سفر تاریخی اسقف اعظم کلیسای مارونی به دمشق

 "اصلاحات در هر مکان، دولت و هر وطنی لازم است، بلکه برای هر انسانی لازم است اما اصلاحات هیچ گاه از خارج تحمیل نمی شود بلکه بنا به نیازهای داخلی و براساس نیازهای هر کشوری از داخل انجام می پذیرد، این اصلاحات با همکاری، تفاهم و گفت وگو حاصل می شود و این همان چیزی است که به آن دعوت کرده و خواهان آن هستیم و اگر جامعه بین الملل (در سوریه) خواستار ایفای نقشی در آن است، باید در این مسیر باشد، ما برای صلح در این شهر (دمشق) و در همه نقاط سوریه و لبنان دعا می کنیم."

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) از بیروت، این پیامی بود که اسقف اعظم کلیسای مارونی لبنان در دمشق خطاب به مسیحیان سوریه و جامعه بین الملل فرستاد تا نشان داده شود که این کلیسا بر خلاف نیروهای مسیحی و مسلمان جریان 14 مارس لبنان، نه تنها از جنگ در سوریه حمایت نمی کند بلکه خواستار برقرار سریع آرامش و آتش بس و آغاز گفت وگوهای سیاسی در سوریه است و این در حالی بود که به اعتقاد برخی از کارشناسان سیاسی، کلیسای مارونی لبنان با سفر اسقف اعظمش به شکل غیر مستقیم نظام سیاسی کنونی سوریه را نظامی مشروع می داند که باید محور اصلی گفت وگوها و اصلاحات سیاسی در این کشور باشد.

اسقف اعظم کلیسای مارونی لبنان

اما اسقف اعظم کلیسای مارونی کیست؟ "بشاره پطرس الراعی" در تاریخ 15 مارس 2011 رسما به عنوان اسقف اعظم کلیسای مارونی لبنان تعیین شد. او بیست و هفتمین اسقف اعظم کلیسای مارونی به شمار می رود که به عنوان جانشین اسقف پیشین "نصرالله صفیر" از سوی شورای عالی اسقف های مارونی انتخاب گردید. وی از زمان آغاز رهبری دینی مارونی های لبنان مواضعی متفاوت از سلف خویش اتخاذ کرد و از جمله مقاومت در برابر اشغالگران را امری جایز برشمرد و در همین راستا مقاومت اسلامی لبنان را به دیده احترام نگریست و تلاش نمود تا در چارچوب سیاست ها و انتخاب های داخلی در لبنان، روابطی خوب با دیگر طوایف دینی لبنان برقرار کند.

کلیسای کاتولیکی مارونی لبنان یکی از مکاتب کلیساهای سریانی شرقی در خاورمیانه محسوب می شود که برای خود تقالید و آداب ویژه ای دارد و پدران مسیحی کلیسای مارونی دارای رهبری و اسقف های خاص خود می باشند و به رغم ویژگی های خاص خود و برخی اختلافات فکری و دینی با دیگر کاتولیک های جهان از سوی واتیکان و پاپ اعظم، به عنوان کلیسای کاتولیک شناخته می شوند. پیروان این کلیسا در شرق به "مارونی ها" شناخته می شوند و تعداد آنها بیش از سه میلیون نفر ارزیابی می شوند که بیشترین آنها (در حدود یک میلیون نفر) در لبنان زندگی می کنند و بزرگترین مجموعه کلیسای مارونی را در دنیا تشکیل می دهند. بخشی از مارونی ها در سوریه زندگی می کنند که با افزایش جریان های افراطی تکفیری و سلفی، وضعیت سختی را می گذرانند و بخشی از آنها از مناطقی همچون حماه، حمص، ادلب و حلب در سوریه مجبور به مهاجرت شده اند و کلیساهای آنها با حملات و تخریب گروه های افراطی تکفیری مواجه شده است. کلیسای مارونی در لبنان پس از کلیسای قبطی ها در مصر بزرگترین مجموعه مسیحی در خاورمیانه و شرق به شمار می روند.

اسقف اعظم کلیسای مارونی لبنان

دیدار روز شنبه و یکشنبه اسقف اعظم کلیسای مارونی لبنان که به مناسبت رویدادی دینی – مسیحی در دمشق صورت گرفت، دیداری است که می توان از آن به دیداری تاریخ از سوریه در شرایط کنونی این کشور تعبیر نمود. وی به مناسبت انتخاب دهمین اسقف اعظم کلیسای روم ارتودکس شرق در دمشق "الیازجی" و حضور در جشن رسمی در اختیار گیری کلیسای روم اردتودکس شرق توسط "الیازجی" به دمشق سفر کرده بود.

