی ایرانی: معرفی تمام سلام به عنوان نخست وزیر لبنان و اتفاق نظر همه گروه های لبنانی بر این انتخاب تعجب بسیاری از تحلیل گران را برانگیخت. بسیاری او را مهره نزدیک به عربستان می دانند اما موافقت حزب الله و جریان 8 مارس با این انتخاب، نشان از توافقی پشت پرده دارد. دیپلماسی ایرانی این مسئله را در گفت و گو با حسین شیخ الاسلام، معاون وزیر خارجه و تحلیل گر مسائل خاورمیانه بررسی کرده است:

به نظر شما انتخاب آقای تمام سلام چه تاثیری بر بحران سوریه خواهد داشت؟

در لبنان یک دموکراسی توافقی وجود دارد. طوائف مختلف در شرایط مختلف با یکدیگر توافق می کنند. علت این که دولت سابق لبنان به مشکل بر خورد این بود که عده ای دخالت می کردند و فشار می آوردند که تروریست و اسلحه از طریق لبنان به داخل سوریه وارد شود. این به مصلحت لبنان نبود که در مسائل سوریه درگیر شود. لبنان کشور کوچکی است که طی سالیان دراز دچار درگیری جدی بوده و از این مسئله رنج می برده است. اما این دموکراسی توافقی تلاش دارد که از مسائلی که در گذشته پیش آمده بود اجتناب کند. حکومت سابق به هر دلیل تحت فشار خارجی این اشتباه را انجام داد و منجر به کشتار در شمال لبنان و درگیری های مرزی شد. در این روند عده ای آسیب دیدند. به همین دلیل حکومت آقای میقاتی کنار رفت. با توجه به شرایط و داده های جدید، آقای تمام سلام مورد توافق همه گروه ها قرار گرفت تا با دستور کار جدید بر سر کار آید.

همان طور که می دانید انتخابات در لبنان دارای قانونی است که هر طائفه ای در این کشور در صدد است آن را به نفع خود پیش ببرد. برای این که انتخابات تحت تاثیر نیروی خارجی نباشد و بتواند نشان دهنده یک دموکراسی واقعی باشد، حزب الله اعتقاد دارد که کل لبنان باید یک حوزه باشد. تا پول هایی که از خارج وارد لبنان می شود نتواند نمایندگان خاصی را وارد صحنه کند. وقتی حوزه ها کوچک باشد، چنین پول هایی می تواند بسیار موثر باشد. در حالی که اگر حوزه بزرگ باشد، نمی توان ارای ملت را دستکاری کرد. در عوض آن ها که با غرب و کشورهای عربی کار می کنند مایلند که حوزه ها کوچکتر باشد.

شما اشاره کردید که عملکرد دولت لبنان در قبال سوریه باعث سقوط دولت شد...

نه؛ این حاصل عملکرد دولت لبنان نبود. دولت آقای میقاتی در شرایط خاصی انتخاب شده بود. مسائلی که بعدا در سوریه ایجاد شد از عهده اداره آقای میقاتی خارج بود. همین مسئله منجر به درگیری های داخلی در شمال لبنان و درگیری های مرزی با ارتش سوریه شد. اما در حال حاضر آقای تمام سلام با توجه به این که می خواهد انتخابات برگزار کند و نیز این که می خواهد در قضایای سوریه کل لبنان را بی طرف نگه دارد، دوباره انتخاب شده است.

اما برخی معتقدند اساسا لبنان با توجه به بافت خاصی که دارد نمی تواند از مسئله سوریه جدا باشد...

بله این مسئله درست است. به این دلیل که طوایف سوریه از سنی و علوی گرفته تا دروز در داخل لبنان امتداد دارند. از نظر سیاسی نیز امتداد سیاسی ـ  اجتماعی سوریه در داخل لبنان وجود دارد. ارتش سوریه مدت ها حافظ لبنان بوده و در این کشور حضور داشته است. لبنان تنها دو همسایه دارد: فلسطین اشغالی و سوریه. تمام ارتباطات لبنان با دنیای خارج از طریق سوریه انجام می گیرد. بنابراین لبنان آمیختگی ویژه ای با سوریه دارد.