از زمانی که لبنان استقلال پیدا کرد پیش از او هیچ یک از اسقف های اعظم این کلیسا هرگز از سوریه دیدار نداشته و بشاره پطرس الراعی اولین فردی با این مسئولیت است که از سوریه آن هم در این شرایط استثنایی دیدار می کند. شکی نیست که دولت سوریه همه شرایط لازم برای دیدار او از سوریه را فراهم کرده است و پیشتر اعلام شده بود که بشار اسد در طول این دیدار هرگز دیداری با او نخواهد کرد و وی می تواند بدون شائبه های سیاسی از سوریه دیدار و مراسم مذهبی خویش را اجراء و از سوریه خارج شود بدون آن که بشاره الراعی در تنگناهای سیاسی قرار گیرد. اما چه کسی است که نداند این دیدار پیامی روشن در مشروعیت نظام سیاسی سوریه از نگاه کلیسای مارونی دارد به خصوص آن که وی از جامعه بین الملل و نیروهای منطقه ای حامی مخالفان مسلح نظام سوریه خواسته است تا به جای حمایت از شبه نظامیان مسلح، از گفت وگوهای سیاسی و داخلی حمایت کرده و به جای تحمیل دیدگاه های سیاسی موسوم به اصلاحات، به اصلاحات از داخل سوریه توجه کنند امری که به شکل کامل با نگاه سیاسی نظام سوریه و بشار اسد همخوانی دارد.

با آنکه بشاره پطرس الراعی تلاش نمود تا انعکاسی دینی از دیدار خود در سوریه در چارچوب برقراری صلح و تفاهم در سوریه ارائه کند اما واکنش های سیاسی آن به شکل سریع در لبنان آغاز شد و بیش از هر چیز جناح 14 مارس لبنان را آزار داد که نه تنها از مخالفان مسلح نظام سوریه حمایت سیاسی و مالی می کنند که نقشی انکار ناپذیر در انتقال نیروهای شبه نظامی و نیز تسلیحات به سوریه ایفاء می کنند.

میشل سلیمان، رئیس جمهور لبنان در اولین واکنش رسمی درخصوص این دیدار گفت: من با این دیدار موافق هستم و نباید آن را در چارچوب سیاسی قرار داد و بشاره پطرس الراعی است که می تواند مصلحت مسیحیان را تشخیص داده و من با وی هستم تا اطمینان و حمایت همه مسیحیان شرق را تامین کند و من نمی توانم برای او تعیین کنم که چه چیزی به مصلحت مسیحیان است یا نیست.

اما فارس سعید، مسئول دبیرخانه جریان 14 مارس لبنان و از نیروهای وابسته به حزب المستقبل، ضمن مخالفت شدید با این دیدار و درخواست عدم موضع گیری احزاب مسلمان جریان 14 مارس و ترک موضوع برای نیروهای مسیحی این جریان گفت: با همه احترامم برای کلیسای مارونی اما اعتراض خودم را در خصوص دیدار اسقف اعظم مار بشاره پطرس الراعی از دمشق اعلام می کنم زیرا این امر مسیحیان را در معرض خطر قرار می دهد.

وی با بیان این که سوریه به تعبیر وی اکنون شاهد مبارزه نیروهای نظام با انقلابیون است، می گوید: پس چرا در چنین شرایطی طایفه مارونی را وارد معرکه ای کنیم که ما نیازی به آن نداریم؟ فارس سعید سپس دیدار اسقف اعظم مارونی را ناموفق توصیف می کند و می گوید: اگر رئیس جمهوری از سوریه دیدار می کرد خودش و همه ارکان دولت لبنان را درگیر می کرد و اگر میشل عون از سوریه دیدار می کرد جریان آزاد ملی خودش را درگیر می کرد اما وقتی اسقف اعظم از سوریه دیدار می کند آنگاه همه طایفه مارونی را درگیر مسئله می کند.

وی هم چنین در گفت وگو با تلویزیون ال بی سی لبنان گفت: دیدار پطرس بشاره الراعی از سوریه موجبات حمایت طایفه مارونی را از رئیس جمهور سوریه فراهم کرده و تصویری ارائه می کند که نظام سوریه از آنها استفاده می کند تا خود را نزدیکتر به مسیحیان در سوریه نشان دهد.

اما به رغم آن که فارس سعید از نیروهای مسلمان جناح 14 مارس خواسته بود که از اظهار نظر در باره این سفر خودداری کنند اما خالد الضاهر، نماینده حزب المستقبل در پارلمان (از احزاب 14 مارس به رهبری سعد حریری) در خصوص این دیدار گفت: این دیدار در زمان و مکان غیر مناسب صورت گرفته است چرا که به عنوان حمایت از رئیس جمهور سوریه تلقی می شود و این آثار کاملا منفی دارد و به همین دلیل مواضع بشاره پطرس الراعی دارای ابهاماتی است.

این در حالی است که فرید حبیب، نماینده پارلمان لبنان از حزب القوات اللبنانیه (نیروهای لبنانی) به رهبری سمیر جعجع که یکی از نیروهای اساسی 14 مارس تلقی می شود و از حامیان مخالفان نظام سوریه محسوب می شود، به رغم اظهار نظر فارس سعید و خالد الضاهر در خصوص این دیدار گفت: هیچ یک از اعضای جناح 14 مارس با دیدار بشاره پطرس الراعی مخالفت نکرده است و آنچه تحت عنوان مخالفت اعضای 14 مارس با این سفر اعلام شده دقیق نیست.

وی می گوید: ما هیچگونه ایرادی بر اسقف اعظم نداریم بلکه اطمینان داریم که وی در این دیدار نگرانی های لبنانی ها را به مسئولین سوری با همه اخلاص و به شکلی که بر دوستی پایدار بین دو ملت لبنان و سوریه حفاظت کند، انتقال می دهد و ما با صرف نظر از خاطرات بد و دردناکی که از دوران حاکمیت سوریه بر لبنان داریم اما فعالیت ها و مواضع اسقف اعظم را حمایت مطلق می کنیم.

مواضع فارس سعید و خالد الضاهر از یک سو و موضع فرید حبیب از سوی دیگر نشان می دهد که اکنون اختلاف نظر شدیدی در بین ارکان جناح 14 مارس لبنان در خصوص این سفر ایجاد شده است چرا که 14 مارس با همه عناصر مسلمان و مسیحی اش به شکل کامل از مخالفان مسلح سوری، ارتش آزاد سوریه و ائتلاف ملی سوریه حمایت می کند و متهم است که تمامی حمایت های لجستیک نظامی و نیز انتقال نیروهای جهادی به مناطقی همچون حمص، حماه، ادلب و حلب در سوریه از طریق مناطقی چون طرابلس و عرسال لبنان توسط آنها صورت می گیرد و این در حالی است که اسقف اعظم کلیسای مارونی لبنان رسما خواستار توقف حمایت های نظامی از شبه نظامیان داخل سوریه و حرکت به سوی گفت وگوهای داخلی شده است؛ امری که در تضاد آشکار با مواضع رسمی 14 مارس لبنان است و پس از این دیدار معلوم نیست که نیروهای مسیحی 14 مارس چگونه به مواضع خود در قبال سوریه ادامه خواهند داد.

اما "الیازجی" دهمین اسقف اعظم کلیسای روم ارتودکس در شرق در مراسم جشن انتخابش در کلیسای صلیب مقدس در دمشق که با حضور اسقف اعظم کلیسای مارونی و نمایندگان دولت و پارلمان و شخصیت های مذهبی و سیاسی سوریه برگزار شد، گفت: ای مسلمانان عزیز، ما فقط در زمین و سرنوشت شریک یکدیگر نیستیم بلکه در تمدن این سرزمین و در فرهنگ و تاریخ با یکدیگر مشترکیم لذا باید از بازمانده ارزشمندی که در سوریه برای ما باقی مانده است حفاظت کنیم.

وی سپس از رئیس جمهور سوریه بشار اسد، معاون وی، رئیس پارلمان و همه مسئولینی که در این مراسم شرکت کرده و یا در برگزاری آن مشارکت کرده اند تشکر و قدردانی کرد و گفت: ما امید و اطمینان داریم که دولت و مردم سوریه دروازه رهایی از بحران کنونی را با گفت وگوی مسالمت آمیز پیدا خواهند کرد تا استقرار، آرامش و صلح آنچنانکه که پیشتر در سوریه وجود داشت، بازگردد.

بشاره پطرس الراعی، اسقف اعظم کلیسای مارونی نیز در این جشن پس از تبریک به "الیازجی" گفت: این روز درحالی می آید که سوریه در زمانی سخت و دردناک و مجروح قرار دارد و ما نیز در لبنان همچنین روزهایی را به خاطر جنگ های پوچ و بی هدف (اشاره به جنگ های داخلی 17 ساله لبنان) پشت سرگذاشتیم. وی ادامه داد: هر انسان و هر خون بیگناهی که در این سرزمین می ریزد همچون اشکی از اشک های مسیح(ع) است، مسیحی که آمد تا کرامت انسانی را به او بازگرداند.

وی ضمن رد جنگ داخلی در سوریه در خصوص موضوع اصلاحات و جنگ هایی که اکنون در سوریه جریان دارد و خون هایی که به نام حقوق بشر و دموکراسی در سوریه بر زمین ریخته می شود، گفت: هر آن چه را که به نام اصلاحات و حقوق انسان و دموکراسی اکنون گفته می شود هیچگاه مساوی با خون انسان های بیگناهی که بر روی زمین ریخته می شود، نیست.