با توجه به این آمیختگی آقای تمام سلام چگونه می تواند لبنان را بی طرف نگه دارد؟

این کار بر اساس همان دموکراسی توافقی صورت می گیرد که پیش تر گفته شد. دولت آقای میقاتی بر اساس چنین دستور کاری انتخاب نشده بود. در حال حاضر تمام سلام با چنین دستور کاری انتخاب شده است که اولا قانون انتخابات را با توافق همه به نتیجه برساند و ثانیا لبنان را خارج از درگیری سوریه نگه دارد.

آقای ولید جنبلاط با بندر بن سلطان پیش از انتخاب آقای تمام سلام در ریاض دیدار کرده است. تاثیر این دیدار را در انتخاب تمام سلام چگونه ارزیابی می کنید؟

آقای جنبلاط بر اساس پولی که از بندر بن سلطان و عربستان و قطر گرفته تلاش دارد که دروز سوریه را علیه حکومت سوریه برانگیزد. اگر آقای جنبلاط روی این سیاست پافشاری کند، پیش از این که درگیری در داخل دروز در سوریه شروع شود، درگیری در داخل دروز لبنان آغاز خواهد شد و این به نفع لبنان نیست.

بسیاری از تحلیل گران معتقدند تمام سلام نیز نزدیک به عربستان است. این مسئله تاثیری در رویکرد آقای تمام سلام نخواهد داشت؟ آیا عربستان هم خواستار بی طرفی لبنان است؟

اکثر سنی های لبنان در جهت عربستان هستند. عربستان می خواهد لبنان در جهت معارضه سوریه حرکت کند. اما تا کنون نتوانسته به این هدف دست پیدا کند. چون لبنان دموکراسی توافقی دارد و یک نیروی قوی به نام حزب الله در این صحنه تعیین کننده است. اگر آقای تمام سلام بر سر توافق خود مبنی بر بی طرفی لبنان در بحران سوریه باقی نماند، نیروهای قوی در داخل لبنان مانند نیروهای طرفدار میشل عون و حزب الله او را زمین خواهند زد.

یعنی عربستان نمی تواند آن قدر پیش رود که حزب الله را در لبنان کنار بزند؟

خیر. به هیچ وجه نمی تواند.

آقای تمام سلام با سفیر ایران در لبنان دیدار داشته اند. این دیدار چه پیامی دارد؟ آیا نزدیکی تمام سلام به عربستان نمی تواند به روابط حسنه میان ایران و لبنان آسیب بزند؟

تمام سلام باید با تمام نیروهای موثر از جمله ایران در این توافق همراه باشد. نخست وزیر قبلی آقای میقاتی نیز نزدیک به عربستان بود. تمام سنی های طیف المستقبل به عربستان نزدیک هستند.

در مورد کابینه قبلی گفته می شد که نزدیک به جریان 8 مارس است. پیش بینی شما از ترکیب کابینه جدید چیست؟

به نظر می رسد کابینه مانند کابینه قبل خواهد بود. چرا که باید بر اساس توازن نیروها بسته شود. ترکیب کابینه به گونه ای خواهد بود که 8 مارس باز هم تعیین کننده باشد. اگر قرار باشد چیزی خلاف مقاومت تصویب شود، جلوگیری کند.

در نهایت فکر می کنید حضور آقای تمام سلام بتواند تاثیر مثبتی روی حل بحران در سوریه داشته باشد؟

اگر بی طرفی هر یک از همسایگان سوریه جدی باشد، روی حل بحران تاثیر مثبت خواهد داشت. روی همین حساب هم هست که ایران از آقای تمام سلام حمایت کرده است. البته به شرطی که روی این قول بماند./12

انتشار اولیه: جمعه 23 فروردین 1392/ باز انتشار: چهارشنبه 28 فروردین 1392